Υποχρεωτική θα γίνει η ψηφιακή κάρτα εργασίας σε βιομηχανία και λιανεμπόριο Η πλήρης εφαρμογή για την ψηφιακή κάρτα εργασίας στη βιομηχανία και το λιανεμπόριο από την 1η Ιουλίου αποτελεί το πρώτο κρας τεστ για τη νέα υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως στην νέα της, απαιτητική και με κοινωνικές προεκτάσεις, θέση.
Ήδη, το προηγούμενο διάστημα υπήρχαν διαβουλεύσεις για τα προβλήματα, τις αστοχίες και τις δυσλειτουργίες που έχουν καταγραφεί. Στο υπουργείο Εργασίας σχεδιάζονται παρεμβάσεις και διορθώσεις γύρω από τον τρόπο εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας, χωρίς ωστόσο να αλλάζει το χρονοδιάγραμμα για εφαρμογή σε βιομηχανία και λιανικό εμπόριο το Ιούλιο και τουρισμό και επισιτισμό πιλοτικά από τον Σεπτέμβριο.
Υπολογίζεται ότι μετά τις επεκτάσεις αυτές το μέτρο της ψηφιακής κάρτας θα εφαρμόζεται σε 1.200.000 εργαζόμενοι, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μέτρο εφαρμόζεται ήδη πιλοτικά στην βιομηχανία με εξαίρεση τις επιχειρήσεις ενέργειας, τα πετρελαιοειδή και τα ορυχεία.
Η κάρτα εργασίας
Μέχρι σήμερα που έχει εφαρμοστεί στους εξής κλάδους: Τον Ιούλιο 2022 εφαρμόστηκε στο σύνολο των τραπεζών της χώρας και στα super market με περισσότερους από 250 εργαζόμενους. Αργότερα επεκτάθηκε στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις καθώς και τις εταιρείες παροχής ιδιωτικής προστασίας (security), ενώ στα μέσα του 2023 εντάχθηκαν υποχρεωτικά στο σύστημα οι ΔΕΚΟ μεταφορών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, Σταθερές Συγκοινωνίες, ΟΣΥ, ΟΑΣΑ, ΟΣΕΘ, ΟΑΣΘ, η Hellenic Train και η Ελληνική Εταιρεία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Υλικού.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας συμβάλει αποφασιστικά στον έλεγχο της αδήλωτης ή υποδηλωμένης απασχόλησης, τον περιορισμό των απλήρωτων υπερωριών, την αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ ενώ δημιουργεί κλίμα υγιούς ανταγωνισμού στο εγχώριο επιχειρείν.
Τα προβλήματα
Ωστόσο το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει αλλαγές στον τρόπο εφαρμογής της κάρτας προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα δυσλειτουργικότητας που έχουν διαπιστωθεί.
Ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων έχει καταγράψει τα προβλήματα και προτείνει λύσεις που θα βελτιώνουν την εφαρμογή του μέτρου.
Οι παρεμβάσεις δεν θα αλλοιώνουν την ουσία του μέτρου, αλλά θα βελτιώνουν την εφαρμογή του. Μια από τις παρεμβάσεις που εξετάζονται είναι η ύπαρξη ενός μικρού, ελαστικού χρονικού ορίου, εντός του οποίου θα μπορεί ο εργαζόμενος να χτυπά την κάρτα του, χωρίς να αλλάζει το ωράριο εργασίας. Το όριο αυτό δεν μπορεί να είναι πάνω από 15 με 20 λεπτά, πριν και μετά τη λήξη του ωραρίου.
Επίσης θα δίδεται η δυνατότητα στον εργοδότη για απολογιστική δήλωση των αλλαγών ωραρίου εργασίας, οργάνωσης του χρόνου εργασίας και υπερωριών. Οι δηλώσεις θα γίνονται στο τέλος του επόμενου μήνα.
Η ψηφιακή κάρτα εισάγει δύο σημαντικές δικλείδες ασφαλείας που διευκολύνουν τους ελέγχους και τους καθιστούν αυτόματους και αντικειμενικούς, που είναι οι εξής: Η έναρξη της εργασίας θα γνωστοποιείται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Το ίδιο και η λήξη.
Ο ελεγκτής θα γνωρίζει πριν επισκεφθεί έναν χώρο εργασίας ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να βρίσκονται εκεί. Εργαζόμενοι που βρίσκονται στο χώρο εργασίας ενώ έχει γνωστοποιηθεί η αποχώρησή τους ή δεν έχει δηλωθεί η έλευσή τους θα εντοπίζονται άμεσα και εύκολα από τους ελεγκτές.
Έτσι θα αντιμετωπιστεί π.χ. το φαινόμενο ένας εργαζόμενος να έχει δηλωθεί για 4ωρο ενώ δουλεύει 8ωρο. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι μπορούν να αξιοποιούν τις καταγραφές της ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, για να αποδεικνύουν την απασχόλησή τους και στα Δικαστήρια.
Οι ποινές
Οι ποινές που προβλέπονται αναλόγως με την παράβαση είναι εξαιρετικά αυστηρές.
Ενδεικτικές ποινές μη συμμόρφωσης:
Μη ενεργοποίηση ψηφιακής κάρτας εργαζομένου (10.500 ευρώ).
Υποβολή στοιχείων της ψηφιακής κάρτας εργαζομένου που τελούν σε απόκλιση με την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης (3.000 ευρώ).
Μη υποβολή των στοιχείων της ψηφιακής κάρτας εργαζομένου για την πραγματική έναρξη ή την πραγματική λήξη της απασχόλησης (3.000 ευρώ).
Εφαρμογή ευέλικτου ωραρίου σε εργαζόμενο, για τον οποίο δεν έχει ενεργοποιηθεί η ευέλικτη προσέλευση και η ψηφιακή κάρτα εργασίας (2.000 ευρώ).
Μη τήρηση για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών των στοιχείων του συστήματος μέτρησης του χρόνου εργασίας, εφόσον παρεμποδίζεται ο έλεγχος και η επαλήθευση οικονομικών απαιτήσεων εργαζομένου σε εν γένει εργατική διαφορά (4.000 ευρώ).
Μη υποβολή δήλωσης στοιχείων εργασιακής σχέσης στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ σε περίπτωση μεταβολών στοιχείων δήλωσης πριν την εφαρμογή της μεταβολής και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο που αφορούν (2.000 ευρώ).
Μη υποβολής δήλωσης «Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας» μερικώς απασχολούμενου σε περίπτωση μεταβολής της Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας πριν την μεταβολή και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο που αφορούν (2.000 ευρώ).
Μη υποβολής δήλωσης «Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας» πλήρως απασχολούμενου σε περίπτωση μεταβολής της Οργάνωσης Χρόνου (600 ευρώ).
Ερωτήσεις – Απαντήσεις για τη λειτουργία της ψηφιακής κάρτας
1. Τι συμβαίνει όταν απουσιάζει η σήμανση έναρξης ή λήξης στο σύστημα της κάρτας; Για αυτούς τους εργαζόμενους, ως έναρξη ή λήξη της απασχόλησης τεκμαίρεται το δηλωμένο ψηφιακό ωράριο. Ωστόσο σε περιπτώσεις συστηματικών τέτοιων παραλείψεων, γίνεται επιτόπιος έλεγχος και ζητούνται εξηγήσεις.
2. Τι θα συμβαίνει αν ο εργαζόμενος αρνείται να χτυπήσει την κάρτα; Εκεί ο εργοδότης έχει δικαίωμα να προχωρήσει – τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας – από συστάσεις, μέχρι και λήψη μέτρων, όπως σε κάθε περίπτωση αντισυμβατικής συμπεριφοράς, ενώ η ύπαρξη κανονισμού εργασίας μπορεί να καθορίσει το επιτρεπτό πλαίσιο.
3. Θα συνεχίσει η υποχρέωση του Ε11; Συνεχίζουν να υπάρχουν ως υποχρέωση τόσο το βιβλίο αδειών όσο και το Ε11, ωστόσο τείνουν πιθανώς στο μέλλον προς κατάργηση, εφόσον θα αντικατασταθούν από το νέο σύστημα παρακολούθησης αδειών.
4. Τι θα συμβεί σε τυχόν έκτακτες αλλαγές απασχόλησης; Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε μεταβολή θα δηλώνεται πάντα εμπρόθεσμα πριν τη μεταβολή και την έναρξη της απασχόλησης, όπως η σχετική διάταξη ορίζει.
5. Τι θα συμβεί με τον έλεγχο σε περίπτωση υπερεργασίας; Σε αυτή την περίπτωση, επειδή δεν υπάρχει υποχρέωση προαναγγελίας για την υπερεργασία, θα ζητούνται στοιχεία για το αν έχει γίνει πληρωμή της υπερεργασίας.
6. Θα συνεχιστεί η υποχρέωση του Ε8 για την υποβολή των υπερωριών; Μέχρι νεοτέρας υφίσταται η υποχρέωση.
7. Πως θα αντιμετωπίζεται η ανανέωση σύμβασης ορισμένου χρόνου; Θα πρέπει να γίνει υποβολή της λήξης της σύμβασης με το έντυπο Ε7 και στη συνέχεια υποβολή του Ε3 και νέας δήλωσης της ορισμένου χρόνου σύμβασης με το Ε7.
8. Πως θα αντιμετωπίζεται η μετατροπή μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου σε αορίστου; Εφόσον τα μέρη συμφωνούν να μετατρέψουν τη σύμβαση αορίστου χρόνου, ορθό είναι να μην υποβάλλεται λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου Ε7 και να συνεχίζεται η σύμβαση ως αορίστου χρόνου.
9. Τι θα συμβεί με την ετεροχρονισμένη δυνατότητα υποβολής της μεταβολής του ωραρίου των οδηγών, για οχήματα που υποχρεούνται να έχουν ταχογράφο, με το νέο σύστημα του ψηφιακού ωραρίου; Αυτή τη στιγμή, δεν καλύπτεται τεχνικά αλλά έχει διαπιστωθεί η αδυναμία και πολύ σύντομα θα δοθεί λύση.
10. Θα έχει τη δυνατότητα η Επιθεώρηση Εργασίας να κάνει ελέγχους ανατρέχοντας και στο παρελθόν; Ναι, θα μπορεί ο ελεγκτής να προχωρήσει σε τέτοιους ελέγχους.
11. Επιτρέπεται το χτύπημα της κάρτας στην ευέλικτη προσέλευση, πριν την έναρξη του δηλωθέντος ωραρίου; Όχι δεν παρέχεται τέτοια δυνατότητα! Το «χτύπημα» έπεται της έναρξης του ωραρίου και παρατείνει αντίστοιχα τη λήξη του ωραρίου.
12. Πως θα αντιμετωπιστούν θέματα μικρών αποκλίσεων στη σήμανση κάρτας, που οφείλονται σε μαζική προσέλευση εργαζομένων για ανάληψη της εργασίας (σε κλάδους π.χ. όπως στη βιομηχανία); Υπάρχει η δυνατότητα στους εργοδότες να προμηθευτούν περισσότερες συσκευές Εργάνη card scanner, για να μην υπάρχουν τέτοιες αποκλίσεις. Ωστόσο, οι ιδιαιτερότητες κάθε κλάδου θα αναπτυχθούν στη διαβούλευση, πριν από την ένταξη του στο σύστημα της ψηφιακής κάρτας.
13. Με ποιο τρόπο αντιμετωπίζονται τα χτυπήματα εργαζομένων νωρίτερα από την ώρα έναρξης; θα πρέπει η ώρα σήμανσης της κάρτας να συμφωνεί με τη δηλωμένη ώρα έναρξης εργασίας και να καταγράφεται στην κάρτα ο πραγματικός χρόνος εργασίας. Αν ο εργαζόμενος έρθει λίγο νωρίτερα από την ώρα ανάληψης εργασίας, η σήμανση της κάρτας θα γίνει την ώρα έναρξης της απασχόλησης, όπως έχει δηλωθεί στην οργάνωση το χρόνου εργασίας. Είναι σαφές ότι, κατά τον χρόνο αυτό και μέχρι την σήμανση της κάρτας ο εργαζόμενος δεν πρέπει να απασχολείται. Διευκρινίζεται ότι, σαν χρόνος εργασίας θεωρείται αποκλειστικά η διεξαγωγή της εργασίας που έχει ανατεθεί στον κάθε εργαζόμενο και όχι ο εύλογος χρόνος προετοιμασίας του, είτε κατά τη μετάβαση, είτε κατά την αποχώρησή του.
14. Με ποιο τρόπο θα γίνεται η διατήρηση των σημάνσεων της κάρτας εργασίας; Υπάρχει δεκαετής υποχρέωση τήρησης των στοιχείων και ο τρόπος θα είναι οποιαδήποτε νόμιμη μορφή.
15. Θα συνεχίσει η υποχρέωση υποβολής του Ετήσιου Πίνακα Προσωπικού; Δεν έχει καταργηθεί.
16. Ποιος ο χειρισμός κάποιων πρόσθετων αδειών που δεν προβλέπονται από τη νομοθεσία; Πέραν των θεσμοθετημένων στο Νόμο αδειών, οποιαδήποτε άδεια προβλέπεται από ατομική σύμβαση, συλλογική σύμβαση εργασίας, απορρέει από κανονισμό ή δημοσιευμένη πολιτική της επιχείρησης, μπορεί να δηλώνεται ως «άλλη άδεια» ή “ωρωάδεια” στο σύστημα αδειών του Εργάνη.
17. Πώς δηλώνεται η έκτακτη απασχόληση 6ης ημέρας σε δηλωμένο 5ήμερο ωράριο; Βάσει νόμου, υπάρχει υποχρέωση αμοιβής με προσαύξηση 30%, ωστόσο ο νομοθέτης απαγορεύει την απασχόληση για προστασία της ανάπαυσης του εργαζομένου. Η δήλωση της 6ης ημέρας στο ΠΣ Εργάνη, δεν νομιμοποιεί την απασχόληση. Αν, ωστόσο, υπάρχει συμφωνία του εργαζομένου και σχετικός όρος στην ατομική σύμβαση, για 6ήμερη απασχόληση (όταν παρίσταται ανάγκη), να απασχολείται δηλαδή 6 ημέρες την εβδομάδα με 6,40 ώρες ημερησίως, ώστε να εξασφαλίζεται και πάλι η 40ωρη εβδομαδιαία απασχόληση, τότε νόμιμα καλύπτεται η εργασία της 6ης ημέρας. Στην περίπτωση, αυτή πρέπει να υποβληθεί η σχετική δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν από την έναρξη της εβδομάδας εφαρμογής 6ήμερης απασχόλησης. Επίσης, ένας άλλος τρόπος νόμιμης απασχόλησης π.χ. εργασία το Σάββατο στην 5ήμερη απασχόληση, είναι η χορήγηση ρεπό εντός της εβδομάδας, ώστε να τηρείται η 5ήμερη-40ωρη απασχόληση. Είναι σαφές ότι, πρέπει να υποβληθεί η σχετική δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας, για την αλλαγή των ημερών εργασίας.
18. Τι συμβαίνει αν δηλώθηκε εκ παραδρομής ψηφιακό ωράριο σε διευθυντικά στελέχη; Αν ο εργαζόμενος πληροί τα κριτήρια που έχουν καθοριστεί στην οικεία υπουργική απόφαση, για να χαρακτηριστεί ένα πρόσωπο διευθυντικό στέλεχος ή πρόσωπο εμπιστοσύνης και αναγράφεται η ιδιότητα του διευθυντικού στελέχους, χωρίς να αναγράφεται ωράριο εργασίας στην ατομική σύμβαση εργασίας, τότε δεν θα υπάρξει πρόβλημα, με αυτή την εκ παραδρομής υποβολή.
19. Στην απογραφική διαδικασία της ψηφιακής οργάνωσης του χρόνου εργασίας θα συμπεριληφθούν οι εργαζόμενοι με μη σταθερό τόπο εργασίας, όπως οδηγοί, φύλακες, συντηρητές και τεχνικοί; Από την απογραφική διαδικασία δεν εξαιρείται κανένας εργαζόμενος. Για τα ζητήματα της εφαρμογής κάρτας θα ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες, κατόπιν διαβούλευσης με τον κάθε κλάδο.
20. Πώς και από ποιον θα δηλώνεται ψηφιακό ωράριο για τους οδηγούς των ΚΤΕΛ; Υπάρχουν ζητήματα τα οποία θα πρέπει να διευκρινιστούν από το Υπουργείο, για αυτό το σύνθετο θέμα.