Η σημαντική άνοδος του προσδόκιμου ζωής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχει αποτελέσει τα τελευταία χρόνια βασικό παράγοντα που επηρεάζει τις πολιτικές γύρω από τα όρια συνταξιοδότησης. Καθώς οι πολίτες ζουν περισσότερο και περνούν περισσότερα χρόνια μετά την ενεργό επαγγελματική τους ζωή, τα ασφαλιστικά συστήματα καλούνται να ανταποκριθούν σε μια νέα πραγματικότητα. Η ανάγκη αυτή έχει οδηγήσει πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις στη λήψη αποφάσεων που συνδέουν άμεσα την ηλικία συνταξιοδότησης με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, ώστε το σύστημα να παραμένει λειτουργικό και ισορροπημένο.
Η Ελλάδα, η οποία ήδη καταγράφει από τα υψηλότερα όρια συνταξιοδότησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται να ακολουθήσει τη συγκεκριμένη ευρωπαϊκή κατεύθυνση από το 2027. Η προοπτική αυτή βασίζεται στις μελέτες της Αναλογιστικής Αρχής, που εξετάζουν τα δεδομένα που σχετίζονται με τη δημογραφική εξέλιξη, τη διάρκεια ζωής και τη μακροπρόθεσμη αντοχή του ασφαλιστικού συστήματος. Οι αναλογιστικές εκτιμήσεις προσφέρουν το πλαίσιο για τον προγραμματισμό των αλλαγών, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες σε μια περίοδο όπου η γήρανση του πληθυσμού ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση.
Η σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής αποτελεί μέτρο που θεωρείται αναγκαίο για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που δημιουργεί η δημογραφική πραγματικότητα. Η αύξηση του αριθμού των ατόμων που φτάνουν σε προχωρημένη ηλικία και η επιμήκυνση του χρόνου καταβολής των συντάξεων επηρεάζουν άμεσα την ισορροπία και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Η προσαρμογή στα όρια ηλικίας λειτουργεί ως μηχανισμός εξισορρόπησης, ώστε το σύστημα να παραμένει σταθερό, χωρίς να επιβαρύνεται δυσανάλογα από τις δημογραφικές μεταβολές.
Παρά την αναγκαιότητα των αλλαγών, οι αρμόδιοι φορείς διαβεβαιώνουν ότι η εφαρμογή τους δεν θα γίνει απότομα ούτε με τρόπο που θα ανατρέψει τον προγραμματισμό των ασφαλισμένων. Αντίθετα, υπογραμμίζουν ότι οι τροποποιήσεις θα γίνουν σταδιακά, με σκοπό να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος προσαρμογής σε όσους βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση αλλά και στους νεότερους εργαζόμενους. Η σταδιακότητα εξασφαλίζει ότι οι πολίτες μπορούν να οργανώσουν καλύτερα τα επαγγελματικά και οικονομικά τους βήματα, γνωρίζοντας εκ των προτέρων τις επικείμενες μεταβολές.
Έτσι, η Ελλάδα βαδίζει προς μια διαδικασία αναπροσαρμογής που είναι ευθυγραμμισμένη με τις αντίστοιχες τάσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οι αλλαγές που αναμένονται από το 2027 εντάσσονται σε ένα πλαίσιο που θέτει ως κεντρικό στόχο τη σταθερότητα του ασφαλιστικού συστήματος, διατηρώντας παράλληλα την απαραίτητη ισορροπία απέναντι στη γήρανση του πληθυσμού και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Η συγκεκριμένη πορεία, όπως υποδεικνύουν οι αναλογιστικές μελέτες, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της προσπάθειας να διασφαλιστεί ότι οι μελλοντικές γενιές θα έχουν πρόσβαση σε ένα βιώσιμο και λειτουργικό σύστημα συντάξεων.
Γράφει ο Μιχάλης Σοφιανός
