«Η δέσμευση για δημοσιονομική σοβαρότητα είναι ανεξάρτητη από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, καθώς τα υγιή δημόσια οικονομικά αποτελούν προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη», υπογράμμισε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου του ΟΟΣΑ για τα δημόσια οικονομικά, την οποία φιλοξενεί η Ελλάδα.
Ο Κωστής Χατζηδάκης ανέφερε ότι «η δημοσιονομική σοβαρότητα, η μείωση φόρων σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προσέλκυση επενδύσεων, είναι οι πυλώνες της οικονομικής πολιτικής που απέδωσαν θετικά αποτελέσματα τα προηγούμενα πέντε χρόνια και θα διατηρηθούν με επιτάχυνση του ρυθμού υλοποίησής τους».
Αναλύοντας τους πυλώνες της οικονομικής πολιτικής ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε μεταξύ άλλων:
Η δέσμευση για δημοσιονομική σοβαρότητα είναι ανεξάρτητη από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, καθώς τα υγιή δημόσια οικονομικά αποτελούν προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη. «Τα επόμενα χρόνια αναμένουμε πρωτογενή πλεονάσματα, πάνω από 2% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, φθάνοντας στο 146% του ΑΕΠ το 2025». «Είναι αυτές οι προβλέψεις υπερβολικά αισιόδοξες;
Κρίνοντας από τη μέχρι τώρα εμπειρία, το αντίθετο είναι πιο πιθανό! Τα τελευταία χρόνια η οικονομία μας έχει συστηματικά ξεπεράσει τις προβλέψεις. Και στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να εκπλήσσουμε θετικά τους πάντες, τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας μας», τόνισε ο υπουργός.
Στον τομέα της φορολογίας, η πολιτική θα επικεντρωθεί, όπως είπε, στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης αλλά και επειδή επιτρέπει την ταυτόχρονη αύξηση των δημόσιων εσόδων και τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. «Έχουμε ήδη καταγράψει ορισμένες αξιοσημείωτες επιτυχίες σε αυτό το μέτωπο τα τελευταία χρόνια.
Για παράδειγμα, το κενό ΦΠΑ μειώθηκε από 23% το 2018 σε 15% το 2023, ενώ τα συνολικά φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 9,1% το 2023, σε σύγκριση με το 2022, χωρίς καμία αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Αλλά έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης.
«Τον περασμένο Δεκέμβριο ψηφίσαμε μια φορολογική μεταρρύθμιση με 11 βασικά μέτρα με στόχο την περαιτέρω μείωση της φοροδιαφυγής. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τη σύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, περαιτέρω περιορισμούς στη χρήση μετρητών, δικαιότερο σύστημα φορολόγησης για τους αυτοαπασχολούμενους, με βάση το τεκμαρτό εισόδημα, επέκταση της χρήσης των νέων τεχνολογιών, αποτελεσματικότερους και πιο διαφανείς ελέγχους. Επικεντρωνόμαστε τώρα στην εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας και έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα», τόνισε.
Αναφορικά με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, ο κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι το υπουργείο Οικονομικών επικεντρώνει την προσπάθεια σε τέσσερα πεδία που είναι:
Η αναβάθμιση του τραπεζικού συστήματος με μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενίσχυση του ανταγωνισμού και υλοποίηση του προγράμματος αποεπένδυσης του κράτους από τις συμμετοχές του στις συστημικές τράπεζες.
Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου με έμφαση στους τομείς όπου έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα, την καινοτομία, την εξωστρέφεια και την μεγέθυνση των επιχειρήσεων.
Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, μέσω παραχωρήσεων και ιδιωτικοποιήσεων. «Σε διάστημα 11 μηνών ολοκληρώσαμε 10 συναλλαγές στρατηγικού χαρακτήρα οι οποίες απέφεραν έσοδα άνω των 7,1 δισ. ευρώ. Σύντομα θα εισαγάγουμε νομοθεσία που θα μετατρέψει ριζικά την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας σε αναπτυξιακό πυλώνα για την ελληνική οικονομία.
Με τη δημιουργία σε συνεργασία με τον ESM και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενός νέου Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου και με την παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στις θυγατρικές εταιρείες του Υπερταμείου, με βάση το επιτυχημένο προηγούμενο της ΔΕΗ», επεσήμανε ο κ. Χατζηδάκης.
Η πλήρης αξιοποίηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. «Είμαστε ήδη πρωτοπόροι στην απορρόφηση του RRF έχοντας λάβει 14,7 δισ. ευρώ. Και πριν από λίγες ημέρες, υποβάλαμε αίτηση για άλλα 2,3 δισ. ευρώ. Είμαστε επίσης μεταξύ των κορυφαίων στην απορρόφηση των Ταμείων Συνοχής. Θέλουμε όμως να επιταχύνουμε περαιτέρω την απορρόφηση και να ενισχύσουμε τη διαφάνεια. Γι’ αυτό θα προχωρήσουμε σε μια σημαντική μεταρρύθμιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων», υπογράμμισε ο υπουργός και κατέληξε:
«Τα τελευταία πέντε χρόνια η ελληνική οικονομία έχει επιτύχει μια αξιοσημείωτη στροφή και έχει αναδειχθεί σε μια ευχάριστη έκπληξη για την Ευρώπη. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να αντισταθούμε στους λαϊκιστικούς πειρασμούς της χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να αναλάβουμε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος. Η λαϊκιστική ρητορική δεν κυριαρχεί πλέον στον δημόσιο διάλογο.
Έχει αντικατασταθεί από μια ορθολογική προσέγγιση που εστιάζει στις λύσεις και τα αποτελέσματα. Πιστεύω ότι αυτό που παρακολουθούμε σήμερα στην Ελλάδα μπορεί να περιγραφεί ως επανάσταση της κοινής λογικής. Έχουμε μάθει από τα παθήματα της προηγούμενης δεκαετίας και θα προχωρήσουμε συνδυάζοντας τη δημοσιονομική σοβαρότητα με μια φιλοεπιχειρηματική προσέγγιση».
Οι επιχειρήσεις ανησυχούν ότι η παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση θα οδηγήσει σε διπλή φορολογία
Η παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση, η αναποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας και η οικονομική αβεβαιότητα, ασκούν σημαντικές πιέσεις στα φορολογικά τμήματα ενδοομιλικών συναλλαγών των επιχειρήσεων, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της ΕΥ, 2024 EY International Tax and Transfer Pricing Survey.
Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην παγκόσμια έρευνα της EY, εκτιμούν ότι εισέρχονται σε μία περίοδο αβεβαιότητας που δημιουργεί την ανάγκη αντίδρασης και μετασχηματισμού τους, εξαιτίας παραγόντων, όπως η παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση που επέρχεται μέσω της εφαρμογής της δέσμης μέτρων για την αποφυγή της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών (BEPS Πυλώνες Ι και ΙΙ), της μετατόπισης των εφοδιαστικών αλυσίδων, του πληθωρισμού και των πολιτικών που αφορούν την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση (ESG).
Η παγκόσμια έρευνα, η οποία κατέγραψε τις απόψεις 1.000 επαγγελματιών στο χώρο των ενδοομιλικών συναλλαγών, σε 47 δικαιοδοσίες παγκοσμίως και ανάμεσα σε 19 κλάδους της οικονομίας, διαπιστώνει ότι το 84% των ερωτηθέντων αντιμετωπίζουν «μέτριο» ή «σημαντικό» κίνδυνο διπλής φορολογίας, ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας φορολογικής μεταρρύθμισης που επέρχεται μέσω της εφαρμογής της δέσμης μέτρων για την αποφυγή της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών (BEPS Πυλώνες Ι και ΙΙ). Παράλληλα, το 71% των συμμετεχόντων αναφέρουν ότι η εφαρμογή του παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή θα έχει «μέτριο» ή «σημαντικό» αντίκτυπο στις πολιτικές ενδοομιλικών συναλλαγών που εφαρμόζουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις.
Επιπλέον, οι αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως η GenAI, και ο τεράστιος όγκος πληροφοριών που παράγεται καθημερινά, πολύ σύντομα θα επηρεάσουν και τις φορολογικές διαφορές που δημιουργούνται μεταξύ των επιχειρήσεων και των φορολογικών αρχών, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν και να έχουν ως επίκεντρο τις ενδοομιλικές συναλλαγές των επιχειρήσεων.
Εξωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις πολιτικές ενδοομιλικών συναλλαγών
Η πληθώρα των εξωτερικών πιέσεων που επηρεάζουν τις επιχειρηματικές αποφάσεις, όπως ο πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων, περιπλέκουν τον ρόλο των επικεφαλής των φορολογικών τμημάτων ενδοομιλικών συναλλαγών στις επιχειρήσεις. Το 77% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφεραν ότι ο πληθωρισμός θα έχει «μέτρια» ή «σημαντική» επίδραση στην πολιτική ενδοομιλικών συναλλαγών του οργανισμού τους, τα επόμενα τρία χρόνια, ενώ το 51% εκτιμούν ότι τα υψηλότερα επιτόκια έχουν επηρεάσει τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη τιμολόγηση του ενδοομιλικού χρέους.
Επιπλέον, οι αλλαγές στις εφοδιαστικές αλυσίδες και οι δεσμεύσεις των οργανισμών σε στόχους που αφορούν την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση (ESG), προσθέτουν επιπλέον προκλήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, 42% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους μετέφεραν την παραγωγή σε άλλα κράτη τα τελευταία τρία χρόνια, λόγω γεωπολιτικών προκλήσεων, ενώ περισσότεροι από έξι στους δέκα (62%) συμμετέχοντες αναμένουν ότι οι αλλαγές στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα έχουν «μέτριο» ή «σημαντικό» αντίκτυπο στην πολιτική των ενδοομιλικών συναλλαγών τους, κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Επιπλέον, το 28% των ερωτηθέντων έχουν ήδη αλλάξει την πολιτική τους, όσον αφορά τις ενδοομιλικές συναλλαγές, ούτως ώστε να λαμβάνει υπόψη της τους άξονες ESG.
Υιοθετώντας τις αναδυόμενες τεχνολογίες για την προώθηση της στρατηγικής αξίας
Το 75% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η αναποτελεσματική χρήση της τεχνολογίας είναι μία από τις δύο μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, με το 67% να αναφέρει την «κακή ποιότητα δεδομένων». Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 73% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι η επένδυση σε πιο εξελιγμένες τεχνολογίες ενδοομιλικών συναλλαγών, θα οδηγούσε σε «μέτρια» ή «σημαντική» βελτίωση στη διαχείριση κινδύνου, ενώ 88% αναμένουν ότι οι βελτιωμένες τεχνολογίες ενδοομιλικών συναλλαγών θα εξοικονομήσουν πόρους για τον οργανισμό τους τα επόμενα τρία χρόνια.
Οι αυξημένοι κίνδυνοι ενισχύουν την ανάγκη για περισσότερη βεβαιότητα
Η έρευνα αναδεικνύει σημαντική αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων που στρέφονται στο εργαλείο της προέγκρισης της μεθοδολογίας ενδοομιλικής τιμολόγησης (advance pricing agreements – APAs), το οποίο επιτρέπει στις επιχειρήσεις να διαπραγματεύονται τους όρους των ενδοομιλικών συναλλαγών τους με τις φορολογικές αρχές a priori. Το εργαλείο αυτό, φαίνεται να αναδεικνύεται ως ιδιαίτερα χρήσιμο, ειδικά υπό το πρίσμα του δεύτερου πυλώνα της δέσμης μέτρων για την αποφυγή της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης κερδών. Το 61% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι οι διμερείς APAs θα είναι «πολύ χρήσιμες» και το 59% των ερωτηθέντων εκτιμούν ότι οι πολυμερείς APAs θα είναι «πολύ χρήσιμες», έναντι του 34% και 30%, αντίστοιχα, το 2021. Επιπλέον, το 59% των ερωτηθέντων αναφέρουν ότι οι μονομερείς APA θα είναι «πολύ χρήσιμες» για τη διαχείριση των φορολογικών διαφορών με τις φορολογικές αρχές που άπτονται των ενδοομιλικών συναλλαγών τα επόμενα τρία χρόνια, ποσοστό υπερδιπλάσιο του 29% που έδωσαν την ίδια απάντηση το 2021.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Στέφανος Μήτσιος, Εταίρος και Επικεφαλής του Φορολογικού Τμήματος της EY Ελλάδος, δήλωσε: «Οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, επιβάλλουν στις επιχειρήσεις ένα πλήθος νέων και εξαιρετικά περίπλοκων απαιτήσεων. Την ίδια ώρα, ο υψηλός πληθωρισμός, οι συνεχιζόμενες διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αλλά και η υιοθέτηση πρακτικών ESG από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, περιπλέκουν ακόμη περισσότερο το τοπίο. Για να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους και να κινηθούν σε αυτό το ρευστό περιβάλλον με μεγαλύτερη βεβαιότητα, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υιοθετήσουν μία προληπτική πολιτική ενδοομιλικών συναλλαγών. Τα αρμόδια στελέχη θα πρέπει, επίσης, να αξιοποιήσουν προηγμένες τεχνολογίες, περιλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, για να εξασφαλίσουν πιο ποιοτικά και ακριβή δεδομένα κατά μήκος της αλυσίδας αξίας τους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον στρατηγικό ρόλο που καλούνται να παίξουν τα φορολογικά τμήματα ενδοομιλικών συναλλαγών για τις επιχειρήσεις, σήμερα».