Έξι διαφορετικοί νόμοι προβλέπουν το πότε και πως χάνονται οι ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής οφειλών προς το Δημόσιο.
Οι νόμοι 4152/2013, 4321/2015, 4611/2019, 4738/2020, 4738/2020 και 5036/2023 θέτουν αυστηρά κριτήρια και διαδικασίες για τη διατήρηση των ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής οφειλών, εξασφαλίζοντας έτσι την τήρηση των υποχρεώσεων από τους οφειλέτες και προσφέροντας ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής των οφειλών τους.
Σύμφωνα με τον Ν. 4152/2013 η ρύθμιση χάνεται εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλει εμπρόθεσμα μία δόση της ρύθμισης πέραν της μίας φοράς ή καθυστερήσει την τελευταία δόση της ρύθμισης για περισσότερο από ένα μήνα. Απολύεται επίσης αν δεν καταβάλει μία εκπρόθεσμη δόση της ρύθμισης με την αναλογούσα προσαύξηση (15%) μέχρι την ημερομηνία λήξης της επόμενης δόσης. Η ρύθμιση χάνεται αν ο οφειλέτης δεν υποβάλλει τις προβλεπόμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους ή από την 19/4/2024. Επίσης, απολύεται αν ο οφειλέτης δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει τις οφειλές του εντός τριμήνου από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής τους.Τέλος, χάνεται αν ο οφειλέτης έχει υποβάλει ανακριβή ή ελλιπή στοιχεία.
Σύμφωνα με τον Ν. 4321/2015 η ρύθμιση απολύεται αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει τρεις συνεχόμενες δόσεις μετά το πρώτο οκτάμηνο της ρύθμισης ή καθυστερήσει την καταβολή των τριών τελευταίων δόσεων. Ακόμη, χάνεται αν δεν υποβάλλει τις δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους ή από την 19/4/2024.- Η ρύθμιση χάνεται και αν ο οφειλέτης έχει ενταχθεί στη ρύθμιση με εσφαλμένες βεβαιώσεις. Απολύεται επίσης αν δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει τις οφειλές του εντός τριμήνου από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής τους.
Σύμφωνα με τον Ν. 4611/2019 η ρύθμιση χάνεται αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει δύο συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις ή καθυστερήσει την καταβολή των δύο τελευταίων δόσεων για αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Απολύεται επίσης αν δεν υποβάλλει τις δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους ή από την 19/4/2024. Η ρύθμιση χάνεται αν δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει τις οφειλές του εντός τριμήνου από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής τους. Απολύεται αν ο οφειλέτης υποπέσει σε συγκεκριμένες παραβάσεις καθ’ υποτροπή μετά την υπαγωγή στη ρύθμιση. Ειδικά για όσους επανεντάχθηκαν κατά τον ν. 5036/2023, η ρύθμιση χάνεται αν δεν εξοφλήσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές εντός ενός μηνός από την επανένταξή τους.
Σύμφωνα με τον Ν. 4738/2020 η ρύθμιση απολύεται αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει δύο συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις ή καθυστερήσει την καταβολή των δύο τελευταίων δόσεων για περισσότερο από δύο μήνες. Χάνεται επίσης αν ο οφειλέτης που επανεντάχθηκε κατά τον ν. 5036/2023 δεν εξοφλήσει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές εντός ενός μηνός από την επανένταξη. Χάνεται επίσης αν δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει τις οφειλές του εντός τριμήνου από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής τους. Η ρύθμιση χάνεται αν δεν υποβάλει τις δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους ή από την 19/4/2024.
Σύμφωνα με τον 4738/2020 η ρύθμιση απολύεται σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης από το Δημόσιο για καθυστερήσεις καταβολής δόσεων που υπερβαίνουν τις τρεις δόσεις ή το 3% του συνολικά οφειλόμενου ποσού. Χάνεται αν η σύμβαση βασίστηκε σε ανακριβείς ή ελλιπείς δηλώσεις ή αν ο οφειλέτης υποβάλει αίτηση πτώχευσης, αναστέλλει τις πληρωμές ή επισπεύδεται εκτέλεση κατά της περιουσίας του. Η σύμβαση καταγγέλλεται από άλλο συμμετέχοντα πιστωτή ή αν ο οφειλέτης παραλείψει να υποβάλει δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους. Η διμερής ρύθμιση απολύεται αυτοδικαίως αν δεν καταβληθούν δόσεις για τρεις μήνες, αν δεν υποβληθούν δηλώσεις εισοδήματος και ΦΠΑ εντός τριών μηνών από την προθεσμία υποβολής τους, ή αν δεν εξοφληθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές εντός των προβλεπόμενων χρονικών διαστημάτων.
Σύμφωνα με τον Ν. 5036/2023 η ρύθμιση χάνεται αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει δύο συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις ή καθυστερήσει την καταβολή των δύο τελευταίων δόσεων για περισσότερο από δύο μήνες. Απολύεται επίσης αν δεν εξοφλήσει ή τακτοποιήσει τις οφειλές του εντός τριμήνου από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής τους.
Οι πωλητές λαϊκών αγορών μπορούν κατά περίπτωση να μειώσουν το ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος, σύμφωνα με νέα εγκύκλιο της ΑΑΔΕ.
Συγκεκριμένα, οι πωλητές λαϊκών αγορών οι οποίοι είναι κάτοχοι άδειας βάσει της οποίας δραστηριοποιούνται για λιγότερες από 5 ημέρες την εβδομάδα
γίνεται δεκτό ότι η δραστηριότητά τους περιορίζεται χρονικά και το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα τους μειώνεται αναλογικά με βάση τις ημέρες δραστηριοποίησης που αναγράφονται στην οικεία ή στις οικείες άδειες.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι η αναλογική μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος στην περίπτωση άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας για περιορισμένο χρονικό διάστημα, δεν εφαρμόζεται όταν ασκείται παράλληλα και άλλη δραστηριότητα για την οποία δεν υφίσταται χρονικός περιορισμός στην άσκησή της.
Ποιοι μπορούν να μειώσουν το τεκμαρτό εισόδημα -Τι αναφέρει διευκρινιστική εγκύκλιος της ΑΑΔΕ
Οι πωλητές λαϊκών αγορών μπορούν κατά περίπτωση να μειώσουν το ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος, σύμφωνα με νέα εγκύκλιο της ΑΑΔΕ.
Συγκεκριμένα, οι πωλητές λαϊκών αγορών οι οποίοι είναι κάτοχοι άδειας βάσει της οποίας δραστηριοποιούνται για λιγότερες από 5 ημέρες την εβδομάδα
γίνεται δεκτό ότι η δραστηριότητά τους περιορίζεται χρονικά και το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα τους μειώνεται αναλογικά με βάση τις ημέρες δραστηριοποίησης που αναγράφονται στην οικεία ή στις οικείες άδειες.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι η αναλογική μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος στην περίπτωση άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας για περιορισμένο χρονικό διάστημα, δεν εφαρμόζεται όταν ασκείται παράλληλα και άλλη δραστηριότητα για την οποία δεν υφίσταται χρονικός περιορισμός στην άσκησή της.
Η διαδικασία
Οι υπόψη υπόχρεοι συμπληρώνουν τους κωδικούς του εντύπου Ε1 045-046 «Εμπίπτετε στις διατάξεις των περ. β ή δ της παρ. 6 του άρθρου 28Α ΚΦΕ και εξαιρείστε από την εφαρμογή του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εμπίπτετε στην παρ. 7 του άρθρου 28Α ΚΦΕ;», επιλέγοντας «Ασκείτε επιχειρηματική δραστηριότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα βάσει νομοθετικής ή κανονιστικής ρύθμισης; (παρ. 7 αρθρ.28Α)», ενώ στο σχετικό πεδίο συμπληρώνουν τον αριθμό ημερών που αναλογεί στις ημέρες δραστηριοποίησης που επιτρέπονται σύμφωνα με τις σχετικές άδειες.
Για παράδειγμα αν ένας πωλητής λαϊκών αγορών σύμφωνα με την άδεια που του έχει 3 χορηγηθεί δραστηριοποιείται για τέσσερις (4) ημέρες την εβδομάδα, συμπληρώνει στο πεδίο αυτό 292 ημέρες, όπως προκύπτει από τον εξής υπολογισμό: (4Χ365):5.
Τα απαραίτητα δικαιολογητικά
Κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος επισυνάπτονται από τον υπόχρεο τα κάτωθι δικαιολογητικά:
i) η άδεια ή οι άδειες επαγγελματία πωλητή σε λαϊκή αγορά του ν.4849/2021 και ii) υπεύθυνη δήλωση του ν.1599/1986 ότι δεν είναι κάτοχος άλλης άδειας του ν.4849/2021 για τη δραστηριοποίησή του ως επαγγελματίας πωλητής στις λαϊκές αγορές.
Τα πιο πάνω δικαιολογητικά ελέγχονται από την αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία και εφόσον προκύπτει η δραστηριοποίηση του υπόχρεου για λιγότερες από πέντε (5) ημέρες την εβδομάδα το ετήσιο ελάχιστο εισόδημα περιορίζεται αναλογικά.
Αναλυτικά η εγκύκλιος
Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα σας γνωρίζουμε τα εξής: 1. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 28Α του ΚΦΕ, ορίζεται ότι για τους ασκούντες ατομική επιχείρηση της περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4308/2014 (Α’ 251) το ετήσιο ελάχιστο εισόδημα από την άσκηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας τεκμαίρεται ότι δεν υπολείπεται του ποσού που προσδιορίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο αυτό. Με τη διάταξη δε της παρ.7 του ίδιου άρθρου, ορίζεται ότι όταν οι επαγγελματικές δραστηριότητες του υπόχρεου περιορίζονται χρονικά από νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις που περιορίζουν την άσκηση της δραστηριότητας εντός του φορολογικού έτους, το τεκμήριο ισχύει αναλογικά για 2 το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι δραστηριότητες αυτές επιτρέπονται. Οι εν λόγω ρυθμίσεις ισχύουν για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023 και επόμενα σύμφωνα με τις με τις διατάξεις του άρθρου 59 του ίδιου νόμου.
2. Με τις διατάξεις του ν. 4849/2021 (Α΄207), μεταξύ άλλων, ρυθμίζονται ζητήματα για την άσκηση υπαίθριου εμπορίου. Ειδικότερα, ως «επαγγελματίας πωλητής υπαίθριου εμπορίου» ορίζεται το φυσικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται στο υπαίθριο εμπόριο διαθέτοντας προς πώληση τα είδη που ορίζονται με την απόφαση της παρ. 2 του άρθρου 66 του ίδιου νόμου, τα οποία δεν προέρχονται από ιδία παραγωγή, και στον οποίο έχει χορηγηθεί άδεια δραστηριοποίησης από αρμόδια αρχή (άρθρο 2).
Οι λαϊκές αγορές συνιστούν μορφή άσκησης υπαίθριου εμπορίου (άρθρο 3), για την άσκηση του οποίου απαιτείται κατοχή άδειας που να βρίσκεται σε ισχύ (άρθρο 4). Η άδεια επαγγελματία πωλητή σε λαϊκή αγορά είναι προσωποπαγής και χορηγείται σε φυσικά πρόσωπα για την πώληση ειδών που δεν προέρχονται από ιδία παραγωγή, εφόσον δεν έχει χορηγηθεί άλλη άδεια πωλητή υπαίθριου εμπορίου (άρθρο 7).
Οι Περιφέρειες είναι, σε κάθε περίπτωση, αρμόδιες, μεταξύ άλλων, για την έκδοση, τη χορήγηση και την ανανέωση αδειών επαγγελματία πωλητή σε λαϊκή αγορά, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 14 έως 17 του ν.4849/2021 (άρθρο 26).
Επιπροσθέτως, οι Περιφέρειες κατά περίπτωση εκδίδουν προκήρυξη για τη χορήγηση αδειών σε λαϊκές αγορές, μεριμνώντας ώστε να είναι δυνατή η δραστηριοποίηση των κατόχων άδειας επαγγελματιών πωλητών σε υπαίθριες οργανωμένες αγορές για έξι (6) ημέρες κάθε εβδομάδα, είτε εντός της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας είτε σε δύο (2) όμορες Περιφερειακές Ενότητες, ενώ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, προτεραιότητα για τη χορήγηση των θέσεων δραστηριοποίησης παρέχεται σε υποψηφίους που δραστηριοποιούνται για λιγότερες από έξι (6) ημέρες την εβδομάδα σε άλλες Περιφέρειες και ειδικότερα σε όσους δραστηριοποιούνται τις λιγότερες ημέρες (άρθρο 14).
3. Κατόπιν των ανωτέρω, για τους επαγγελματίες πωλητές στις λαϊκές αγορές οι οποίοι είναι κάτοχοι άδειας βάσει της οποίας δραστηριοποιούνται για λιγότερες από πέντε (5) ημέρες την εβδομάδα, γίνεται δεκτό ότι η δραστηριότητά τους περιορίζεται χρονικά και εμπίπτουν στις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 28Α του ΚΦΕ και το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα τους μειώνεται αναλογικά με βάση τις ημέρες δραστηριοποίησης που αναγράφονται στην οικεία ή στις οικείες άδειες.
Σημειώνεται ωστόσο, ότι σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Α. 1061/2024 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ (B’ 2436), η αναλογική μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος στην περίπτωση άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας για περιορισμένο χρονικό διάστημα σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 28Α του ΚΦΕ, δεν εφαρμόζεται όταν ασκείται παράλληλα και άλλη δραστηριότητα για την οποία δεν υφίσταται χρονικός περιορισμός στην άσκησή της.
4. Για την εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 28Α ΚΦΕ, οι υπόψη υπόχρεοι συμπληρώνουν τους κωδικούς του εντύπου Ε1 045-046 «Εμπίπτετε στις διατάξεις των περ. β ή δ της παρ. 6 του άρθρου 28Α ΚΦΕ και εξαιρείστε από την εφαρμογή του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εμπίπτετε στην παρ. 7 του άρθρου 28Α ΚΦΕ;», επιλέγοντας «Ασκείτε επιχειρηματική δραστηριότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα βάσει νομοθετικής ή κανονιστικής ρύθμισης; (παρ. 7 αρθρ.28Α)», ενώ στο σχετικό πεδίο συμπληρώνουν τον αριθμό ημερών που αναλογεί στις ημέρες δραστηριοποίησης που επιτρέπονται σύμφωνα με τις σχετικές άδειες.
Για παράδειγμα αν ένας πωλητής λαϊκών αγορών σύμφωνα με την άδεια που του έχει 3 χορηγηθεί δραστηριοποιείται για τέσσερις (4) ημέρες την εβδομάδα, συμπληρώνει στο πεδίο αυτό 292 ημέρες, όπως προκύπτει από τον εξής υπολογισμό: (4Χ365):5.
5. Κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος επισυνάπτονται από τον υπόχρεο τα κάτωθι δικαιολογητικά:
i) η άδεια ή οι άδειες επαγγελματία πωλητή σε λαϊκή αγορά του ν.4849/2021 και ii) υπεύθυνη δήλωση του ν.1599/1986 ότι δεν είναι κάτοχος άλλης άδειας του ν.4849/2021 για τη δραστηριοποίησή του ως επαγγελματίας πωλητής στις λαϊκές αγορές.
Τα πιο πάνω δικαιολογητικά ελέγχονται από την αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία και εφόσον προκύπτει η δραστηριοποίηση του υπόχρεου για λιγότερες από πέντε (5) ημέρες την εβδομάδα το ετήσιο ελάχιστο εισόδημα περιορίζεται αναλογικά.
Εάν δεν επισυναφθούν τα πιο πάνω δικαιολογητικά ή από αυτά δεν προκύπτει η δραστηριοποίηση του υπόχρεου για λιγότερες από πέντε (5) ημέρες την εβδομάδα το ετήσιο ελάχιστο εισόδημα υπολογίζεται για όλο το φορολογικό έτος. Οι Πράξεις Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου, στις περιπτώσεις αυτές, εκδίδονται από την υπηρεσία εκκαθάρισης της δήλωσης και κοινοποιούνται στους φορολογούμενους με βάση τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.5104/2024 (ΚΦΔ).