Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από την επαναλαμβανόμενη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ύστερα από την οργανωμένη έρευνα που βασίζεται σε στοιχεία από πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, αλλά και σε τιμοληψίες από αλυσίδες σουπερμάρκετ) σε τυπικό καλάθι προϊόντων του νοικοκυριού του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σούπερ μάρκετ) στην Ελλάδα τον Μάρτιο 2024 και αντίστοιχα στην Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο , στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία, στη Γερμανία και στη Ρουμανία.
Σημειώνεται ότι η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Για την παρούσα ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 43 κατηγορίες προϊόντων:
– 20 υποκατηγορίες προϊόντων που συνθέτουν ένα τυπικό καλάθι αγορών, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί στη συγκεκριμένη επαναλαμβανόμενη έρευνα από το 2012 έως σήμερα.
– 18 υποκατηγορίες προϊόντων που εντάσσονται στο καλάθι του νοικοκυριού από τον 11/2022
– 5 υποκατηγορίες προϊόντων που εντάσσονται στο καλάθι του νοικοκυριού από τον 3/2023.
Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 6.000 τιμών προϊόντων και 40 διαφορετικές αλυσίδες σουπερμάρκετ στις οκτώ χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τόσο τιμές προϊόντων σε προσφορά, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα. Διευκρινίζεται ότι οι τιμές αφορούν μόνο αλυσίδες σούπερ μάρκετ και όχι άλλα σημεία πώλησης.
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι και οι πέντε χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα, 24% η Γερμανία, 20% η Γαλλία, 25% το Ηνωμένο Βασίλειο, 16% η Ιταλία, 7% η Πορτογαλία, ενώ η Ισπανία και Ρουμανία είναι αρκετά κοντά με την Ελλάδα αλλά ακριβότερες κατά 5% και 1% αντίστοιχα.
Η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρεθεί ο ΦΠΑ ανά χώρα. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι οι και οι έξι χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα, η Γερμανία κατά 31%, η Γαλλία κατά 28%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 33%, η Ιταλία κατά 24%, η Ισπανία κατά 12% η Πορτογαλία κατά 10% και η Ρουμανία κατά 6%. Αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (5% και 4%), την Γερμανία (7%) και την Ρουμανία (9%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%. Σημειώνεται ότι η επίδραση ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο σε χαμηλότερη τιμές που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια.
Η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 12ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. Η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το γενικό συμπέρασμα της ανάλυσης.
Σημειώνεται ότι πέρα από τον ΦΠΑ παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
– Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα
– Οι καταναλωτικές συνήθειες σε κάθε χώρα (π.χ. η τάση για συσκευασμένα ή μη προϊόντα, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κλπ)
– Φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής
– Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
– Το κόστος ενέργειας
– Το κόστος καυσίμων και γενικά μεταφορών
– Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
– Το μέγεθος της αγοράς, η αγοραστική δύναμη-δυνατότητα και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
– Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
– Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
– Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
– Η εποχικότητα της ζήτησης και της προσφοράς (π.χ. λόγω τουρισμού ή καιρικών συνθηκών)
– Το μισθολογικό-εργασιακό κόστος.
Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα κριτήρια επιλογής των προϊόντων στο καλάθι ήταν ένας συνδυασμός αντίστοιχων χρησιμοποιούμενων καλαθιών για εκτίμηση στο εξωτερικό, καθώς και κοινής διαθεσιμότητας στοιχείων τιμών στις χώρες που εξετάσθηκαν. Σε κάθε νέα μέτρηση ανανεώνεται το δείγμα των κωδικών που μετρούνται και ανάλογα τη διαθεσιμότητα επιλέγονται διαφορετικές ποσότητες προϊόντων.
Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σούπερ μάρκετ: − Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ, My Market, Μασούτης, Market In − Ηνωμένο Βασίλειο: Morrisons, ASDA, Sainsbury’s, Coop, Ocado, TESCO − Ισπανία: Carrefour, Marcadona, Caprabo, Condis, Dia, Eroski, SoySuper. Alcampo − Ιταλία: CosiComodo, emiDrive, Pim Spesa, Agora, Everli, HeyConad, easyCoop − Πορτογαλία: Continente, Minipreco, Auchan, Spar − Γαλλία: Monoprix Plus, Carrefour, Super U, Auchan, Aldi − Γερμανία: Rewe, Kaufland, Netto, Tukwila − Ρουμανία: Kaufland, Tommy, Spar, Konzum.
Τα φθηνότερα
Ενδεικτικά αναφέρεται πως το απορρυπαντικό πλυντηρίου ρούχων ( 40 μεζούρων) είναι πιο φθηνό στη χώρα μας καθώς στην Ελλάδα πωλείται στα σούπερ μάρκετ στα 7,23 ευρώ ωστόσο η τιμή του σε άλλες χώρες αγγίζει ακόμη και τα 9 ευρώ και σε κάποιες ξεπερνάει αυτό το όριο. Αναλυτικά: στο Ηνωμένο Βασίλειο η τιμή ανεβαίνει στα 9.04 ευρώ, στην Ισπανία στα 9,02 ευρώ, στην Πορτογαλία στα 7,94 ευρώ, στη Γαλλία 8,65 ευρώ, στην Ιταλία στα 8,47 ευρώ, στη Γερμανία στα 8,73 ευρώ και στην Ρουμανία στα 8,29 ευρώ.
Αλλά και τα κρεμμύδια (ξερά 1κιλού) έχουν την χαμηλότερη τιμή πώλησης στη χώρα μας σε σχέση με άλλες χώρες. Δηλαδή στα ελληνικά σούπερ μάρκετ θα βρει κανείς τα κρεμμύδια (ξερά 1κιλού) στην τιμή κάτω του 1 ευρώ και συγκεκριμένα στα 0,89 ευρώ ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο η τιμή τους σκαρφαλώνει στα 2.85 ευρώ, στην Ισπανία στα 1,80 ευρώ, στην Πορτογαλία στα 2,19 ευρώ, στη Γαλλία 4,24 ευρώ, στην Ιταλία στα 2,65 ευρώ, στη Γερμανία στα 2,77 ευρώ και στην Ρουμανία στα 1,87 ευρώ.
Ακριβότερα
Την υψηλότερη τιμή πώλησης στο ηλιέλαιο μεταξύ άλλων άλλων χωρών την έχει η Ελλάδα. Το ηλιέλαιο στα ελληνικά σούπερ μάρκετ πωλείται στα 4,83 ευρώ, στο Ηνωμένο Βασίλειο η τιμή του είναι στα 3,23 ευρώ, στην Ισπανία (2,99 ευρώ), στην Πορτογαλία(3,05 ευρώ), στην Γαλλία (3,33 ευρώ), στην Ιταλία (3,33 ευρώ), στην Γερμανία( 3,38 ευρώ) και στη Ρουμανία (1,37 ευρώ),
Αλλά και το γάλα το αγελαδινό (μακράς διαρκείας 1 λίτρου) πωλείται πιο ακριβά στα ελληνικά σούπερ μάρκετ σε σχέση με αυτά του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανία και της Ρουμανίας. Αναλυτικά, το γάλα αυτό κοστίζει στην Ελλάδα μόλις 1,62 ευρώ , στο Ηνωμένο Βασίλειο (1,41 ευρώ),στην Ισπανία(1,17 ευρώ)ενώ πιο φθηνό είναι στην Πορτογαλία (0,96 ευρώ). Επίσης στην Γαλλία το γάλα αυτό πωλείται στο 1,43 ευρώ, στην Ιταλία στο 1,31 ευρώ, στη Γερμανία (στα 1,45 ευρώ) και στην Ρουμανία( στα 1,56 ευρώ)
Για το αλεύρι
Αξιοσημείωτο είναι δε πως η Ελλάδα έχει την δεύτερη υψηλότερη ακριβή τιμή στο αλεύρι (1 κιλού) μεταξύ της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Γερμανίας και της Ρουμανίας ενώ πρωταθλήτρια της ακρίβειας σε αυτό είναι το Ηνωμένο Βασίλειο. Αναλυτικά: Στα ελληνικά σούπερ μάρκετ το αλεύρι (1 κιλού) πωλείται στα 1,62 ευρώ, στο Ηνωμένο Βασίλειο στα 2,07 ευρώ ενώ πιο φθηνό στη Ρουμανία (0,77 ευρώ), στην Ισπανία (1,28 ευρώ), στην Πορτογαλία (στο 1,53 ευρώ ), στη Γαλλία (1,16 ευρώ) στη Ιταλία (1,35 ευρώ) στη Γερμανία (1,390 ευρώ)