Ρύθμιση με την οποία θα γίνεται παραγραφή ασφαλιστικών οφειλών στη 10ετία και όχι στην 20ετία όπως ισχύει έως τώρα αναμένεται να φέρει στη Βουλή το υπουργείο Εργασίας.
Ο πρωθυπουργός τον περασμένο μήνα δήλωσε πως «εξορθολογίζεται η διαδικασία παραγραφής” και πως “αυτή θα γίνεται στη δεκαετία, στη συνέχεια στην πενταετία, με συμμόρφωση στις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου που έκρινε αντισυνταγματικές και αυτές τις ρυθμίσεις του νόμου Κατρούγκαλου».
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται να τεθεί όριο στα 10 χρόνια, μετά το οποίο θα παραγράφονται οι αξιώσεις του ΕΦΚΑ προς επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, με ασφαλιστικές οφειλές.
Η διάταξη αυτή βασίζεται σε πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), σύμφωνα με την οποία ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένων και εργοδοτών για τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, την οποία έθετε ο νόμος Κατρούγκαλου, είναι αντισυνταγματικός καθώς είναι αντίθετος στην αρχή της ασφάλειας δικαίου και της αρχής της αναλογικότητας.
Πρακτικά, σε σχέση με την επικείμενη παραγραφή στην 10ετία, σημαίνει ότι αν περάσουν 10 χρόνια μεταξύ “γέννησης” ενός χρέους και της βεβαίωσής τους από τον e-ΕΦΚΑ, τότε ο επιπλέον χρόνος παραγραφής παραγράφεται.
Από το υπουργείο πάντως ξεκαθαρίζουν πως δεν θα χαθεί ασφαλιστικός χρόνος, εφόσον πληρωθούν οι οφειλές.
Σημειώνεται πως για τους ελεύθερους επαγγελματίες ο χρόνος για τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί οφειλές δεν προσμετράται στα έτη ασφάλισης, προκειμένου κάποιος να συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και να λάβει σύνταξη. Με το επερχόμενο “καθεστώς” η παραγραφή δεν σημαίνει και διαγραφή της αξίωσης, και έτσι δεν οδηγεί σε διαγραφή του ασφαλιστικού χρόνου.
Όσον αφορά τον ασφαλισμένο, θα μπορεί να πληρώσει τις εισφορές που οφείλει για το διάστημα αυτό – ακόμη κι αν βάσει της 10ετίας έχει παραγραφεί – και ο συγκεκριμένος χρόνος να ληφθεί υπόψη για τη σύνταξή του.
Επίσης, θα προβλέπεται για τους ασφαλισμένους, οι οποίοι τηρούν ενεργές ρυθμίσεις, το ποσό το οποίο θα παραγραφεί να αφαιρεθεί από τη ρύθμιση.
Ποιους αφορά
Αρμόδια στελέχη των Ταμείων εκτιμούν ότι η όλη διαδικασία αφορά οφειλές ύψους ακόμη και 250 εκατ. ευρώ, ένα σημαντικό μέρος των οποίων θα παραγραφεί.
Επισημαίνουν, επίσης, ότι δεν πρόκειται για οφειλές που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, καθώς πλέον ο καταλογισμός των οφειλών στα περισσότερα πρώην Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ γίνεται μέσα σε λίγους μήνες από τη δημιουργία τους και σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνούν τη 10ετία. Και ξεκαθαρίζουν ότι ακόμη και για τους μη μισθωτούς δεν θα χαθεί ασφαλιστικός χρόνος, εφόσον πληρωθούν οι οφειλές.
Η εν λόγω ρύθμιση όπως αναφέρει το aftodioikisi.gr θα ξεπαγώσει στην πράξη τον δρόμο της συνταξιοδότησης σε χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και απασχολουμένους, οι οποίοι λόγω των υψηλών οφειλών προς τα Ταμεία δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι έχουν την ευκαιρία συνταξιοδότησης χάρη στην ελάφρυνση των οφειλών τους προς τον ΕΦΚΑ, υπό προϋποθέσεις.
Εκτός από το ζήτημα της συμπλήρωσης του αναγκαίου χρόνου ασφάλισης και των ηλικιακών κριτηρίων, η σημαντικότερη προϋπόθεση θα έχει ως εξής: Το συνολικό χρέος της δεκαετίας δεν περιλαμβάνει βεβαιωμένες οφειλές και απαρτίζεται από ένα μείγμα πρόσθετων τελών, επιβαρύνσεων, οφειλών από αναγνώριση πλασματικών ετών κ.λπ., να μην ξεπερνά τις 20.000 ευρώ για τους επιχειρηματίες και τις 6.000 για τους αγρότες. Η περίοδος της δεκαετίας από το 2027 και μετά θα μειωθεί στα 5 έτη.
Οφειλές που υπερβαίνουν τις 20.000 ευρώ
Σε όσους μη μισθωτούς εκκρεμούν συνταξιοδοτικά αιτήματα και έχουν οφειλές οι οποίες υπερβαίνουν τις 20.000 ευρώ, αποστέλλονται έγγραφα, με τα οποία τους τάσσεται αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών να εξοφλήσουν το ποσό που υπερβαίνει τις 20.000 € προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία της συνταξιοδότησής τους.
Σε αρκετές περιπτώσεις τα πέραν των 20.000 ευρώ ζητούμενα ποσά εισφορών έχουν υποπέσει σε παραγραφή (σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ), όμως ο συνταξιούχος δεν μπορεί να το διεκδικήσει ακριβώς γιατί οι υπηρεσίες, χωρίς νέα ρύθμιση και εγκύκλιο, ούτε το αναγνωρίζουν ούτε το εφαρμόζουν. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, μετά τη νομοθέτηση, που είναι απαραίτητο να ολοκληρωθεί άμεσα, θα πρέπει να τεθεί νέα δίμηνη προθεσμία, προκειμένου κανείς να μην αδικηθεί από την καθυστέρηση της νομοθέτησης.
Η παρακράτηση από την σύνταξη
Το συνολικό ποσό της οφειλής μέχρι των ανωτέρω ορίων κατά περίπτωση παρακρατείται τμηματικά σε δόσεις από την σύνταξη, ως ανώτατος αριθμός δόσεων ορίζονται οι 60 δόσεις και το ποσό της κάθε δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 50€ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους – επιστήμονες κ.λπ. και 30€ για τους αγρότες.
Στην περίπτωση της διαδοχικής ασφάλισης, το οφειλόμενο ποσό παρακρατείται από τον ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα που απονέμει την σύνταξη και, εάν στην σύνταξη συμμετέχει ο πρώην ΟΓΑ, το επιμέρους ποσό οφειλής εντάσσεται στο όριο των 6.000€.
Με βάση όλα τα παραπάνω είναι προφανές ότι μεγάλος αριθμός ασφαλισμένων που δεν μπορούσε να καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω οφειλής, έχει τώρα αυτή την δυνατότητα, τόσο λόγω της αύξησης του ανωτάτου ορίου σε κάποιες κατηγορίες, όσο και λόγω της αποσύνδεσης του ορίου από το είδος της οφειλής, λαμβανομένου υπόψη ότι ο μέσος όρος των προσαυξήσεων στις οφειλές αγγίζει ποσοστό 20% του συνολικού ποσού οφειλής.
Ειδικότερα, ξεμπλοκάρει ο δρόμος προς την συνταξιοδότηση για τρεις κατηγορίες ασφαλισμένων οφειλετών του ΕΦΚΑ-ΚΕΑΟ, μετά τη διάταξη Χατζηδάκη για τα νέα πλαφόν των χρεών που επιτρέπουν την συνταξιοδότηση.
Οι 3 κατηγορίες που απεγκλωβίζονται
Οι 3 κατηγορίες ασφαλισμένων – οφειλετών που μπορούν άμεσα να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης είναι:
- Αυτοαπασχολούμενοι – επιστήμονες, δικηγόροι, γιατροί, μηχανισκοί, εργολήπτες, συμβολαιογράφοι, υγειονομικοί, γενικώς ασφαλισμένοι στο πρώην Ε.Τ.Α.Α., οι οποίοι οφείλουν πάνω από 15.000 ευρώ και έως 20.000 ευρώ. Μέχρι πρότινος δεν μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν, καθώς οι αιτήσεις όσων χρωστούσαν από 15.000 ευρώ και πάνω απορρίπτονταν μέχρι το χρέος τους να πέσει στις 15.000. Πλέον το όριο των οφειλών που “ξεκλειδώνει” την πόρτα της συνταξιοδότησης είναι και γι αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων στα 20.000 ευρώ. Συνεπώς όσοι οφείλουν πάνω από 15.000 αλλά κάτω από 20.000 ευρώ μπορούν πλέον άμεσα να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης.
- Ελεύθεροι επαγγελματίες Ο.Α.Ε.Ε. που είχαν βασικές οφειλές άνω των 14.202 ευρώ και συνολικό χρέος (βασική οφειλή και προσαυξήσεις) κάτω από 20.000 ευρώ. Με το προηγούμενο καθεστώς, οι αρμόδιες υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ διαχώριζαν την οφειλή σε κύρια και προσαυξήσεις και απέρριπταν τις αιτήσεις ρύθμισης της οφειλής και αποπληρωμής της μέσω της σύνταξης εάν το ποσό της κύριας οφειλής υπερέβαινε τις 14.202 ευρώ, ακόμη κι αν το σύνολο της οφειλής δεν ξεπερνούσε τις 20.000 ευρώ. Πλέον με την νέα διάταξη η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το συνολικά οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις δεν είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ. Καταργείται δηλαδή η υφιστάμενη διάκριση σε κεφάλαιο ύψους 14.202 ευρώ και προσαυξήσεις-πρόστιμα ύψους 6.000 ευρώ, κάτι που απλοποιεί τις διαδικασίες.
- Αγρότες του πρ. ΟΓΑ με χρέη άνω των 4.000 ευρώ και έως 6.000 ευρώ. Όπως αναφέρει η επίμαχη διάταξη, ειδικά ως προς τις οφειλές που προκύπτουν μόνο από υπαγωγή στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό δεν ξεπερνά το ποσό των 6.000 ευρώ.