Η Ευρωπαϊκή Ένωση εντείνει τις προσπάθειες περιορισμού της κλιματικής κρίσης, στρέφοντας πλέον την προσοχή της σε έναν σημαντικό παράγοντα ρύπανσης των πόλεων: τα παλιά και μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Τα οχήματα άνω των 15 ετών ευθύνονται για δυσανάλογα μεγάλες εκπομπές ρύπων, επιβαρύνοντας δραστικά την ατμόσφαιρα με μικροσωματίδια, οξείδια του αζώτου (NOₓ) και διοξείδιο του άνθρακα (CO₂).
Στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων βιωσιμότητας για το 2030 και το 2050, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναδιαμορφώνει το νομοθετικό πλαίσιο για την κυκλοφορία παλαιών αυτοκινήτων. Στα σχέδια περιλαμβάνονται αυστηρότεροι τεχνικοί έλεγχοι, υψηλά πρόστιμα για εκπομπές που υπερβαίνουν τα επιτρεπτά όρια, καθώς και περιορισμοί πρόσβασης σε μεγάλες πόλεις μέσω ειδικών ζωνών χαμηλών εκπομπών (LEZ).
Η Ελλάδα στο επίκεντρο της ρύπανσης
Με μέσο όρο ηλικίας οχημάτων τα 17+ έτη (έναντι μόλις 11 στην Ε.Ε.) και ποσοστό άνω του 42% με προδιαγραφές χαμηλότερες του Euro 4, η Ελλάδα διαθέτει τον πιο γερασμένο στόλο στην Ευρώπη. Πόλεις όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και η Πάτρα καταγράφουν συχνά υπερβάσεις στα όρια των PM10 και του NO₂, στοιχείο που εντείνει τις πιέσεις από τις Βρυξέλλες.
Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική προβλέπει την επιβολή ετήσιων τεχνικών ελέγχων στα αυτοκίνητα άνω των 10 ετών, με real-time μετρήσεις εκπομπών ρύπων στα ΚΤΕΟ. Όσα δεν συμμορφώνονται θα αντιμετωπίζουν απαγόρευση κυκλοφορίας.
Low Emission Zones και αυστηρά πρόστιμα
Οι μεγάλες πόλεις της Ε.Ε. υποχρεώνονται να εφαρμόσουν Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών, όπου η πρόσβαση θα επιτρέπεται μόνο σε οχήματα προδιαγραφών Euro 5 και άνω. Παραβάτες ενδέχεται να τιμωρούνται με πρόστιμα που φτάνουν τα 300 ευρώ ημερησίως. Οι παραβιάσεις εντοπίζονται μέσω σάρωσης πινακίδων και αυτόματης καταγραφής από κάμερες, ενώ σε περιπτώσεις επανειλημμένων παραβάσεων εξετάζεται ακόμα και η δυνατότητα κατάσχεσης του οχήματος.
Αντίκτυπος στις εισαγωγές και την ελληνική αγορά
Οι νέες ρυθμίσεις επηρεάζουν άμεσα την αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων στην Ελλάδα, καθώς το υψηλό ποσοστό εισαγωγών παλαιών οχημάτων καθιστά τον κλάδο ιδιαίτερα ευάλωτο. Οι επιχειρήσεις αναμένεται να αντιμετωπίσουν νέες απαιτήσεις πιστοποίησης και ιστορικού ελέγχων από τις χώρες προέλευσης, ενώ θα περιοριστεί η δυνατότητα εμπορίας οχημάτων χωρίς σύγχρονα ψηφιακά αρχεία.
Αναγκαία η εθνική στρατηγική στήριξης
Προκειμένου να αποφευχθούν ευρωπαϊκές κυρώσεις και να προστατευθούν ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, κρίνεται απαραίτητη μια εθνική πολιτική ενίσχυσης της απόσυρσης ρυπογόνων οχημάτων. Μεταξύ των προτάσεων είναι επιδοτήσεις για την αγορά ηλεκτρικών ή οχημάτων Euro 6+, bonus απόσυρσης ύψους 1.000 ευρώ ανά παλιό όχημα και ειδικά προγράμματα leasing για οικογένειες χαμηλού εισοδήματος.
Η επόμενη μέρα για τον ελληνικό στόλο προμηνύεται δύσκολη, αλλά και καθοριστική για τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και τη συμμόρφωση της χώρας με τους ευρωπαϊκούς στόχους βιωσιμότητας.
