Φως στο φαινόμενο της τριδημίας, δηλαδή της προσβολής συγχρόνως από τρεις διαφορετικούς αναπνευστικούς ιούς σε μεγάλο ποσοστό του γενικού πληθυσμού, ρίχνουν νέες μελέτες που δημοσιεύει το επιστημονικό περιοδικό Science.
Οι ειδικοί σε όλο τον κόσμο έχουν προειδοποιήσει τους πολίτες ότι υπάρχει το ενδεχόμενο ο φετινός χειμώνας να είναι όχι απλώς δύσκολος, αλλά σκληρός, στην περίπτωση βέβαια που επικρατήσει το σενάριο της υπερμετάδοσης τριών ιών, του κορονοϊού, του RSV (αναπνευστικός συγκυτιακός ιός) και της γρίπης.
Μάλιστα, πρόσφατα η Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, είχε αναφέρει από το υπουργείο Υγείας ότι το φαινόμενο μας φοβίζει, διότι «μας λείπει η ανοσολογική προίκα», όπως χαρακτήρισε την ανοσία για τη γρίπη και τον RSV. Κι αυτό επειδή τα προηγούμενα χρόνια ήμασταν προφυλαγμένοι με τις μάσκες και τα άλλα υγειονομικά μέτρα.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από τις πιο πρόσφατες μελέτες, οι προβλέψεις για τα κακά σενάρια απομακρύνονται και ο φετινός χειμώνας θα είναι πολύ καλύτερος από αυτούς που ζήσαμε τα τρία προηγούμενα χρόνια, αλλά όχι ακριβώς όσο χαλαρός ήταν τα χρόνια πριν εμφανιστεί ο κορονοϊός.
Τι θα αποτρέψει την τριδημία
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι αυτά που αναμένεται να μας «σώσουν» από το ενδεχόμενο τριπλό πανδημικό κύμα, είναι πρώτον ο ανταγωνισμός που έχουν οι ιοί μεταξύ τους και δεύτερον ο τρόπος που λειτουργεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Στην πρώτη περίπτωση τίθεται θέμα κυριαρχίας μεταξύ των τριών ιών. «Δεν έχουν καλές σχέσεις οι αναπνευστικοί ιοί μεταξύ τους και ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να κυκλοφορούν και οι τρεις μαζί την ίδια περίοδο», εξηγεί ο Ρίτσαρντ Γουέμπι, ιολόγος, ειδικός ερευνητής της γρίπης στο Ερευνητικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο St. Jude της Νέας Υόρκης.
Στην πραγματικότητα, δεν μπορούν να κυριαρχήσουν δύο ή περισσότεροι διαφορετικοί ιοί, αλλά μόνο ένας. Ακόμη και αν πρόκειται για μεταλλάξεις του ίδιου του ιού, επικρατεί πάντα η μία, όπως έχουμε διαπιστώσει όλοι τα τελευταία τρία χρόνια. Κάτι που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να έχουμε ταυτόχρονα δύο διαφορετικές πανδημίες, πόσω μάλλον τρεις.
Αυτό το βιολογικό φαινόμενο αποκαλείται «ιογενής παρέμβαση» και μπορεί να περιορίσει το ιικό φορτίο ενός ιού που κυκλοφορεί σε μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ανά πάσα στιγμή.
Ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού από οποιονδήποτε ιό
Στη δεύτερη περίπτωση, η έκθεση σε έναν και μόνο ιό του αναπνευστικού συστήματος, μπορεί να ενεργοποιήσει την ανοσολογική ανταπόκριση του οργανισμού και να τη θέσει σε εγρήγορση, κάτι που εμποδίζει άλλους ιούς να εισέλθουν στο ανώτερο αναπνευστικό και να μας μολύνουν.
«Η αίσθησή μου και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης έρευνας που κάναμε, είναι ότι η ιογενής παρέμβαση είναι ένα το φαινόμενο που θα μας βοηθήσει να μην ζήσουμε άσχημες καταστάσεις αυτόν τον χειμώνα. Επίσης, ούτε στο μέλλον νομίζω ότι θα δούμε έξαρση του κορονοϊού, της γρίπης ή άλλων ιών την ίδια στιγμή», εξηγεί μιλώντας στους New York Times η δρ Ελεν Φόξμαν, ανοσολόγος στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Yale.
Η ίδια υποστηρίζει ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να μολυνθούν με δύο ή ακόμη και με τρεις ιούς ταυτόχρονα, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να έχουν κάνει όλα τα διαθέσιμα εμβόλια που συνιστά το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού, δηλαδή του κορονοϊού και της γρίπης. Αλλά σε επίπεδο πληθυσμού και κοινότητας, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ο ένας ιός τείνει να καλύψει εντελώς τους άλλους.
Ποιος από τους ιούς είναι ο πιο ισχυρός;
Συγκεκριμένα, όπως γράφει το επιστημονικό περιοδικό Science, οι ρινοϊοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, μπορούν εύκολα να εξοντώσουν τη γρίπη Α (τον πιο συχνό τύπο). Από την πλευρά του ο RSV, μπορεί να νικήσει τους ρινοϊούς και τους μεταπνευμονοϊούς (hMPV).
Η γρίπη Α, μπορεί να εμποδίσει την κυκλοφορία της «ξαδέρφης της», της γρίπης Β. «Υπάρχουν πολλές και σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία από την ιογενή παρέμβαση», υποστηρίζουν τα αποτελέσματα μελέτης που έκανε ο Γκάι Μπόιβιν, καθηγητής Ιολογίας στο Πανεπιστήμιο Laval του Καναδά.
Πάντα, όμως, σπεύδουν να διευκρινίσουν οι ειδικοί, το ποιος ιός θα επικρατήσει εξαρτάται από τη συλλογική ανοσία του πληθυσμού μιας συγκεκριμένης χώρας ή περιοχής, δηλαδή αν έχει νοσήσει πρόσφατα ο πληθυσμός ή εάν η εμβολιαστική κάλυψη για τον ιό είναι επαρκής.
Θετικά αποτελέσματα από μελέτη σε 36.000 άτομα
Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα απολύτως βέβαιοι ότι δεν θα έχουμε τριδημία, όμως τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης του είδους της μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα, καταδεικνύει ότι θα αποτελέσει μεγάλη έκπληξη αν συμβεί κάτι τέτοιο.
Στο πλαίσιο της μελέτης, που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ειδικοί μελέτησαν για εννέα χρόνια τις ιογενείς λοιμώξεις σε 36.000 εθελοντές.
Από τα αποτελέσματα κατέστη ξεκάθαρο ότι η κυκλοφορία του ρινοϊού και της γρίπης Α κορυφώνονται σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει αρνητική αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο ιών.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί και οι δύο ιοί έχουν έξαρση τον χειμώνα, όμως ο ένας επικρατεί στα τέλη του φθινοπώρου, συνήθως ο ρινοϊός που προκαλεί το κοινό κρυολόγημα και ο άλλος μετά τον Ιανουάριο και μέχρι τον Μάρτιο.
Βέβαια, τότε δεν υπήρχε ο κορονοϊός και γι’ αυτό οι επιστήμονες συνέχισαν τις μελέτες της ιογενούς παρέμβασης, έχοντας βάλει στο μικροσκόπιό τους και τον Sars-Cov-2.
Πιο ισχυρός ο ιός του κοινού κρυολογήματος
Τα ευχάριστα νέα έρχονται από την πιο πρόσφατη εργαστηριακή μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Experimental Medicine και όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, ο ρινοϊός, ο οποίος προκαλεί από ελάχιστα έως καθόλου συμπτώματα, έχει τη δύναμη να εκτοπίσει τον Sars-Cov-2. Επίσης, η γρίπη Α και ο κορονοϊός αλληλοσυγκρούονται για να επικρατήσει ο ένας.
Κάτι που σημαίνει ότι τα πολλά κρούσματα θα οφείλονται μόνο σε έναν ιό και δεν θα προκληθεί τριπλή πανδημία.
Αυτά βέβαια έχουν γίνει σε κυτταρικές σειρές στο εργαστήριο και παραμένει να αποδειχθούν είτε από κλινικές μελέτες, είτε από την πραγματική εμπειρία που θα έχουμε τους επόμενους πέντε μήνες.