Ευρέως διαδεδομένη πρακτική στις οικογένειες, οι κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί μπορούν να απλοποιήσουν την καθημερινή διαχείριση των χρημάτων, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες φορολογικές επιβαρύνσεις, εφόσον δεν τηρούνται συγκεκριμένοι κανόνες που θέτει η φορολογική νομοθεσία.
Οι κοινοί τραπεζικοί λογαριασμοί χρησιμοποιούνται συχνά μεταξύ γονέων και παιδιών ή άλλων μελών της ίδιας οικογένειας, καθώς προσφέρουν πρακτικότητα στην κάλυψη καθημερινών αναγκών και στη διαχείριση κοινών εξόδων. Παρά τη χρηστικότητά τους, η λειτουργία τους δεν είναι πάντοτε φορολογικά ουδέτερη. Σε αρκετές περιπτώσεις, κινήσεις χρημάτων μέσω τέτοιων λογαριασμών μπορεί να ερμηνευτούν από τη φορολογική διοίκηση ως δωρεές ή γονικές παροχές, ενεργοποιώντας ελέγχους και πιθανές επιβαρύνσεις.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μεταφοράς χρημάτων από κοινό λογαριασμό γονέα και παιδιού σε ατομικό λογαριασμό του παιδιού. Σε τέτοια σενάρια, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει διευκρινίσει ότι, όταν ένας συνδικαιούχος αποσύρει ή μεταφέρει ποσά τα οποία δεν έχει καταθέσει ο ίδιος και τα χρησιμοποιεί για προσωπικό του όφελος, η πράξη αυτή αντιμετωπίζεται φορολογικά ως γονική παροχή ή δωρεά. Η ερμηνεία αυτή συνεπάγεται συγκεκριμένες φορολογικές υποχρεώσεις για τον λήπτη των χρημάτων.
Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι δωρεές και γονικές παροχές μεταξύ στενών συγγενών είναι αφορολόγητες μέχρι το ποσό των 800.000 ευρώ. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι γονείς, τα παιδιά, οι σύζυγοι, οι παππούδες, οι γιαγιάδες και τα εγγόνια. Βασική προϋπόθεση, ωστόσο, είναι οι συναλλαγές να πραγματοποιούνται μέσω του τραπεζικού συστήματος και να δηλώνονται κανονικά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα myProperty. Μόνο υπό αυτές τις συνθήκες διασφαλίζεται η απαλλαγή από φόρο.
Το πρόβλημα προκύπτει όταν γίνεται ανάληψη ή μεταφορά χρημάτων από συνδικαιούχο που δεν έχει συνεισφέρει τα συγκεκριμένα ποσά στον κοινό λογαριασμό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ΑΑΔΕ μπορεί να προχωρήσει σε φορολογικό έλεγχο, με τους συντελεστές φορολόγησης να φτάνουν, ανάλογα με την περίπτωση, έως και το 40%. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται και σε διαδοχικές μεταφορές χρημάτων ή δωρεές μέσω τρίτων προσώπων, καθώς όταν ο τελικός αποδέκτης δεν ανήκει στην πρώτη βαθμίδα συγγένειας, επιβάλλεται φόρος 20%.
Ένα ακόμη στοιχείο που συχνά αγνοούν οι φορολογούμενοι είναι ότι η δυνατότητα χαρακτηρισμού μιας συναλλαγής ως δωρεάς ή γονικής παροχής εξετάζεται κατά τον φορολογικό έλεγχο και όχι κατά τη στιγμή της υποβολής της δήλωσης. Αυτό σημαίνει ότι μια κίνηση χρημάτων μπορεί αρχικά να μην προκαλέσει πρόβλημα, αλλά να αμφισβητηθεί εκ των υστέρων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται όταν τα χρήματα κατατίθενται σε κοινό λογαριασμό παιδιού με τρίτο πρόσωπο. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να αποδεικνύεται ότι τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά από τον δικαιούχο, διαφορετικά ενεργοποιείται φορολόγηση ως δωρεά.
Σε γενικές γραμμές, η απλή κατάθεση χρημάτων σε κοινό λογαριασμό δεν θεωρείται από μόνη της δωρεά. Η φορολογική επιβάρυνση προκύπτει όταν ο συνδικαιούχος που δεν έχει συμβάλει οικονομικά προχωρά σε ανάληψη ή μεταφορά των ποσών. Αντίθετα, μικρά χρηματικά ποσά ή εμβάσματα που αποστέλλονται, για παράδειγμα, σε φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό, δεν ενεργοποιούν συνήθως φορολογικό έλεγχο.
Η ΑΑΔΕ πραγματοποιεί διασταυρώσεις των δηλώσεων με τα στοιχεία που λαμβάνει από τις τράπεζες. Εάν δεν επιβεβαιωθεί η δηλωθείσα συναλλαγή ή δεν υπάρχουν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία, τότε ο φόρος επιβάλλεται από το πρώτο ευρώ. Οι φορολογικοί συντελεστές κυμαίνονται από 10% έως 40%, ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας των εμπλεκόμενων προσώπων, ενώ οι δωρεές σε μετρητά που δεν πραγματοποιούνται μέσω τραπεζικού συστήματος φορολογούνται αυτομάτως με 10%.
Η σωστή ενημέρωση και η προσεκτική διαχείριση των κοινών τραπεζικών λογαριασμών αποτελούν κρίσιμο παράγοντα για την αποφυγή φορολογικών παγίδων, καθώς ακόμη και καθημερινές οικογενειακές συναλλαγές μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.
