Ανακούφιση κυρίως στα μεσαία και χαμηλά στρώματα επιχειρεί να φέρει με τα νέα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός με το κυβερνητικό επιτελείο, σε μία προσπάθεια απορρόφησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ραγδαία άνοδος στις τιμές των λογαριασμών, που οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων που σχετίζονται με τις διεθνείς εξελίξεις, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, έχει «γονατίσει» τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, που αναγκάζονται να καταβάλλουν ένα μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους για να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
Πολύ πρόσφατα άλλωστε ακούσαμε πολίτες να λένε ότι ίσως να μην μπορούν ούτε να φάνε για να πληρώσουν το ρεύμα και αυτό είναι κάτι που αποτυπώνει πλήρως την απελπιστική κατάσταση στην οποία έχουν περάσει πολλές οικογένειες με τις συνεχείς ανατιμήσεις και κρίσεις που δεν έχουν προηγούμενο.
Τα μέτρα απορροφούν ως και 80% των αυξήσεων
Το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το απόγευμα της Πέμπτης και τίθεται σε ισχύ άμεσα, προβλέπει την απορρόφηση του μεγαλύτερου ποσοστού των αυξήσεων των τιμών, σε βαθμό που φτάνει και το 80%. Μάλιστα, προβλέπεται και αναδρομική επιστροφή των ποσών που κατέβαλλαν οι πολίτες, που μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 600 ευρώ, εφόσον ισχύουν κάποιες προϋποθέσεις.
Σίγουρα, ο στόχος της κυβέρνησης είναι να αντιμετωπιστεί το κύμα της ακρίβειας, που αποτελεί με διαφορά το νούμερο ένα πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Με αυτά τα μέτρα επιχειρείται από την πλευρά της κυβέρνησης να δοθεί μία ανάσα στα νοικοκυριά και τις πληττόμενες επιχειρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης κινείται σε τέσσερα πεδία, που θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης της τιμής της κιλοβατώρας για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες, με διπλή κρατική παρέμβαση στη χονδρική και λιανική αγορά ενέργειας και αναστολή ουσιαστικά της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Τονίζεται ότι τα μέτρα αφορούν τουλάχιστον στο 70% των ελληνικών νοικοκυριών.
Αναδρομική επιστροφή έως 600 ευρώ
Καταρχάς, οι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές πρώτης κατοικίας θα δούν την επιστροφή στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό τους έως και 600 ευρώ, οι οποίοι έχουν υποστεί το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων στο ρεύμα, αναδρομικά, από τον Δεκέμβριο μέχρι σήμερα και δηλώνουν ετήσιο εισόδημα έως 45.000 ευρώ.
Το ποσό αυτό που τους αναλογεί θα καταβληθεί μέσα στον Ιούνιο.
Την ίδια στιγμή, για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 kWh. Επιπλέον, η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες, για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης.
Αναστέλλεται η Ρήτρα Αναπροσαρμογής
Πρόκειται για μέτρα όμως που έχουν και μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα, καθώς η Ευρώπη παραμένει ουσιαστικά «αδρανής» σε αυτή την κατάσταση, με την ελληνική κυβέρνηση όμως να δρομολογεί από τον Ιούλιο με δική της πρωτοβουλία ένα σύστημα που κόβει τον «γόρδιο δεσμό» μεταξύ των αυξήσεων στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και τους λογαριασμούς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Με μια διπλή παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, τίθεται έμμεσο πλαφόν στην αγορά λιανικής και σταθεροποιούνται οι τιμές λιανικής για τους επόμενους 6-12 μήνες, όπως σχολιάζουν κυβερνητικές πηγές.
«Αναστέλλουμε έτσι για όσο διαρκεί αυτό το σχήμα, τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής και κόβουμε μαχαίρι τα συγκυριακά υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Στόχος, παραμένει οι καταναλωτές να προσαρμοστούν καλύτερα στα νέα δεδομένα και να μειώσουν τα ενεργειακά τους έξοδα σε μόνιμη βάση μέσα από δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης.
Οριζόντια ισχύς
Τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας επιστρέφουν στο κράτος και τους πολίτες
Οι εταιρείες ενέργειας παρουσιάζουν υπερκέρδη, σε ορισμένες περιπτώσεις. Ο σκοπός είναι, οι παραπάνω ενισχύσεις, σε κάποιον βαθμό, να χρηματοδοτηθούν ακριβώς από αυτά τα χρήματα.
Για αυτό, η απόφαση της κυβέρνησης είναι, ότι τα έσοδα αυτά -όταν πιστοποιηθούν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας- θα φορολογηθούν με 90%.
Σύμφωνα με δηλώσεις του πρωθυπουργού, θα επιβληθεί το ποσόν που αναλογεί ως έκτακτο τέλος σε όλες τις επιχειρήσεις ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το τέλος αυτό θα τροφοδοτήσει μέρος των πρόσθετων εκπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με το νέο μηχανισμό που τίθεται σε εφαρμογή από τον Ιούλιο, επιχειρείται να σταματήσει η παραγωγή υπερεσόδων.
«Επιδότηση της αισχροκέρδειας»
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ σε ανακοίνωσή του δεν «απορρίπτει» τα μέτρα, ενώ αναφέρεται και στους μηχανισμούς «αισχροκέρδειας».
«Μετά από την 9μηνη λεηλασία νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ο κ. Μητσοτάκης τρομοκρατημένος μπροστά στη λαϊκή κατακραυγή και στην επικείμενη καταβαράθρωση του, προχώρησε σήμερα σε ένα διάγγελμα παραδοχής της αφαίμαξης που με δίκη του κύρια ευθύνη βιώνουν εδώ και καιρό οι πολίτες», επισημαίνει σχετικά το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.
Η αξιωματική αντιπολίτευση προσθέτει: «Κι ενώ τις τελευταίες μέρες άφηνε να διαρρέει ότι επρόκειτο να λάβει μέτρα κατά της αισχροκέρδειας με την επιβολή πλαφόν, τελικά τα όσα ανακοίνωσε εξακολουθούν την ίδια λογική που εφάρμοζε μέχρι σήμερα, δηλαδή την επιδότηση της αισχροκέρδειας.
Αυτό δηλαδή που αποφάσισε είναι να ανοίξει το δημόσιο ταμείο και να βγάλει χρήματα των φορολογουμένων, για να καλύψει μέρος των σπασμένων από τα υπερκέρδη των εταιριών παραγωγής ρεύματος και ιδιαίτερα της ΔΕΗ των γαλάζιων golden boys».
«Πλαφόν στη λιανική τιμή της ενέργειας»
Από την πλευρά του, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σχολιάζοντας τα μέτρα για το ρεύμα που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιμένει στην επιβολή πλαφόν στη λιανική τιμή ενέργειας.
Σε ανακοίνωσή της η Χ. Τρικούπη, λίγο μετά το τηλεοπτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού για τις μειώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος, κάνει λόγο για μέτρα «που έχουν εξαγγελθεί και στο παρελθόν μαζί με μια επιδοματική πολιτική». Επαναλαμβάνει την θέση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ για πλαφόν στη λιανική ενώ σημειώνει ότι ο κ. Μητσοτάκης «Άλλη μια φορά συμφώνησε με την εδώ και μήνες διατυπωμένη θέση μας για φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας».
«Νέοι φόροι και περικοπές»
Το ΚΚΕ ανέφερε, ότι τα νέα κυβερνητικά μέτρα για την ενεργειακή ακρίβεια ουσιαστικά μετατρέπουν τους τερατώδεις λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος σε νέους πρόσθετους φόρους και περικοπές για το λαό, αφού η όποια ελάφρυνση των λογαριασμών ρεύματος θα πληρωθεί απ’ τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τα λαϊκά νοικοκυριά», αναφέρει το ΚΚΕ.
«Δικαιολογίες»
Το ΜέΡΑ25 από την πλευρά του εγκάλεσε την κυβέρνηση ότι «οι πολυδιαφημισμένες ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού για τις αυξήσεις στο ρεύμα, τελικά συρρικνώθηκαν στις εξής δικαιολογίες: Φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία (για τις υπεραυξήσεις που προηγήθηκαν τουλάχιστο κατά ένα χρόνο του πολέμου). Φταίει η Ε.Ε. που είναι αργή γι’ αυτό εμείς θα την αγνοήσουμε», ενώ «δεν κάνει ούτε λόγο για κατάργηση του Χρηματιστηρίου της Ενέργειας».
«Παραδέχθηκαν το έγκλημά τους»
«Ομολόγησε ότι η ρήτρα δημιούργησε υπερκέρδη στους παρόχους. Πρώτη φορά παραδέχθηκαν το έγκλημα τους», σχολίασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στην Κόρινθο.
Παράλληλα και κατά τη διάρκεια των εξαγγελιών για τα νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών κι επιχειρήσεων στη σκιά της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, ανακοινώθηκε μετά από «πάγωμα» κάποιων μηνών η έναρξη του προγράμματος επιδότησης ηλεκτρικών συσκευών αλλά και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις εκτός από κατοικίες. Το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω-αλλάζω συσκευή» αναμένεται να ξεκινήσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ενώ σε ότι αφορά το «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις, αυτό θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, παράλληλα με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» των κατοικιών.
Επιδότηση ηλεκτρικών συσκευών
Πιο συγκεκριμένα, για το πρόγραμμα επιδότησης ηλεκτρικών συσκευών, μέσα στις επόμενες ημέρες σχεδόν 200.000 νοικοκυριά θα μπορέσουν να διεκδικήσουν τα voucher που θα καλύπτουν έως και το 50% της αξίας των αγορών τους, προκειμένου να αποσύρουν παλιές και ενεργοβόρες ηλεκτρικές συσκευές.
Στόχος του προγράμματος, άλλωστε, είναι να αντικαταστήσουν οι παλιές συσκευές με νέες υψηλής ενεργειακής κλάσης, ώστε να επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας.
Όσο για τον αρχικό στόχο του υπουργείου Περιβάλλοντος – για έναρξη επιδοτήσεων πριν το Πάσχα – φαίνεται πως αυτός καθυστέρησε, αφού οι ανατιμήσεις που έφερε η ρωσική εισβολή στην Ουκσερανία οδήγησε – μεταξύ άλλων – σε αύξηση της τάξης του 10% στα προϊόντα αλλά και σε σημαντικές καθυστερήσεις στις εισαγωγές ακόμα και για τρεις ή τέσσερις μήνες.
Τι προβλέπει το πρόγραμμα
Βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή στη δράση είναι η ανακύκλωση των παλιών συσκευών.
Η παλιά συσκευή προς αντικατάσταση, μάλιστα, θα πρέπει να λειτουργεί – αλλιώς δεν θα γίνεται δεκτή.
Τα ωφελούμενα νοικοκυριά θα έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν έως και τρεις ηλεκτρικές συσκευές.
Σημειώνεται, τέλος, πως θα υπάρχουν οικονομικά κριτήρια. Ανάλογα με το εισόδημα θα υπάρχει και ανάλογη επιδότηση.
Ποιες συσκευές επιδοτούνται
Ψυγεία
Καταψύκτες
Κλιματιστικά
Ποιες συσκευές δεν επιδοτούνται
Ηλεκτρικές κουζίνες
Πλυντήρια ρούχων
Πλυντήρια πιάτων
Πώς θα γίνεται η αίτηση
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η αίτηση θα γίνεται σε ειδική πλατφόρμα με τους κωδικούς του Taxisnet, ενώ θα χρειάζεται και το ΑΦΜ.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είχε συγκεκριμένα εξηγήσει:
«Θα ανοίξει μια ηλεκτρονική πλατφόρμα και εκεί θα δηλώνει με τους κωδικούς taxisnet ο ενδιαφερόμενος είτε μόνος του, είτε μέσα από τον λογιστή, είτε και από το κατάστημα που μπορεί να πάει, θα δηλώνει τι συσκευές θέλει να αντικαταστήσει και το ΑΦΜ του και έναν λογαριασμό».