Τα πρώτα στοιχεία από τις 209.190 φορολογικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής από τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους δείχνουν ότι το 52,81% των επαγγελματιών ή 110.490 φορολογούμενοι εμπίπτουν στο τεκμήριο εισοδήματος. Δηλαδή, τα φορολογητέα εισοδήματα που δήλωσαν είναι χαμηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα. Ο φόρος που προκύπτει γι’ αυτούς είναι διπλάσιος ή τριπλάσιος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Με βάση το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα φορολογήθηκε ο ένας στους δύο ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν υποβάλει ήδη τη δήλωσή τους. Από αυτούς ελάχιστοι έχουν αμφισβητήσει τον νέο τρόπο φορολόγησης για να αποφύγουν τον έλεγχο από την εφορία που όχι μόνο φθάνει σε βάθος 5ετίας, αλλά ανοίγουν όλοι οι λογαριασμοί, ακόμη και των συγγενικών τους προσώπων. Οπως αναφέρουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, το μικρό ενδιαφέρον που καταγράφεται στην αμφισβήτηση του νέου τρόπου φορολόγησης οφείλεται σε δύο λόγους: πρώτον και κυριότερο, οι περισσότεροι δεν επιθυμούν η εφορία να αρχίσει να τους ψάχνει, τόσο αυτούς όσο και τα συγγενικά τους πρόσωπα, και, δεύτερον, οι περισσότεροι περιμένουν την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας προκειμένου να κρίνει αντισυνταγματικό τον νόμο αλλά και την απόφαση για τη διαδικασία αμφισβήτησης. Προτιμούν, δηλαδή, να πληρώσουν 1.000 ευρώ παραπάνω, όπως σημειώνουν, παρά να ελεγχθούν.
Οι προσφυγές στο ΣτΕ
Από την άλλη πλευρά, οι επαγγελματίες που έχουν προσφύγει στο ανώτατο δικαστήριο δίνουν μια τελείως διαφορετική εξήγηση. Συγκεκριμένα τονίζουν στην «Κ» ότι «δεν θα νομιμοποιήσουμε την απόφαση Πιτσιλή, προχωρώντας στην αμφισβήτηση του τεκμαρτού εισοδήματος. Οσο λιγότεροι τόσο πιο δυνατό το μήνυμα που στέλνουμε στη Δικαιοσύνη για την αντισυνταγματικότητα του νόμου συνολικά», ενώ επισημαίνουν ότι ο νόμος πρέπει να ακυρωθεί καθώς οι διατάξεις του είναι αντίθετες στις συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών ενώπιον των δημόσιων βαρών.
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Τι δείχνουν τα στοιχεία
Τα στοιχεία της φορολογικής διοίκησης από τις 209.190 φορολογικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής από τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους δείχνουν τα εξής:
• Το 52,81% των επαγγελματιών ή 110.490 φορολογούμενοι εμπίπτουν στο τεκμήριο εισοδήματος. Δηλαδή τα φορολογητέα εισοδήματα που δήλωσαν είναι χαμηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, με αποτέλεσμα να φορολογηθούν με βάση το τεκμήριο, και καλούνται να πληρώσουν αυξημένα ποσά φόρου σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Και αυτό συμβαίνει παρά τη μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος. Ο φόρος που προκύπτει γι’ αυτούς είναι διπλάσιος ή τριπλάσιος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
• Από τους φορολογουμένους στους οποίους ενεργοποιήθηκε το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα, μόλις 679 εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την αμφισβήτηση του τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού. Δηλαδή στη δήλωση που υπέβαλαν συμπλήρωσαν τους κωδικούς 443-444 του Ε1. Βέβαια, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία πρέπει οι ανωτέρω το αργότερο εντός προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης να συμπληρώσουν ερωτηματολόγιο με την περιουσιακή τους κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσής τους (του ιδίου, της/του συζύγου και των προστατευόμενων μελών), το οποίο θα αξιολογηθεί κατά τον φορολογικό έλεγχο).
Ελεύθεροι επαγγελματίες
• Από τους 679, μόλις 66 ολοκλήρωσαν τη διαδικασία και οι οποίοι θα αναμένουν τον φορολογικό έλεγχο. Ωστόσο υποχρεούνται να πληρώσουν τον φόρο που τους αναλογεί και εν συνεχεία οι φορολογικές αρχές θα ξεκινήσουν τις διαδικασίες του ελέγχου.
Μόλις 66 επαγγελ- ματίες υπέβαλαν δήλωση αμφισβήτησης του νέου τρόπου φορολόγησής τους.
Υπενθυμίζεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση του νόμου που προβλέπει τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματός τους με τεκμαρτό τρόπο. Επίσης ζητούν την ακύρωση της απόφαση της ΑΑΔΕ για τον έλεγχο για όσους αμφισβητήσουν τα ποσά που τους καταλόγισε η εφορία.
Αυξημένος ο μέσος φόρος
Αυξημένος κατά 20% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο είναι ο μέσος φόρος που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι που έλαβαν χρεωστικό εκκαθαριστικό σημείωμα. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα κυρίως της αλλαγής του τρόπου φορολόγησης των επαγγελματιών, οι οποίοι καλούνται, όπως προαναφέρθηκε, να πληρώσουν διπλάσιο ή τριπλάσιο φόρο σε σχέση με πέρυσι. Βέβαια, ο φόρος που πληρώνουν είναι στα ίδια επίπεδα με τους φόρους που πληρώνουν οι μισθωτοί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 4,1 εκατ. δηλώσεις και απομένουν περίπου 2,5 εκατ. για να ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία. Τα στοιχεία της εκκαθάρισης δείχνουν τα εξής:
• Το 48,61% των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί είναι μηδενικού φόρου.
• Για το 21,49% των φορολογικών δηλώσεων προέκυψε επιστροφή φόρου που κατά μέσον όρο φθάνει τα 288 ευρώ. Με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, επιστροφή φόρου δικαιούνται 878.192 φορολογούμενοι, με το συνολικό ποσό να φθάνει τα 253,4 εκατ. ευρώ.
Ελεύθεροι επαγγελματίες
• Το 29,9% των φορολογουμένων καλείται να πληρώσει επιπλέον φόρο για τα εισοδήματα που απέκτησε το προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα, για 1.221.867 δηλώσεις το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης είναι χρεωστικό, με το συνολικό ποσό του φόρου να ανέρχεται σε 1,55 δισ. ευρώ. Ο μέσος φόρος για τις δηλώσεις αυτές ανέρχεται στα 1.270 ευρώ.
Η πληρωμή
Σημειώνεται ότι οι φορολογούμενοι με χρεωστικό εκκαθαριστικό έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τον φόρο με διάφορους τρόπους και σε περισσότερες από 8 δόσεις που παρέχει το υπουργείο Οικονομικών.
Συγκεκριμένα μπορούν να κάνουν χρήση της πάγιας ρύθμισης του υπουργείου Οικονομικών, ενώ όσοι εξοφλήσουν εφάπαξ τον φόρο έως τις 31 Ιουλίου θα έχουν έκπτωση 3%.
Στην περίπτωση που επιλέξουν την πάγια ρύθμιση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι δόσεις είναι έντοκες και το επιτόκιο ανέρχεται στο 4,34% για τις 12 δόσεις και στο 5,84% για τις 24 δόσεις.
Για την ένταξη στη ρύθμιση δεν χρειάζεται να έχει καταστεί ληξιπρόθεσμη καμία δόση της οφειλής του εκκαθαριστικού. Η αίτηση για την υπαγωγή στη ρύθμιση πρέπει να συμπληρωθεί και να υποβληθεί ηλεκτρονικά μαζί με σχετική υπεύθυνη δήλωση.
Οι κόκκινες γραμμές
Το νέο φορολογικό καθεστώς δεν θέτει ως μοναδική «κόκκινη γραμμή» το να μην εμφανίζουν οι επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις εισοδήματα μικρότερα από τις ετήσιες αποδοχές ενός εργαζομένου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, ήτοι 10.920 ευρώ με τα σημερινά δεδομένα.
Αν ο επαγγελματίες ασκεί τη δραστηριότητα πάνω από 6 χρόνια, το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα θα φτάσει έως τα 14.196 ευρώ. Αν έχει υπάλληλο, οι ετήσιες αποδοχές του υπαλλήλου είναι το «πλαφόν» και για το εισόδημα του επαγγελματία-εργοδότη με ανώτατο όριο τις 30.000 ευρώ. Αν ο τζίρος του είναι σημαντικά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο του ετήσιου τζίρου του κλάδου δραστηριότητας, τότε στο τεκμαρτό εισόδημα θα υπάρχει προσαύξηση έως 100% και θα φτάνει μέχρι τα 50.000 ευρώ.
Η ώρα του λογαριασμού
Με βάση τα κριτήρια αυτά, η ΑΑΔΕ θα εκδώσει το 2024 τον φορολογαριασμό που θα κληθούν να πληρώσουν πάνω από 735.000 επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις. Οι επαγγελματίες που θα ανεβάσουν τα πραγματικά τους κέρδη πάνω από το ελάχιστο όριο που θα βγάζει το σύστημα θα κερδίσουν «κούρεμα» 50% στο τέλος επιτηδεύματος, ενώ όσοι εμφανίζουν εισοδήματα μικρότερα από το ελάχιστο όριο θα πληρώσουν περισσότερο φόρο και θα γλιτώσουν μόνο από το 25% του τέλους επιτηδεύματος. Το νέο σύστημα είναι μαχητό. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία (π.χ. στρατιωτική θητεία, νοσηλεία σε νοσοκομείο, κράτηση σε φυλακή, κ.λπ.).
Οι τυχεροί
«Τυχεροί» του νέου συστήματος είναι: Οι νέοι επαγγελματίες που θα μείνουν εκτός του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος για τρία χρόνια. Τον τέταρτο χρόνο η ελάχιστη αμοιβή θα είναι 3.640 ευρώ, τον πέμπτο χρόνο 7.280 ευρώ και τον έκτο θα φθάσει στα 10.920 ευρώ. Οι μισθωτοί που είναι και αυτοαπασχολούμενοι, καθώς κατά τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία.
Οι αυτοαπασχολούμενοι με «μπλοκάκι» και οι αγρότες που θα παραμείνουν εκτός συστήματος. Ωστόσο, για τους συγκεκριμένους φορολογουμένους δεν προβλέπεται μείωση έως 50% στο τέλος επιτηδεύματος. Θα πρέπει να κάνουν υπομονή έως το 2025, καθώς τότε η κυβέρνηση σχεδιάζει να σβήσει οριστικά το τέλος επιτηδεύματος από τον φορολογικό χάρτη.
Οι επαγγελματίες που ασκούν τη δραστηριότητά τους και έχουν την κύρια κατοικία τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους και οι επαγγελματίες με αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Η ελάχιστη αμοιβή θα μειώνεται κατά 50%.