Μια από τις πιο πολυσύχναστες αρτηρίες της πρωτεύουσας, η οδός Αθηνάς, μεταμορφώνεται για δεύτερη χρονιά σε έναν ανοιχτό χώρο πολιτισμού, παιχνίδι και δημιουργίας, στο πλαίσιο της δράσης «Αθηνάς Χωρίς Αυτοκίνητο».
Ο Δήμος Αθηναίων και η Αναπτυξιακή Εταιρεία δίνουν το στίγμα μιας πόλης που τολμά να επανασχεδιάσει το κέντρο της με επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι το αυτοκίνητο. Η περσινή πιλοτική εμπειρία απέδειξε ότι οι Αθηναίοι και οι επισκέπτες αγκαλιάζουν την ιδέα, δημιουργώντας μνήμες που ανοίγουν τον δρόμογια μια νέα κουλτούρα μετακίνησης.
Με περισσότερες δράσεις για παιδιά, οικογένειες και νέους, η φετινή διοργάνωση φιλοδοξεί να καθιερωθεί ως θεσμός, στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η αλλαγή στην πόλη ξεκινά με μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα. Για όλα αυτά σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη μιλήσαμε με τον Χάρη Δούκα, Δήμαρχο Αθηναίων.
- Τι σηματοδοτεί για τον Δήμο Αθηναίων και για την Αναπτυξιακή Αθήνας η φετινή δράση «ΑΘΗΝΑΣ Χωρίς Αυτοκίνητο»;
Η φετινή διοργάνωση είναι μια ουσιαστική υπενθύμιση ότι η βιώσιμη κινητικότητα και η ποιότητα ζωής μπορούν να συμβαδίζουν. Στην «Αθηνάς Χωρίς Αυτοκίνητο» εφαρμόζεται έμπρακτα το όραμα μας για μια πόλη που λειτουργεί με επίκεντρο τον άνθρωπο. Η πρωτοβουλία αυτή, που πραγματοποιείται μέσω της Αναπτυξιακής Εταιρείας του Δήμου Αθηναίων, αποδεικνύει έμπρακτα ότι μπορούμε να μετατρέπουμε έναν ιστορικό δρόμο γεμάτο κίνηση σε πεδίο συνύπαρξης, παιχνιδιού, πολιτισμού και δημιουργίας. Να τονίσουμε ότι “Αθηνάς χωρίς αυτοκίνητο”, όπως κάθε δράση του Δήμου Αθηναίων, υλοποιείται με σχέδιο και μελέτη και σε στενή συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες και τοπικούς φορείς.
Η περσινή διοργάνωση στην οδό Αθηνάς είχε μια μεγάλη πρόκληση. Τι νέο φέρνει η φετινή διοργάνωση;
Κάθε νέα προσπάθεια έχει και τις προκλήσεις της, ειδικά όταν μιλάμε για έναν δρόμο τόσο ζωντανό και πολυσύχναστο, όπως η Αθηνάς. Πέρυσι, το ζητούμενο ήταν να αποδείξουμε ότι η ιδέα είναι εφικτή και ότι μπορεί να αγκαλιαστεί από τον κόσμο. Το καταφέραμε. Φέτος, ερχόμαστε με ένα πιο εμπλουτισμένο πρόγραμμα, με περισσότερες δράσεις για παιδιά, οικογένειες αλλά και νέους, καθώς και με την προοπτική να καθιερωθεί η περιοδική πεζοδρόμηση της οδού Αθηνάς. Η φετινή διοργάνωση φέρνει λοιπόν όχι μόνο ποικιλία καινοτόμων εμπειριών, αλλά κι ένα σαφές μήνυμα συνέχειας: Αυτό που δοκιμάστηκε, μπορεί πλέον να γίνει θεσμός.
- Με ποιους τρόπους τέτοιες δράσεις συμβάλλουν στην αλλαγή νοοτροπίας γύρω από τη βιώσιμη κινητικότητα στην πόλη;
Οι δράσεις αυτού του είδους έχουν διττό χαρακτήρα: είναι συμβολικές, αλλά και πρακτικές. Δείχνουν στους πολίτες, έστω και για 24 ώρες, ότι η πόλη μπορεί να λειτουργήσει διαφορετικά, με καθαρότερο αέρα, λιγότερο θόρυβο και περισσότερους χώρους ελεύθερους για πεζούς, παιδιά και ποδήλατα. Αυτή η εμπειρία δημιουργεί μνήμες και προσδοκίες, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα κουλτούρα μετακίνησης που βασίζεται στον σεβασμό προς το περιβάλλον και στον περιορισμό της εξάρτησης από το αυτοκίνητο. Ωστόσο, δεν πρέπει να αλλάξει μόνο η νοοτροπία γύρω από τη βιώσιμη κινητικότητα στην πόλη, αλλά να οικοδομηθεί και μία ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Εμείς πιστεύουμε στη δύναμη τους και δίνουμε μεγάλη σημασία στον δημόσιο διάλογο. Θέλουμε να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη των αποφάσεων και το αποδεικνύουμε, δίνοντας προτεραιότητα στη συμμετοχικότητα και τις συμμαχίες. Αναφέρω χαρακτηριστικά τις πράσινες πρωτοβουλίες μας μέσα από διοργανώσεις, όπως το Youth Climate Action Fund (YCAF) με τη συμβολή του Bloomberg Philanthropies, το Κλιματικό Φόρουμ της Αθήνας, την Κλιματική Συνέλευση Νέων, το Green School Athens Hackathon. Κάθε αλλαγή ξεκινά με τη βούληση του κόσμου.
- Πόσο σημαντικό είναι για τον δήμο να προσφέρει τέτοιες εμπειρίες σε οικογένειες, παιδιά αλλά και γειτονιές της πόλης;
Είναι απολύτως κρίσιμο. Όταν οι οικογένειες, οι γειτονιές και τα παιδιά συμμετέχουν σε τέτοιες δράσεις, χτίζεται ένα κοινό βίωμα. που ενισχύει τη συνοχή και την αίσθηση ότι η πόλη ανήκει σε όλους. Η συμμετοχή των μικρών παιδιών, ιδίως μέσα από εκπαιδευτικά εργαστήρια και βιωματικές δραστηριότητες, δημιουργεί μια νέα γενιά πολιτών που θα βλέπει τη βιώσιμη κινητικότητα ως αυτονόητη. Αυτός είναι και ο στόχος της Δημοτικής Αρχής: να καλλιεργήσει μια νέα αντίληψη για την Αθήνα ως πόλη ανθρώπινη, λειτουργική και φιλόξενη.
- Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο «μήνυμα» που θέλετε να στείλετε φέτος στους Αθηναίους, αλλά και στις γειτονιές της πρωτεύουσας;
Το μήνυμά μας είναι απλό: η αλλαγή είναι εφικτή και ξεκινά από μικρές αλλά ουσιαστικές κινήσεις. Η «Αθηνάς Χωρίς Αυτοκίνητο» είναι μια ανοιχτή πρόσκληση προς όλες τις γειτονιές να φανταστούν την πόλη τους πιο καθαρή, πιο πράσινη και πιο ανθρώπινη.
- Το περσινό «case study» στην οδό Αθηνάς έδειξε πώς μπορεί να αλλάξει ένας δρόμος όταν απουσιάζουν τα αυτοκίνητα. Πώς φαντάζεστε την Αθήνα σε βάθος δεκαετίας, αν τέτοιες δράσεις πολλαπλασιάζονται;
Εφόσον συνεχίσουμε με την ίδια συνέπεια, σε δέκα χρόνια μπορούμε να έχουμε μια Αθήνα που θα είναι αναγνωρίσιμη σε όλη την Ευρώπη ως πόλη βιώσιμης κινητικότητας, όπου πρωταγωνιστές δεν θα είναι τα αυτοκίνητα, αλλά οι άνθρωποι. Μία πόλη με περισσότερους πεζόδρομους, με πράσινες διαδρομές που συνδέουν τις γειτονιές, με ποδήλατα και μέσα μαζικής μεταφοράς τα οποία θα λειτουργούν συμπληρωματικά. Προγραμματίζουμε ήδη την πεζοδρόμηση 46 δρόμων. Για τους πρώτους 13 θα παραδοθούν οι σχετικές μελέτες έως το τέλος του χρόνου. Από αυτούς οι επτά βρίσκονται δίπλα σε σχολεία, με γνώμονα την ασφάλεια των μαθητών και των πολιτών. Προωθούμε όλες τις εναλλακτικές μορφές μετακίνησης, και κυρίως το ποδήλατο, σχεδιάζοντας ένα ολοκληρωμένο ποδηλατικό δίκτυο με 50 σταθμούς στάθμευσης ποδηλάτων και φόρτισης ηλεκτρικών ποδηλάτων προς ενοικίαση. Παράλληλα, προχωράμε τα σχέδια μας για δημοτική συγκοινωνία. Σημαντικοί σύμμαχοί μας σε αυτή την προσπάθεια είναι οι πολίτες, οι οποίοι θέλουν να αλλάξει η πόλη τους. Το απέδειξαν με την ενεργή παρουσία τους στα συμμετοχικά εργαστήρια για την «Ανοιχτή Γειτονιά 15», που διοργανώσαμε στις επτά δημοτικές κοινότητες. Οι ίδιοι οι κάτοικοι σχεδίασαν τις ασφαλείς και προσβάσιμες διαδρομές της γειτονιάς τους,, ώστε να μπορούν να πηγαίνουν στα βασικά σημεία ενδιαφέροντός τους, με τα πόδια ή με το ποδήλατο, αποφεύγοντας τη χρήση ΙΧ,
- Τι απήχηση είχε η περσινή διοργάνωση και πώς σας επηρέασε στον σχεδιασμό της φετινής;
Η περσινή διοργάνωση ξεπέρασε κάθε προσδοκία: χιλιάδες κάτοικοι και επισκέπτες συμμετείχαν με ενθουσιασμό στην ιδέα μιας Αθήνας χωρίς αυτοκίνητα. Η θετική αυτή ανταπόκριση μάς έδωσε το θάρρος να σχεδιάσουμε φέτος ακόμη πιο πλούσιο πρόγραμμα με δράσεις για όλες τις ηλικίες και να δρομολογήσουμε την ιδέα της περιοδικής πεζοδρόμησης της Αθηνάς. Ουσιαστικά, το κοινό μάς έδειξε τον δρόμο και μάς ενθάρρυνε να τολμήσουμε περισσότερο.
- Οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες του κέντρου πώς ανταποκρίνονται σε μια τέτοια αλλαγή της καθημερινότητας, έστω και προσωρινά;
Η εμπειρία έδειξε ότι οι κάτοικοι αλλά και πολλοί επαγγελματίες του κέντρου αγκάλιασαν τη δράση. Αντιλήφθηκαν ότι μια προσωρινή αλλαγή μπορεί να έχει θετική επίδραση, όχι μόνο στη ζωή των πολιτών, αλλά και στην εμπορική δραστηριότητα. Ο κόσμος κυκλοφορεί πιο άνετα, μένει περισσότερο στην περιοχή, συμμετέχει σε δράσεις. Φέτος αναμένουμε την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη αποδοχή, καθώς η ιδέα έχει πλέον καθιερωθεί.
• Αν σας ζητούσα να περιγράψετε με μία φράση τι σημαίνει αυτή η δράση για την Αθήνα του μέλλοντος, ποια θα ήταν αυτή;
Η «Αθηνάς Χωρίς Αυτοκίνητο» είναι το ζωντανό παράδειγμα ότι η Αθήνα του μέλλοντος μπορεί να είναι μια πόλη που αναπνέει, που ανήκει στους ανθρώπους της και που επανασχεδιάζεται με σεβασμό στο περιβάλλον και αγάπη για τη ζωή.
