«Δύο χρόνια συμπληρώνονται αυτές τις μέρες από την έναρξη της περιπέτειας που βαφτίστηκε από τη δημοτική αρχή “Μεγάλος Περίπατος”.
Στις συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία και τα λοκντάουν, πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο επιχείρησαν πειραματικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της ενεργής και βιώσιμης κινητικότητας. Οι έρημοι δρόμοι και η ελάχιστη κυκλοφορία ΙΧ έδιναν την ευκαιρία για γρήγορα, χαμηλού κόστους έργα, με στόχο τη δημιουργία δικτύων ποδηλατοδρόμων και την αύξηση του δημόσιου χώρου εκεί όπου υπήρχε ανάγκη.
Κάτι αντίστοιχο θα περίμενε κανείς να συμβεί και στην Αθήνα. Σε μια πόλη με τεράστιο έλλειμμα σε ελεύθερους πράσινους χώρους και πολύ κακές επιδόσεις στη βιώσιμη κινητικότητα. Ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία π.χ. να γίνει το πρώτο βήμα για την υλοποίηση του δικτύου ποδηλατοδρόμων που έχει ψηφιστεί ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο ήδη από το 2018, αλλά παραμένει στα χαρτιά.
Διαφορετική εξέλιξη
Δυστυχώς, από πολύ νωρίς φάνηκε ότι τα πράγματα θα εξελίσσονταν διαφορετικά. Ο “Μεγάλος Περίπατος” ούτε δημιούργησε ένα συνεκτικό δίκτυο για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, ούτε συνέβαλε στην αύξηση του δημόσιου χώρου εκεί που υπήρχε ανάγκη, ούτε χαμηλού κόστους αποδείχτηκε.
Για τον δήμαρχο και την ομάδα των συμβούλων του, το ζήτημα της βιώσιμης κινητικότητας εντοπίστηκε στην Πανεπιστημίου, έναν από τους δρόμους με τα φαρδύτερα πεζοδρόμια στην πόλη. Στο σχέδιο “κόλλησε” όμως και ένα σύνολο παλιότερων σημειακών μελετών που επικαιροποιήθηκαν και προσαρμόστηκαν βιαστικά, όπως στο κάτω μέρος της πλατείας Συντάγματος και στην Βασιλίσσης Όλγας. Προτάσεις όπως η αλλαγή χαρακτήρα της οδού Αθηνάς, ευτυχώς εγκαταλείφθηκαν μετά τις αντιδράσεις εμπόρων και δραστηριοποιούμενων στην περιοχή. Σε όφελος προφανώς της πολυλειτουργικότητας και της ιστορικής φυσιογνωμίας μιας περιοχής που ήδη δέχεται τις πιέσεις της ανεξέλεγκτης τουριστικοποίησης και επέκτασης των χρήσεων αναψυχής.
Η αποτυχία του Περιπάτου
Ιδιαίτερα το τμήμα της Πανεπιστημίου έγινε συνώνυμο της ταλαιπωρίας και της απουσίας μιας ευρύτερης λογικής παρέμβασης. Τρεις λωρίδες κίνησης καταργήθηκαν, χωρίς καμία πολιτική ενίσχυσης των ΜΜΜ, δημιουργώντας κυκλοφοριακά προβλήματα σε μια ευρύτερη περιοχή, για να βαφτεί στην άσφαλτο μια λωρίδα κίνησης πεζών κάτω από τον ήλιο, δίπλα στο επαρκέστατο, σκιασμένο πεζοδρόμιο, αλλά και μια λωρίδα ποδηλάτου, η οποία ξεκινούσε στο ύψος της Βουκουρεστίου και… τερμάτιζε 900 μ. πιο κάτω, στην Ομόνοια. Το αποκορύφωμα βέβαια είναι ότι στην τελική και μόνιμη εκδοχή του έργου και αυτή η λωρίδα κίνησης ποδηλάτου καταργήθηκε, σε αντίθεση μάλιστα με τις προβλέψεις του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, ενώ μένουν εδώ και καιρό αχρησιμοποίητες ή ξηλώθηκαν και οι άλλες πρόχειρες λωρίδες, στις Β. Όλγας, Αμαλίας και Ερμού.
Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, ότι σε κοινή έρευνα που έγινε από το Πάντειο και το ΑΠΘ, συμμετέχοντες κάτοικοι και εργαζόμενοι της ευρύτερης περιοχής του κέντρου, ενώ θέτουν ψηλά ως προτεραιότητα την ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών, την αύξηση των ελεύθερων χώρων και τη δημιουργία πράσινων υποδομών:
- δήλωσαν σε ποσοστό 87,8% καθόλου έως λίγο ικανοποιημένοι/ες από την παρέμβαση
- έδωσαν μέση βαθμολογία στην ποιότητα της παρέμβασης 2,72 με άριστα το 10, και
- σχετικά με την ενημέρωση των πολιτών και την ενσωμάτωση των αναγκών τους στο σχεδιασμό, έδωσαν μέση βαθμολογία 2,5/10.
Όσον αφορά το κόστος, ενώ ξεκίνησε ως μια υποτίθεται χαμηλού κόστους πιλοτική παρέμβαση, ο προϋπολογισμός του Μεγάλου Περιπάτου άρχισε αμέσως να φουσκώνει. Από τις διαβόητες πλέον ζαρντινιέρες μέχρι τα προτεινόμενα τελικά έργα αναπλάσεων έχουμε φτάσει τα 26 εκ. ευρώ σε εκτιμώμενο κόστος (και έπεται συνέχεια), ενώ η όποια υπεραξία για την πόλη συνδέεται μάλλον με στόχους του τουριστικού εξευγενισμού παρά με τη βιώσιμη κινητικότητα.
Η Αθήνα που θέλουμε
Η Αθήνα πρέπει να αλλάξει. Μας το έμαθε η πανδημία, μας το δείχνει καθημερινά η κλιματική κρίση. Θέλουμε περισσότερο πράσινο, περισσότερους δημόσιους χώρους, ένα νέο μοντέλο κινητικότητας. Δυστυχώς, αποδείχθηκε πως ο Μεγάλος Περίπατος δεν είναι τίποτα από αυτά. Είναι ένα πανάκριβο καψόνι που επέβαλε στους Αθηναίους και τις Αθηναίες η δημοτική αρχή του κυρίου Μπακογιάννη.
Στον αντίποδα των φανταχτερών εξαγγελιών και της επακόλουθης ταλαιπωρίας, θέλουμε ένα κέντρο ζωντανό και λειτουργικό. Ούτε παρατημένο, ούτε τουριστικό λούνα παρκ, αλλά με προτεραιότητα τους πολίτες και τις ανάγκες τους».