Οι λόγοι που οι τράπεζες απορρίπτουν τις αιτήσεις του εξωδικαστικού μηχανισμού, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ένωση των εταιρειών του κλάδου, από το ποσό αυτό τα 1,1 δισ. ευρώ αφορούν διμερείς ρυθμίσεις και ρυθμίσεις μέσω του Ν.3869 («νόμου Κατσέλη»), ενώ το υπόλοιπο προήλθε από τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό.
Στα 1,2 δισ. ευρώ διαμορφώθηκαν στο α΄ τρίμηνο του 2024 τα δάνεια που ρυθμίστηκαν από τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ), ανεβάζοντας το συνολικό τους ύψος από το 2022 στα επίπεδα των 15,2 δισ. ευρώ.
Έχουν υποβληθεί περί τις 66.000 αιτήσεις ρύθμισης οφειλών, που αντιστοιχούν σε οφειλές άνω των 32 δισ. ευρώ. Οφειλές ύψους 2,5 δισ. ευρώ έχουν διευθετηθεί σε πολυμερείς ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν και δάνεια των χαρτοφυλακίων τα οποία διαχειρίζονται οι ΕΔΑΔΠ.
Αναφέρεται πως ως προς το σκέλος της εξυπηρέτησης των συναλλασσομένων, οι ΕΔΑΔΠ δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα και έχουν κάνει σημαντικές επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και τεχνολογική υποδομή, βελτιώνοντας σταθερά και σημαντικά τις επιδόσεις τους.
Ιδιαίτερα αισθητή ήταν η βελτίωση στο χρόνο απόκρισης σε αιτήματα που υποβλήθηκαν, ο οποίος μειώθηκε σε 10 ημέρες κατά μέσο όρο, από 25 το αντίστοιχο α’ τρίμηνο του 2023.
«Οι δανειολήπτες που επιθυμούν τη ρύθμιση των οφειλών τους έχουν ένα πλήρες φάσμα εργαλείων και υπηρεσιών στη διάθεσή τους ώστε να απαλλαγούν από το βάρος υποχρεώσεων που συσσωρεύθηκαν στο παρελθόν και να επιστρέψουν στην οικονομική κανονικότητα, αποκαθιστώντας σταδιακά και την πρόσβασή τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα» επισημαίνει η ΕΕΔΑΔΠ και καλεί τους οφειλέτες να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία κάνοντας, κατά την κρίση και την επιλογή τους, την καταλληλότερη χρήση των διαθέσιμων δυνατοτήτων.
Σημειώνει δε, πως η Πολιτεία και οι ΕΔΑΔΠ έχουν θέσει σε λειτουργία σειρά εργαλείων που απευθύνονται σε όλες τις κατηγορίες οφειλετών οι οποίοι επιδιώκουν την ρύθμιση των χρεών τους.
Την πλέον πρόσφατη προσθήκη στην παραπάνω εργαλειοθήκη αποτελούν τα ηλεκτρονικά συστήματα ενημέρωσης (πλατφόρμες), τα οποία έχουν δημιουργήσει και λειτουργούν οι ΕΔΑΔΠ, βάσει του ν. 5072/2023, καθεμία για τα χαρτοφυλάκια που διαχειρίζεται.
Μέσα από τις πλατφόρμες ενημέρωσης των εταιριών οι δανειολήπτες λαμβάνουν άμεση ενημέρωση για τα στοιχεία που αφορούν την οφειλή τους, όπως μεταξύ άλλων το υπόλοιπο της οφειλής (ανά δανειακή σύμβαση), τον αριθμό, το ύψος και τον προβλεπόμενο χρόνο καταβολής της επόμενης δόσης του δανείου τους.
Μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων ενημέρωσης, επομένως, κάθε δανειολήπτης έχει άμεση πρόσβαση και την πλήρη εικόνα των δανειακών του υποχρεώσεων ανά πάσα στιγμή και σε πραγματικό χρόνο.
Παράλληλα, μέσω των ίδιων συστημάτων, γίνεται άμεσα και ευχερώς η επικαιροποίηση των στοιχείων επικοινωνίας του δανειολήπτη με την εταιρία που διαχειρίζεται την οφειλή του με ιδιαίτερα απλό τρόπο ειδικά μετά την λειτουργία από 1.4.2024 των πλατφορμών ενημέρωσης που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία.
Η ύπαρξη επικαιροποιημένων στοιχείων επικοινωνίας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επικοινωνία με τους οφειλέτες από πλευράς των ΕΔΑΔΠ που αποτελεί το απαραίτητο πρώτο βήμα για την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών λύσεων και την υποβολή προτάσεων για τη ρύθμιση των οφειλών. Η μη ύπαρξη επικαιροποιημένων στοιχείων επικοινωνίας περιορίζει τις δυνατότητες των ΕΔΑΔΠ για προσέγγιση των δανειοληπτών και ρύθμιση των οφειλών τους, χωρίς να αναιρεί την εξέλιξη των δικαστικών ενεργειών.
Επομένως, ακόμη και όσοι δανειολήπτες έχουν εικόνα των δανειακών εκκρεμοτήτων τους, είναι προτεραιότητα να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία επικοινωνίας τους, ώστε να αποκαταστήσουν την επαφή με την εταιρία που διαχειρίζεται τις αντίστοιχες οφειλές και να συνεργαστούν για τη ρύθμισή τους που αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο όλων των εμπλεκομένων στη διαδικασία.
Οι συνεργάσιμοι οφειλέτες έχουν πλέον τη δυνατότητα να εκτιμήσουν πλήρως τα δεδομένα που τους αφορούν συνολικά και να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα για τη διευθέτηση των οφειλών τους, είτε απευθυνόμενοι στις αντίστοιχες ΕΔΑΔΠ για διμερή ρύθμιση, είτε αξιοποιώντας τα διαθέσιμα εναλλακτικά κανάλια. Συγκεκριμένα λειτουργούν:
Η πλατφόρμα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών (OCW) μέσω της οποίας ρυθμίζεται το σύνολο των οφειλών, είτε προς ιδιώτες είτε προς το Δημόσιο και τους φορείς του. Ειδικά για την κατηγορία των ευάλωτων νοικοκυριών, οι ΕΔΑΔΠ αποδέχονται άνευ ετέρου, όπως ακριβώς είχαν δεσμευθεί, τη ρύθμιση που προκύπτει από τον αλγόριθμο του μηχανισμού, χωρίς άλλη παρέμβαση.
Το ενδιάμεσο πρόγραμμα κρατικής στήριξης 1ης κατοικίας, μέσω του οποίου τα ευάλωτα νοικοκυριά μπορούν να εξασφαλίσουν την παραμονή στο ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές τους ανάγκες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν.4916/2022, και παράλληλα να λάβουν και κρατική επιδότηση για σημαντικό μέρος του ενοικίου για το ίδιο διάστημα.
Υπενθυμίζεται ότι το κύριο και πλέον αποτελεσματικό μέχρι σήμερα εργαλείο για τη διευθέτηση οφειλών είναι οι διμερείς ρυθμίσεις στις οποίες προχωρούν οι ΕΔΑΔΠ σε συνεργασία με τους οφειλέτες, σε εξατομικευμένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη το εισόδημα και τις αντικειμενικές προσωπικές, οικογενειακές και κοινωνικές συνθήκες για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, αλλά και την αξία των περιουσιακών στοιχείων όλων των ενεχομένων.
Αδυναμία επικοινωνίας με το 50% των “κόκκινων” δανειοληπτών δηλώνουν οι servicers οι οποίοι διαχειρίζονται σήμερα ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 90 δισ. ευρώ, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν μεταφερθεί από τις τράπεζες στα funds.
Αυτό δηλώνουν πηγές του κλάδου που εξηγούν ότι όταν δεν υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας με τον οφειλέτη, δεν είναι δυνατό να προωθηθούν βιώσιμες λύσεις ρύθμισης και ο πλειστηριασμός γίνεται μονόδρομος.
Αυτός είναι και ο λόγος που, στις περιπτώσεις όπου υπάρχει μηδενική δυνατότητα επικοινωνίας (zero Right Person Contact – RPC) με τον οφειλέτη, η ρύθμιση επιδιώκεται συνήθως όταν εκδοθεί κατασχετήριο και επίκειται πλειστηριασμός του ακινήτου.
Τούτων δοθέτων, οι εταιρείες διαχείρισης ζητούν από τη Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους πρόσβαση στα στοιχεία επικοινωνίας των οφειλετών στο taxisnet, όπως διεύθυνση κατοικίας/εργασίας, τηλέφωνο, email κ.λπ.
“Κάθε ρύθμιση αποτρέπει έναν πλειστηριασμό”, αναφέρουν πηγές των servicers που εξηγούν ότι σήμερα οι οφειλέτες έχουν στη διάθεσή τους διάφορα εργαλεία ρύθμισης και είναι αδύνατο να μη βρεθεί λύση στα μέτρα του οφειλέτη. Σε αυτά περιλαμβάνεται ο εξωδικαστικός μηχανισμός, το ενδιάμεσο πρόγραμμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας και οι διμερείς ρυθμίσεις οφειλών, μεταξύ άλλων.
Ζητούν πρόσβαση σε στοιχεία του taxisnet
Οι πηγές αναφέρουν δε ότι το ΥΠΕΘΟ έχει κίνητρο να προβεί σε νομοθετική παρέμβαση που θα επιτρέψει την πρόσβαση των τραπεζών και των servicers στα στοιχεία επικοινωνίας των “άφαντων” οφειλετών, καθώς μεγάλο μέρος αυτού του χρέους αφορά σε απαιτήσεις που έχουν τιτλοποιηθεί με κρατικές εγγυήσεις μέσω των προγραμμάτων “Ηρακλής”.
Ουσιαστικά πρόκειται για οφειλές άνω των 50 δισ. ευρώ, με τα μισά τιτλοποιμένα χαρτοφυλάκια να κινδυνεύουν με κατάπτωση των κρατικών εγγυήσεων σε κάποια χρόνια από σήμερα εξαιτίας των χαμηλών επιδόσεων των servicers στην ανάκτηση των απαιτήσεων.
Εάν δοθεί στους servicers η δυνατότητα επικοινωνίας με τους οφειλέτες, τα ποσοστά ρυθμίσεων θα βελτιωθούν θεαματικά, υποστηρίζουν οι ίδιοι, εξηγώντας ότι περισσότεροι από 2,2 εκατομμύρια δανειολήπτες έχουν σήμερα ληξιπρόθεσμα χρέη.
Από την πλευρά του, το ΥΠΕΘΟ διατηρεί ανοιχτή την πόρτα της νομοθετικής ρύθμισης που θα επιτρέψει τη διάθεση των προσωπικών δεδομένων των οφειλετών για αυτόν τον σκοπό. Ωστόσο θα πρέπει οι χρηματοδοτικοί φορείς (servicers & τράπεζες) να αποδείξουν “μήνα με τον μήνα” πρόοδο στις ρυθμίσεις, είτε μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού είτε μέσω διμερών ρυθμίσεων.
Θυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια & Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ), από το 2022 έως σήμερα έχουν ρυθμιστεί διμερώς μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 15,2 δισ. ευρώ, ενώ μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού έχουν θεραπευτεί δάνεια ύψους 7 δισ. ευρώ έως σήμερα.