Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β’ 75/17-1-2022 η υπ. αριθμ. 4027 ΕΞ 12-01-2022 η κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Επικρατείας, με την οποία γίνεται ο καθορισμός των λεπτομερειών της διαδικασίας του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης του «Μέρους πρώτου του Βιβλίου πρώτου του Ν. 4738/2020 (ΦΕΚ Α’ 207)», στο πλαίσιο της λειτουργίας των Επαγγελματικών Φορέων.
Η συμβολή του ΕΕΑ
Όπως σημειώνει σε άρθρο του στην ηλεκτρονική σελίδα του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών ο Στάθης Σταματελόπουλος, νομικός συνεργάτης του επιμελητηρίου, «το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, υπήρξε κατά το αμέσως προηγούμενο χρονικό διάστημα πρωτοπόρος, μεταξύ των λοιπών επαγγελματικών φορέων στην εφαρμογή του αντίστοιχου προγράμματος έγκαιρης προειδοποίησης οφειλετών ( φυσικών προσώπων, αλλά και επιχειρήσεων – νομικών προσώπων), παρέχοντας εξειδικευμένες οδηγίες και συμβουλές στα μέλη του, που αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο υπερχρέωσης και εντεύθεν αυτού κινδύνευαν να οδηγηθούν στην πτώχευση, ή στην προσφυγή τους στις προβλεπόμενες διαδικασίες εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών τους, και με τον τρόπο αυτό προσέφερε σημαντική βοήθεια στους επαγγελματίες πολλών κλάδων, στηρίζοντας τους με την παροχή εξειδικευμένων συμβουλών από άρτια κατηρτισμένους συμβούλους (μέντορες), ώστε να επιτύχουν εγκαίρως την διάσωση και εξυγίανση της επιχείρησης τους».
Διαδικασία ενεργοποίησης
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο, στο άρθρο 1 της ως άνω κοινής υπουργικής απόφασης προβλέπεται η διαδικασία για την ενεργοποίηση της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών από τους διάφορους επαγγελματικούς φορείς και συγκεκριμένα προβλέπεται ότι, στο πλαίσιο του θεσμού της Έγκαιρης Προειδοποίησης, για την οποία ορίζουν οι διατάξεις του Ν.4738/2020 προβλέπεται η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών από τους επαγγελματικούς φορείς, όπως τα επαγγελματικά επιμελητήρια, τους επαγγελματικούς συλλόγους και τα ινστιτούτα θεσμικών φορέων.
Με τον τρόπο αυτό, κάθε φυσικό πρόσωπο, το οποίο αποκτά εισόδημα από ελεύθερο επάγγελμα και κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τα άρθρα 21 και 47 του Ν.4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167), μπορεί να υποβάλει αίτηση, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν.4738/2020 του Μηχανισμού Έγκαιρης Προειδοποίησης Οφειλετών, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του άρθρου 29 του Ν.4738/2020, η οποία είναι προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ), προκειμένου να εντοπιστούν περιστάσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία αποπληρωμής των οφειλών του, καθώς και να επισημανθεί η ανάγκη άμεσης αντίδρασης.
Οργάνωση και λειτουργία
Στο άρθρο 2 της ως άνω ΚΥΑ καθορίζονται τα σχετικά με την οργάνωση και λειτουργία από κάθε Επαγγελματικό Φορέα Υποστήριξης Οφειλετών της διαδικασίας για την παροχή συμβουλών στα μέλη του, καθώς ο κάθε φορέας θα δύναται να συστήσει τμήμα, ή να ορίσει υφιστάμενη οργανική μονάδα για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Το εν λόγω τμήμα θα διαθέτει πρόσβαση κατ’ ελάχιστον σε:
Α) Μία γραμμή τηλεφωνικής επικοινωνίας, μία ηλεκτρονική διεύθυνση και μία γραμματεία όπου θα μπορούν να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι.
Β) Προαιρετικά, για όποιον φορέα υποστήριξης οφειλετών έχει αυτή τη δυνατότητα, ένα συντονιστή σύμβουλο για τον συντονισμό, την παρακολούθηση και τη διάγνωση της κατάστασης των ενδιαφερόμενων.
Γ) Χώρο γραφείου όπου θα γίνεται η υποδοχή και οι συναντήσεις με τους ενδιαφερόμενους.
Δ) Τεχνικό εξοπλισμό σε περίπτωση που επιλεγεί η επικοινωνία μέσω τηλεδιάσκεψης με τον ενδιαφερόμενο, τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα διασφάλισης του απορρήτου των επικοινωνιών.
Εκδήλωση ενδιαφέροντος
Στο άρθρο 3 προβλέπεται η διαδικασία για την εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον οφειλέτη για τον προγραμματισμό συνάντησης και συγκεκριμένα προβλέπεται ότι, μετά την υπαγωγή του στον Ηλεκτρονικό Μηχανισμό Έγκαιρης Προειδοποίησης, ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας να δηλώσει ότι, επιθυμεί να λάβει συμβουλευτικές υπηρεσίες από τους φορείς υποστήριξης οφειλετών και να δηλώσει το Φορέα με τον οποίο επιθυμεί να προγραμματίσει συνάντηση. Αρμόδιος εκπρόσωπος του οικείου φορέα υποστήριξης οφειλετών θα επικοινωνεί μαζί του εντός δέκα εργασίμων ημερών προκειμένου να προγραμματίσει τη συνάντηση.
Συμβουλευτική υποστήριξη
Στο άρθρο 4 της κοινής υπουργικής απόφασης καθορίζεται η διαδικασία της συμβουλευτικής υποστήριξης του οφειλέτη από τους αρμόδιους επαγγελματικούς φορείς και ειδικότερα ορίζεται ότι, στο στάδιο του προγραμματισμού της διαδικασίας συμβουλευτικής υποστήριξης μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ο ενδιαφερόμενος θα παρέχει τη συναίνεσή του προς το Φορέα Υποστήριξης Οφειλετών, καθώς και στο σύμβουλο που θα οριστεί, για αναζήτηση, πρόσβαση, συλλογή, επεξεργασία και διασταύρωση δεδομένων που τον αφορούν, καθώς και για την ανάκτηση και επεξεργασία των δεδομένων της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ενώ οι συναντήσεις με το σύμβουλο θα μπορεί να γίνονται είτε δια ζώσης σε χώρο των Φορέων Υποστήριξης Οφειλετών, είτε εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης.
Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες στον οφειλέτη θα παρέχονται, είτε από το σύμβουλο του φορέα υποστήριξης οφειλετών, είτε από συμβούλους που θα εγγραφούν στο Μητρώο Εθελοντών Παρόχων Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, σύμφωνα με το ειδικότερο πλαίσιο που ορίζεται από τον κάθε φορέα υποστήριξης οφειλετών.
Μητρώο Εθελοντών
Στο άρθρο 5 της κοινής υπουργικής απόφασης προβλέπεται η σύσταση Μητρώου Εθελοντών Παρόχων Συμβουλευτικών Υπηρεσιών στον κάθε Επαγγελματικό Φορέα και συγκεκριμένα προβλέπεται ότι, καταρτίζεται «Μητρώο Εθελοντών Παρόχων Συμβουλευτικών Υπηρεσιών» που τηρείται σε κάθε Φορέα Υποστήριξης Οφειλετών. Ο κάθε Φορέας Υποστήριξης Οφειλετών δημοσιεύει ετησίως ηλεκτρονικά δημόσια πρόσκληση για εγγραφή στο εν λόγω μητρώο. Η πρόσκληση θα περιέχει κατ’ ελάχιστον:
α) Το σκοπό δημιουργίας του μητρώου και το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο,
β) τους όρους εγγραφής και τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα,
γ) τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων εγγραφής, δ) τη διαδικασία ένταξης,
ε) την προθεσμία υποβολής αιτήσεων και
στ) τα στοιχεία επικοινωνίας των αρμοδίων για την παροχή πληροφοριών.
Με την εγγραφή του Εθελοντή στο Μητρώο, ο τελευταίος θα αποδέχεται και θα δεσμεύεται από την Πολιτική Ασφαλείας Προσωπικών Δεδομένων της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.), καθώς και του φορέα υποστήριξης οφειλετών, αναφορικά με τα Δεδομένα Προσωπικού Χαρακτήρα που θα τίθενται υπόψη του εθελοντή, στο πλαίσιο της εργασίας του.
Παράλληλα προβλέπεται, ότι, δύο ή περισσότεροι φορείς υποστήριξης οφειλετών δύνανται κατά τη διακριτική τους ευχέρεια να συμπράττουν με τον κατάλληλο τρόπο (π.χ. υπογράφοντας ένα μνημόνιο συνεργασίας ή μία προγραμματική σύμβαση), προκειμένου να καταρτίζουν από κοινού ένα Μητρώο Εθελοντών Παρόχων Συμβουλευτικών Υπηρεσιών. Στην περίπτωση αυτή, θα τηρούνται από κοινού από τους συμπράττοντες φορείς υποστήριξης οφειλετών, ήτοι θα δημοσιεύεται μία πρόσκληση και οι τελευταίοι θα μπορούν να συνεργάζονται με εθελοντές εγγεγραμμένους στο κοινό Μητρώο.
Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες
Στο άρθρο 6 της κοινής υπουργικής απόφασης εξειδικεύονται οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που θα παρέχονται στους οφειλέτες από τους επαγγελματικούς φορείς και ειδικότερα αποσαφηνίζεται ότι, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες δεν θα συνιστούν υπηρεσίες τεχνοκρατικού χαρακτήρα, όπως, ενδεικτικά, μελέτες και έρευνες, εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων, νομικές, λογιστικές και φοροτεχνικές υπηρεσίες, καθώς και τεχνικές συμβουλές και εκθέσεις που αφορούν την πληροφορική, τη διασφάλιση ποιότητας, την ασφάλεια και υγιεινή στον χώρο εργασίας και σε καμία περίπτωση δεν θα υποκαθιστούν αυτές.
Αντίθετα, διευκρινίζεται ότι, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες θα έχουν ως στόχο την:
Α) Διερεύνηση των διαθέσιμων δυνατοτήτων που έχει κάποιος με βάση το νομικό πλαίσιο, όπως εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών, εξυγίανση, πτώχευση και παροχή δεύτερης ευκαιρίας, υπαγωγή στον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών και διαμεσολάβηση.
Β) Επιχειρηματική υποστήριξη, ενδεικτικά συμβουλές ηγεσίας, προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών, υπόδειξη για εθνικά ή ευρωπαϊκά προγράμματα που μπορεί κανείς να συμμετάσχει, άντληση χρηματοδότησης μέσω προγραμμάτων στήριξης, δυνατότητα για εύρεση νέων αγορών και πελατών ή προμηθευτών, διερεύνηση της δυνατότητας για συνέργιες καθώς και της ύπαρξης προοπτικών για συνεργασίες με άλλες επιχειρήσεις.
Γ) Καθοδήγηση, ενδεικτικά παρουσίαση εναλλακτικών παραγωγικών μοντέλων που δύναται να ακολουθήσει ένας επιχειρηματίας/μία επιχείρηση σύμφωνα με τις τάσεις της αγοράς και τις τεχνολογικές εξελίξεις, επισήμανση της μη τήρησης των λογιστικών αρχών με συνέπεια και ορθότητα.
Δ) Ενδυνάμωση της επιχειρηματικής σκέψης και κουλτούρας του ενδιαφερόμενου, προσπάθεια για αλλαγή νοοτροπίας μέσω της αποφυγής της υπερχρέωσης, ρεαλιστικού σχεδιασμού και υιοθέτηση πραγματικών στόχων, δυνατότητες επιμόρφωσης του επιχειρηματία ή του προσωπικού του.
Ε) Εμψύχωση, ενδεικτικά παραπομπή σε ψυχολογική βοήθεια προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα για προβληματισμό και διάλογο, ειδικά σε περιπτώσεις επιχειρηματιών που αντιμετωπίζουν οικογενειακά προβλήματα, προβλήματα στις σχέσεις τους με τους εργαζομένους/ προμηθευτές/δανειστές και συμβουλές για το πώς να διαχειριστούν τις εν λόγω καταστάσεις, απαρίθμηση (ανώνυμα) και άλλων περιπτώσεων με παρόμοια προβλήματα και δη τυχόν θετική εξέλιξη της υπόθεσής τους.
Αξιολόγηση των υπηρεσιών
Στο άρθρο 7 απόφασης προβλέπεται η αξιολόγηση των παρεχομένων συμβουλευτικών υπηρεσιών από τους οφειλέτες και ειδικότερα προβλέπεται ότι, μετά από κάθε συνάντηση, θα προβλέπεται διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών. Οι ενδιαφερόμενοι θα ενημερώνονται σχετικά με τον εθελοντικό χαρακτήρα της διαδικασίας. Το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο έχει δύο μορφές:
α) το ερωτηματολόγιο που συμπληρώνεται μετά από τις συναντήσεις κατά τη διάρκεια της παροχής των συμβουλευτικών υπηρεσιών, με το οποίο θα αξιολογείται το επίπεδο κατανόησης του προβλήματος των ενδιαφερόμενων και το επίπεδο των λύσεων που προτάθηκαν στον ενδιαφερόμενο και
β) το ερωτηματολόγιο που συμπληρώνεται κατά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, με το οποίο θα αξιολογείται κατά πόσο οι προτεινόμενες λύσεις συνέδραμαν στην αντιμετώπιση του προβλήματος του ενδιαφερόμενου.
Συγκεκριμένα, η ηλεκτρονική πλατφόρμα, μετά από κάθε καταχώριση δεδομένων σχετικά με διενεργηθείσα συνάντηση, ή σχετικά με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, θα αποστέλλει αυτόματα ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον ενδιαφερόμενο με έναν υπερσύνδεσμο που θα οδηγεί σε ανώνυμη φόρμα, η οποία θα περιέχει το τυποποιημένο ερωτηματολόγιο. Οι φόρμες αυτές θα συλλέγονται και θα τυγχάνουν επεξεργασίας από τον Φορέα Υποστήριξης Οφειλετών και την Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.
Ενημέρωση για την εξέλιξη της υπόθεσης
Επίσης προβλέπεται ότι, ο εκάστοτε φορέας υποστήριξης οφειλετών εντός διαστήματος έξι μηνών από την τελευταία συνάντηση θα πρέπει να επικοινωνεί με τον ενδιαφερόμενο προκειμένου να λάβει ενημέρωση για την εξέλιξη της υπόθεσης. Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος δηλώσει ότι η υπόθεση έχει ολοκληρωθεί είτε θετικά είτε αρνητικά, τότε η υπόθεση θεωρείται ως περαιωθείσα. Σε αντίθετη περίπτωση ο φορέας υποστήριξης οφειλετών επανέρχεται με νεότερη επικοινωνία. Τα στοιχεία αναφορικά με την έκβαση της υπόθεσης καταχωρούνται από τον φορέα υποστήριξης οφειλετών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.