Ενισχυμένο έναντι του ευρώ αναμένεται να είναι το δολάριο το επόμενο διάστημα προσθέτοντας άλλη μια εστία προβληματισμού στο συνολικό παζλ της ελληνικής οικονομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις αρχές του έτους, οι απώλειες του ευρώ έναντι του δολαρίου ανέρχονται σε ποσοστό 13,1% ενώ με βάση αναλυτές προβλέπεται η ανοδική τάση του αμερικανικού νομίσματος δεν πρόκειται να ανακοπεί. Η κίνηση αυτή που οφείλεται και στην άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων αλλά και στα γεωπολιτικά δεδομένα ενισχύει την τάση φυγής κρίσιμων κεφαλαίων από την ΕΕ, ενώ καθιστά, βέβαια, πιο ακριβές τις εισαγωγές προϊόντων που τιμολογούνται σε δολάρια, όπως είναι οι εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων και δη του πετρελαίου.
Οι εισαγωγές
Αναλυτικά, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά τον μήνα Αύγουστο 2022 ανήλθε σε 2.898,7 εκατ. ευρώ (2.898,1 εκατ. δολάρια) έναντι 2.232,2 εκατ. ευρώ (2.600,1 εκατ. δολάρια) κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2021, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ, 29,9%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή κατά τον μήνα Αύγουστο 2022 παρουσίασε αύξηση του ελλείμματος κατά 294,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή 17,2%, ενώ η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία κατά τον μήνα Αύγουστο 2022 παρουσίασε αύξηση κατά 275,6 εκατ. ευρώ, δηλαδή 16,1% σε σχέση με τον μήνα Αύγουστο 2021.
Η συνολική αξία των εισαγωγών – αφίξεων κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2022 ανήλθε στο ποσό των 59.450,2 εκατ. ευρώ (63.506,8 εκατ. δολάρια) έναντι 39.724,2 εκατ. ευρώ (47.437,4 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2021, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ 49,7%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 9.560,9 εκατ. ευρώ, δηλαδή 31,5% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 9.474,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 31,3%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021.
Όπως τονίζει χαρακτηριστικά το Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank η κίνηση αυτή του δολαρίου έχει πολλαπλές συνέπειες καθώς “ο ρόλος του δολαρίου και των αμερικανικών κεφαλαιαγορών είναι πιο σημαντικός από ό,τι υποδηλώνει το σχετικό μέγεθος της οικονομίας των ΗΠΑ. Οι κεφαλαιαγορές της και το νόμισμά της είναι το ασφαλές καταφύγιο των επενδυτών παγκοσμίως και οι κεντρικές τράπεζες διακρατούν το μεγαλύτερο ποσοστό των συναλλαγματικών αποθεμάτων τους σε δολάρια. Ως εκ τούτου, κάθε φορά που σημειώνονται διακυμάνσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία, επηρεάζονται σχεδόν όλες οι οικονομίες, παγκοσμίως. Επιπλέον, το ιδιωτικό χρέος πολλών επιχειρήσεων αλλά και το κρατικό χρέος πολλών χωρών είναι εκπεφρασμένο σε δολάρια, γεγονός που σημαίνει μεγαλύτερη επιβάρυνση, ιδιαίτερα για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες.”
Σύμφωνα με την ανάλυση της Alpha Bank οι παράγοντες που συνηγορούν σήμερα στην περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, άρα και στη διατήρηση του ανατιμημένου δολαρίου έναντι άλλων νομισμάτων, είναι οι εξής;
Οι αιτίες της ανόδου
Όπως αναφέρεται, η πρώτη αιτία για την εικόνα αυτή της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ δολαρίου έχει να κάνει με το ότι είναι ισχυρή -και ανθεκτική στην ενεργειακή κρίση- η συνολική ζήτηση στην οικονομία των ΗΠΑ, όπως επιβεβαιώνεται από την εύρωστη αγορά εργασίας (για κάθε άνεργο, υπάρχουν δύο διαθέσιμες θέσεις εργασίας, ενώ οι μισθοί αυξήθηκαν τον προηγούμενο μήνα κατά 7% σε ετήσια βάση, τον ταχύτερο ρυθμό από τις αρχές της δεκαετίας του 1980).
“Οι πωλήσεις νέων κατοικιών αυξήθηκαν, τα εταιρικά κέρδη βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών ως ποσοστό του ΑΕΠ και παρά τα υψηλότερα επιτόκια, η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει βελτιωθεί. Αυτό αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα: όσο μεγαλύτερο δυναμισμό επιδεικνύει η αμερικανική οικονομία, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό” αναφέρει η ανάλυσή της η Alpha Bank και προσθέτει ότι άλλος ένας λόγος που συνηγορεί στην ανοδική κίνηση του δολαρίου έχει να κάνει με το ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη “δείχνει” τα δόντια του.
Παράλληλα άλλη μια αιτία ανόδου του δολαρίου έχει να κάνει με το ότι η ύφεση στην Ευρωζώνη είναι πιθανή το επόμενο έτος. “Η προεξόφληση από τις αγορές της διαφοράς μεταξύ των αναμενόμενων ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, από το 2023, εκτιμάται ότι θα διατηρήσει ισχυρό το δολάριο στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς δίδει μεγαλύτερη ευελιξία στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να διατηρήσει τα επιτόκια σε υψηλότερο επίπεδο” αναφέρει η Alpha Bank.
Πάντως με βάση την ανάλυση της τράπεζας “είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η διόγκωση του ιδιωτικού και κρατικού χρέους, παγκοσμίως, καθώς αυτό θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων. Ιδιαίτερα όσον αφορά στις κυβερνήσεις, η δημοσιονομική πολιτική, σε συνδυασμό με τη νομισματική πολιτική, θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποτροπή χρηματοοικονομικών κρίσεων, όπως συνέβη πρόσφατα με το Ηνωμένο Βασίλειο, μια από τις πιο μεγάλες και αξιόπιστες οικονομίες στον κόσμο.
Τέλος, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα νομισματικά μέτρα που λαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες έχουν αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία με χρονική υστέρηση, γεγονός που θα διατηρήσει το δολάριο ενισχυμένο για ανάλογο χρονικό διάστημα” τονίζεται σχετικά.
Ο πληθωρισμός
Με βάση αυτές τις προβολές προστίθεται άλλος ένα παράγων που οδηγεί σε ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό και βέβαια στις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων και ειδικά του πετρελαίου. Ήδη σε σχέση με πέρυσι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Δείκτη τιμών Καταναλωτή Σεπτεμβρίου καταγράφεται άνοδος 17% στα καύσιμα και στα λιπαντικά. Και βέβαια η πληθωριστική πίεση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας για την οικονομία.