Δεν είναι μόνο οι στατιστικές της Εurostat, που δείχνουν ότι ο πληθωρισμός στην Ελλάδα αυξάνεται ραγδαία ενώ σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη μειώνεται.
Είναι και η καθημερινότητα των πολιτών, που δεν βρίσκουν ανακούφιση από την ακρίβεια, απλώς έχουν μάθει να τη θεωρούν δεδομένη. Όσο δεδομένο είναι ότι θα πλημμυρίζουμε με δέκα λεπτά δυνατής βροχής ή θα καιγόμαστε κάθε καλοκαίρι.
Ακόμα κι έτσι όμως, για έναν χαμηλόμισθο ή χαμηλοσυνταξιούχο οι τιμές σε φρούτα και οπωροκηπευτικά είναι τσουχτερές, και για κάποια είδη σχεδόν απλησίαστες.
Τα σταφύλια είναι όπως και όλα τα καλοκαιρινά φρούτα που χτυπημένα από τον καύσωνα «καίνε» τα νοικοκυριά.
Στη λαϊκή αγορά που κάποτε γέμιζαν οι τσάντες με λίγα κέρματα, τίποτα δεν κοστίζει κάτω από 1 ευρώ.
Οι τιμές των φρούτων στην λαϊκή αγορά
Ροδάκινα/βερίκοκα 1,80€/κιλό
Νεκταρίνια 1,90€/κιλό
Σταφύλι 2-2,50€/κιλό
Πεπόνι 1€/κιλό
Καρπούζι 0,50€/κιλό
Οι τιμές των κηπευτικών στη λαϊκή αγορά
Τα κηπευτικά, που ποτίζονται, πια, με δυσκολία στα χωράφια, κοστίζουν όλο και ακριβότερα
Τομάτες 1-1,30€/κιλό
Αγγουράκια 0,90-1,30€/κιλό
Μελιτζάνες 1,50€/κιλό
Κολοκύθια 1€/κιλό
Φασολάκια 3,50€/κιλό
Ανατιμήσεις ξεκινούν τώρα τον Σεπτέμβριο
Οι παραγωγοί μας προετοιμάζουν για μεγάλες ανατιμήσεις από τον Σεπτέμβριο, που, όπως μας λένε, θα αποτελέσει το προμήνυμα ενός πολύ δύσκολου χειμώνα.
«Θα υπάρχουν προβλήματα γιατί δεν θα υπάρχουν προϊόντα,με αυτές τις καιρικές συνθήκες που υπάρχουν. Τελειώνουμε. Ξεραινόμαστε τελείως. Ποτίζουμε μόνο για να σώσουμε τα δέντρα μας», λέει απελπισμένος ένας πωλητής – παραγωγός.
Τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα και οι καταναλωτές δεν παίρνουν ανάσα, καθώς η ακρίβεια στα τρόφιμα επιμένει με πείσμα, ενώ και οι δείκτες του πληθωρισμού δείχνουν ότι έχει ξεκινήσει μια νέα ανοδική πορεία.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι τα στοιχεία της Eurostat έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την -προ 3 ημερών- αναφορά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο υπουργικό συμβούλιο, κάνοντας λόγο για «…κλίμα που κάποιοι επιχειρούν να δημιουργήσουν γύρω από τις τιμές στην αγορά, σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός υποχωρεί και οι αυξήσεις των τιμών έπεσαν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο». Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι έχει την παραμικρή -τέτοιου τύπου- πρόθεση η Eurostat.
Οι ανατιμήσεις στην Ελλάδα είναι παρούσες και «απλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, η άνοδος των τιμών ενέργειας στην Ελλάδα τον Αύγουστο ήταν η δεύτερη ταχύτερη ανάμεσα στα κράτη της ευρωζώνης που έχουν δώσει στοιχεία, με το Βέλγιο να βρίσκεται στη χειρότερη θέση με άνοδο των τιμών ενέργειας κατά 12,5%. Μείωση τιμών ενέργειας καταγράφεται σε σχεδόν όλα τα κράτη της ευρωζώνης, με την πτώση τιμών να ξεπερνά το 5% στην περίπτωση της Γερμανίας, της Φιλανδίας και της Ιταλίας.
Επιτάχυνση καταγράφηκε στην Ελλάδα και στον ρυθμό ανόδου του δείκτη «τρόφιμα, καπνός και αλκοόλ», με άνοδο κατά 1,8% τον Αύγουστο έναντι 1,4% τον Ιούλιο.
Παράλληλα, σημειώθηκε άνοδος και στον δείκτη βιομηχανικών αγαθών εκτός ενέργειας, ο οποίος ανέβηκε κατά 1,3% τον Αύγουστο σε ετήσια βάση, έναντι 0,9% ανόδου τον Ιούλιο αλλά και επίδοσης μόνο 0,4% στην Ευρωζώνη.
Μεγάλες είναι και οι πιέσεις στις υπηρεσίες, με άνοδο του δείκτη στην Ελλάδα κατά 4,7% τον Αύγουστο έναντι ανόδου 5% τον Ιούλιο και αύξησης κατά 4,2% στην Ευρωζώνη. Αξίζει να σημειωθεί πως η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της ευρωζώνης με υψηλότερη άνοδο στις υπηρεσίες να καταγράφεται σε Κροατία, Σλοβενία και Ολλανδία.
Και ο δείκτης τιμών εκτός ενέργειας επιταχύνθηκε τον Αύγουστο στην Ελλάδα με άνοδο 3,2% έναντι 3,1% τον Ιούλιο. Η άνοδος ήταν υψηλότερη του μέσου όρου της ευρωζώνης στην οποία ο δείκτης τιμών εκτός ενέργειας αυξήθηκε κατά 2,7% τον Αύγουστο.
Οριακή μείωση των τιμών στα σούπερ μάρκετ
Οι τιμές των προϊόντων στα σουπερμάρκετ τον Αύγουστο 2024 είναι μειωμένες κατά μέσο όρο -1,08% σε σχέση με τον Αύγουστο 2023, βάσει έρευνα του ΙΕΛΚΑ. Οι 14 από τις 23 κατηγορίες προϊόντων σουπερμάρκετ καταγράφουν μείωση τιμών ενώ για 4ο συνεχόμενο μήνα καταγράφεται αρνητικός «πληθωρισμός» στα σουπερμάρκετ.
Από την έρευνα προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
1. Η καθαρή μείωση του δείκτη εξέλιξης τιμών αλυσίδων σουπερμάρκετ τον Αύγουστο 2024 δείχνει ότι ο πληθωρισμός στις αλυσίδες σουπερμάρκετ είναι αρνητικός της τάξης του -1,08 (έναντι -1,56% τον Ιούλιο, -1,92% τον Ιούνιο. -1,25% τον Μάιο, +1,10% τον Απρίλιο, +0,28% τον Μάρτιο, +2,70% τον Φεβρουάριο και +3,00% τον Ιανουάριο 2024).
Η μεταβολή του Αυγούστου οφείλεται κυρίως στη συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση τωντιμών και εν μέρει στην επίδραση της εποχικότητας λόγω καλοκαιριού.
Πού έπεσαν οι τιμές
2. Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στις κατηγορίες:
• Απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού: -6,68%
• Χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής: -5,16%
• Τροφές και είδη για κατοικίδια: -4,78%
• Βρεφικές και παιδικές τροφές: -4,28%
• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά: -2,84%
Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά έχουν ευνοηθεί από τις συγκριτικά καλύτερες καιρικές συνθήκες στις αρχές καλοκαιριού σε σχέση με το 2023. Στα υπόλοιπα είδη, οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα.
Πού αυξήθηκαν οι τιμές
3. Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες:
• Ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζομενα είδη: +5,52%
• Φρέσκα ψάρια και θαλασσινά: +5,09%
• Τρόφιμα παντοπωλείου: +3,51%
• Μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη: +3,41%
• Οινοπνευματώδη ποτά: +2,07%
Τα περισσότερα από αυτά τα είδη επηρεάζονται από την εποχική ζήτηση λόγω καλοκαιριού (π.χ. ψάρια, αλκοολούχα) και τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών, τις τιμές της ζάχαρης και του κακάο και από άλλα κόστη παραγωγής.
4. Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σουπερμάρκετ:
• Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν μείωση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητας τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
• Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024 στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις όπως ο καφές και το κακάο όμως, η επίδραση είναι αντίστροφη.
• Καλύτερες συγκριτικά με το 2023 καιρικές συνθήκες το 2024 και εποχικότητα. Οι περσινές βροχές είχαν αυξήσει σημαντικά το κόστος στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Παράλληλα η εποχικότητα στα προϊόντα της κατηγορίας επηρεάζει περισσότερο την πορεία του συνολικού δείκτη.
• Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. Απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση ανατιμήσεων 6969/2024).
• Προσφορές και εκπτώσεις. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
• Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμα τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
• Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου, ενώ την τελευταία διετία καταγράφουν αύξηση.