Τη νέα στεγαστική πολιτική και τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την στήριξη της ιδιοκτησίας και την αύξηση της προσφοράς στέγης παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ).
Ο υπουργός τόνισε ότι, μετά από πολλά χρόνια το κράτος επαναδραστηριοποιείται στον τομέα της στέγασης με το πρόγραμμα «Σπίτι μου» που θεσμοθετήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους.
«Εμείς θεωρούμε ότι η έλλειψη στέγης αντιμετωπίζεται με παραγωγή στέγης και όχι με περιορισμούς που οδηγούν τελικά σε περαιτέρω όξυνση του προβλήματος. Αρνηθήκαμε να θεσπίσουμε διοικητικά μέτρα, πλαφόν, αναγκαστικές παρατάσεις και ενοικιοστάσια περασμένων δεκαετιών που δεν επιτρέπουν να λειτουργήσει η αγορά και να υπάρξει ουσιαστική αντιμετώπιση των προβλημάτων», τόνισε.
Επεσήμανε δε πως η κυβέρνηση δεν ισχυρίζεται ότι το πρόγραμμα «Σπίτι μου» λύνει το πρόβλημα αλλά αποτελεί μια ουσιαστική επανεκκίνηση με προϋπολογισμό 1,775 δισ., ευρώ και θα συμπληρωθεί μετά τις εκλογές με άλλα μέτρα που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα σε μεγαλύτερη έκταση.
Παρουσιάζοντας το πρόγραμμα «Σπίτι μου», ο κ. Χατζηδάκης στάθηκε:
-Στα άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια πρώτης κατοικίας (με επιδότηση από την ΔΥΠΑ για νέους με χαμηλά εισοδήματα, που θα δοθούν για την αγορά υφιστάμενων κατοικιών, αξίας έως 200.000 ευρώ, εμβαδού έως 150 τ.μ. και με παλαιότητα τουλάχιστον 15 ετών. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει να τρέχει ως τις αρχές Μαρτίου ενώ ο προϋπολογισμός θα είναι κατ’ αρχήν 500 εκατ. ευρώ με πρόβλεψη για διπλασιασμό εφόσον εξαντληθούν τα κονδύλια.
-Στο πρόγραμμα Κάλυψη μέσω του οποίου θα φιλοξενούνται σε ιδιωτικές κατοικίες νέοι 25-39 ετών, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Το πρόγραμμα αυτό βασίζεται κατ’ αρχήν στις κατοικίες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Εστία» για τη φιλοξενία αιτούντων άσυλο σε αστικά διαμερίσματα, το οποίο όπως γνωρίζετε έχει ολοκληρωθεί. Όσοι ιδιοκτήτες επιθυμούν μπορούν να συνεχίσουν στο νέο πρόγραμμα, συνεχίζοντας να εισπράττουν το ενοίκιο από το κράτος. Την ερχόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί σχετική συνάντηση με την ΚΕΔΕ με στόχο και αυτό το πρόγραμμα να ξεκινήσει το Μάρτιο.
-Στη δράση «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» που απευθύνεται άμεσα στους ιδιοκτήτες κλειστών κατοικιών με ετήσιο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στην ένταξη των κενών κατοικιών στη μισθωτική αγορά με την επιδότηση των ιδιοκτητών για την αναβάθμισή τους. Το ακίνητο πρέπει να έχει εμβαδόν έως 100 τ.μ. και να βρίσκεται σε αστική περιοχή, και το πρόγραμμα παρέχει επιδότηση 40 % της δαπάνης επισκευής και ανακαίνισης έως 10.000 ευρώ, με προϋπόθεση την εκμίσθωση του ακινήτου για τουλάχιστον τρία χρόνια. Οι ιδιοκτήτες έχουν πολλαπλά οφέλη.
Με το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» οι ιδιοκτήτες κλειστών κατοικιών θα επιδοτηθούν για την ανακαίνιση των κατοικιών με προϋπόθεση να τις διαθέσουν για μίσθωση τουλάχιστον 3 ετών.
Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω» τέλος, προβλέπει συνδυασμό επιδότησης και άτοκου ή χαμηλότοκου δανεισμού σε νέους για την ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών που ιδιοκατοικούν.
-Στην Κοινωνική Αντιπαροχή μέσω της οποίας ιδιώτες αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν κτίρια κατοικιών με αντάλλαγμα την εκμετάλλευση τους για ορισμένο χρονικό διάστημα και παράλληλη υποχρέωση να εκμισθώνουν ένα μέρος τους σε προσιτές τιμές.
Η βασική φιλοσοφία, όπως έχει ανακοινωθεί, είναι ότι οι φορείς του Δημοσίου (ΔΥΠΑ και άλλοι) θα εισφέρουν αδόμητες και αναξιοποίητες εκτάσεις στις οποίες οι τεχνικές εταιρίες κατόπιν διαγωνισμού θα αναλάβουν να κατασκευάσουν σπίτια και καταστήματα με βάση τις προδιαγραφές που θα ορίζονται στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Οι εταιρείες θα αποπληρώνονται από την εκμετάλλευση των ακινήτων αλλά θα έχουν την υποχρέωση να διαθέτουν ένα ποσοστό των κατοικιών με χαμηλά ενοίκια στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής. Επίσης ο φορέας του Δημοσίου θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων. Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης. Στόχος είναι η στέγαση των δικαιούχων σε ποιοτικά ακίνητα αλλά και η διασφάλιση ότι το πρόγραμμα θα προσελκύσει το ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα.
«Τα μέτρα αυτά όπως τόνισε αντιμετωπίζουν ως ένα βαθμό το πρόβλημα των νέων ζευγαριών και το δημογραφικό ενώ στηρίζουν την αγορά κατοικίας και τους ιδιοκτήτες με τρόπο υγιή, σύγχρονο και ευρωπαϊκό», επεσήμανε ο υπουργός.
Ο κ. Χατζηδάκης υπενθύμισε τέλος σειρά δράσεων που υλοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια στους τομείς ευθύνης του όπως τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που ξεκίνησαν το 2009 και αποτελούν σήμερα κεντρικό πυλώνα της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την εξοικονόμηση ενέργειας, την πρόσφατη αναγνώριση των νόμιμων ιδιωτικών δικαιωμάτων και την πρόοδο στους δασικούς χάρτες και το κτηματολόγιο, και την απελευθέρωση των νέων εμπορικών μισθώσεων που έγινε το 2014.
Οι δικαιούχοι και οι προϋποθέσεις
Δικαιούχοι των άτοκων ή χαμηλότοκων δανείων είναι άτομα ηλικίας 25-39 ετών (κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση δανείου), ή σύζυγοι ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, εφόσον ο ένας εκ των δύο είναι ηλικίας από 25 έως 39 ετών, υπό τις εξής προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά:
Διαθέτουν συνολικό ετήσιο εισόδημα όχι μικρότερο 10.000 ευρώ και όχι μεγαλύτερο από αυτό το οποίο, ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση, αντιστοιχεί στο εισοδηματικό κριτήριο που ορίζεται για τη λήψη επιδόματος θέρμανσης με την απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 79 του ν. 4756/2020 (Α΄ 235), και δεν διαθέτουν ακίνητο κατάλληλο για την κατοικία τους.
Το ανώτατο όριο εισοδήματος ανέρχεται σε 16.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 24.000 ευρώ για το έγγαμο, ποσό που προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί. Προτεραιότητα εξετάζεται να δοθεί στα νέα ζευγάρια που είναι ήδη γονείς (με ένα ή περισσότερα παιδιά), έναντι εκείνων που δεν έχουν οικογένεια, ή είναι ελεύθεροι.
Οι όροι δανεισμού
Τα ακίνητα πρέπει να έχουν αξία έως 200.000 ευρώ, εμβαδόν έως 150 τ.μ. και παλαιότητα τουλάχιστον 15 ετών, Έτσι αποτρέπεται το ενδεχόμενο αγοράς πολυτελών κατασκευών με το επιδοτούμενο δάνειο του προγράμματος.
Οι όροι του δανείου προβλέπονται τα εξής:
α) Η αγορά του ακινήτου δεν μπορεί να γίνει από συγγενή πρώτου ή δεύτερου βαθμού του αγοραστή.
Διευκρινίζεται πως δεν θα υπάρχει εγγυητής του δανείου. Επιπλέον, τίθεται 8μηνη προθεσμία (6μηνη αρχικά με δυνατότητα παράτασης 2 μηνών) από την προέγκριση του δανείου μέχρι την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. Έτσι προλαμβάνονται καθυστερήσεις που θα δέσμευαν τα δανειακά κεφάλαια εις βάρος άλλων δικαιούχων που έχουν κλείσει τη συμφωνία αγοράς του ακινήτου.
β) Το ακίνητο αποκτάται κατά πλήρη κυριότητα από τον αγοραστή ή, αν πρόκειται για συζύγους ή για μέρη συμφώνου συμβίωσης, κατά κυριότητα >50% για καθέναν από αυτούς.
γ) Το ύψος του δανείου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 150.000 ευρώ και η διάρκεια τα τριάντα έτη.
Σε δεκάδες περιοχές των αστικών κέντρων αλλά και στην περιφέρεια υπάρχουν διαθέσιμα ακίνητα σε αυτήν την τάξη μεγέθους που μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες των νέων.
Ενδεικτικά: οι αντικειμενικές αξίες στην Αγία Παρασκευή κυμαίνονται από 1500-2050 ευρώ ανά τετραγωνικό, στο Μαρούσι 1500-2300 ευρώ, στην Πεύκη 1300-2250 ευρώ, στο 4ο Δημοτικό Διαμέρισμα Θεσσαλονίκης (Τούμπα) 1250 – 1550 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι οι αντικειμενικές αξίες αφορούν νεόδμητα ακίνητα ενώ το πρόγραμμα των στεγαστικών δανείων αφορά ακίνητα κατασκευασμένα έως το 2007, οι αξίες των οποίων είναι προφανώς χαμηλότερες σε σχέση με τα νεόδμητα.
Προφανώς υπάρχουν πολύ ακριβότερα ακίνητα, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα κοινωνικό πρόγραμμα για τη διευκόλυνση της απόκτησης στέγης, που στόχο έχει να απαλλάξει τους νέους από σημαντικά κόστη, αβεβαιότητες και προβλήματα. Το όριο των 150.000 ευρώ όπως και το πλαφόν 200.000 ευρώ στην αξία του ακινήτου είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στα όρια που θέτει η αγορά και την ανάγκη να ενταχθούν στο πρόγραμμα όσο το δυνατόν περισσότεροι ωφελούμενοι.
δ) Το δάνειο καλύπτει έως το 90% της αξίας του ακινήτου (το υπόλοιπο καλύπτεται από τον αγοραστή).
ε) Το δάνειο χρηματοδοτείται κατά 75% από τη ΔΥΠΑ. Για το ποσοστό του δανείου που χρηματοδοτείται από τη ΔΥΠΑ δεν οφείλεται τόκος, ενώ το υπόλοιπο 25% χορηγείται από τις τράπεζες (θα επιλεγούν μετά από δημόσια πρόσκληση της ΔΥΠΑ).
Αυτό σημαίνει ότι τα 3 / 4 του δανείου χορηγούνται άτοκα με αποτέλεσμα το τελικό επιτόκιο που πληρώνει ο δανειολήπτης για το σύνολο του ποσού, να διαμορφώνεται στο ένα τέταρτο του κόστους που θα είχε ένα κανονικό στεγαστικό δάνειο.
στ) Για τρίτεκνους ή πολύτεκνους το δάνειο θα είναι άτοκο. Άτοκο θα γίνεται και το δάνειο για όσους κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του κάνουν 3 και πλέον παιδιά.
ζ) Δεν μπορεί να ζητηθεί η παροχή προσωπικής εγγύησης τρίτου ως προϋπόθεση για τη χορήγηση του δανείου.
η) Το δάνειο απαλλάσσεται από την εισφορά της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 128/1975.
Πρακτικά όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα αυτό, θα πληρώνουν δόση στεγαστικού δανείου που θα είναι πολύ χαμηλότερη από το ενοίκιο που αντιστοιχεί στο σπίτι που επέλεξαν, καθώς το επιτόκιο θα αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο των εμπορικών επιτοκίων. Και πάντως θα είναι μηδενικό για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Το κυριότερο, με την αποπληρωμή του δανείου θα αποκτήσουν την ιδιοκτησία του σπιτιού. Επιπλέον, το δάνειο θα καλύπτει υψηλότερο ποσοστό της εμπορικής αξίας του ακινήτου (90%) σε σχέση με τα στεγαστικά δάνεια των τραπεζών που καλύπτουν συνήθως έως το 80%. Αυτό σημαίνει ότι η ιδιωτική συμμετοχή που πρέπει να συνεισφέρουν οι νέοι μειώνεται στο 10% της αξίας του σπιτιού αντί για 20% που προβλέπεται στις συμβάσεις των τραπεζικών στεγαστικών δανείων.