Παρούσα η ακρίβεια στην Ελλάδα πάνω από τρία χρόνια την ώρα που η κυβέρνηση συνεχίζει να επιμένει στην ίδια «συνταγή», η οποία δεν έχει φέρει τα απαραίτητα αποτελέσματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ανακοινώθηκε η παράταση των μέτρων που τέθηκαν σε ισχύ από τον περασμένο Μάρτιο και εντεύθεν, με… ολίγη από «καλάθι του νοικοκυριού» και αύξηση των προστίμων.
Το ζήτημα είναι εάν αρκούν αυτά, καθότι οι ανατιμήσεις συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών, αν και υπήρξε αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση συνεχίζει να αρνείται πεισματικά να μειώσει τον ΦΠΑ στα τρόφιμα (έστω προσωρινά και δοκιμαστικά) κάτι που ζητούν σχεδόν όλα τα κόμματα, αλλά και η αγορά, φέρνοντας και παραδείγματα χωρών που εφάρμοσαν το μέτρο με επιτυχία.
Το μέγεθος του προβλήματος αποτυπώθηκε και στα στοιχεία της Eurostat, που δείχνουν ότι οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωσαν για παράδειγμα, το ακριβότερο γάλα στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2023.
Εκτός από τα γαλακτοκομικά, και οι τιμές άλλων βασικών τροφίμων, όπως τα έλαια – λίπη, το ψωμί και τα δημητριακά, ξεπερνούν τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Ουσιαστικά, η τεράστια ακρίβεια αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για την Ελλάδα.
Μείωση ΦΠΑ στα τρόφιμα: Το ελληνικό debate και το ισπανικό παράδειγμα
Παράλληλα, ακόμη πιο «πικρός» γίνεται από σήμερα ο καφές για όσους θέλουν να τον απολαύσουν σε μια καφετέρια, κάτι που επίσης ενισχύει την ακρίβεια σε μια χώρα που έχει μεγάλη τάση κατανάλωσης στο συγκεκριμένο προϊόν.
Ο συντελεστής ΦΠΑ στο σερβιριζόμενο καφέ, τσάι, κακάο, χαμομήλι και τα άλλα αφεψήματα επιστρέφει στο 24% μετά από τέσσερα χρόνια που είχε προσγειωθεί στο 13% λόγω της πανδημίας. Αντίθετα, στο 13% παραμένει μόνιμα ο συντελεστής ΦΠΑ για τον καφέ που θα παραγγέλνει ο καταναλωτής με delivery ή όταν θα επιλέγει να τον πάρει take away.
Με τη μετακόμιση του ΦΠΑ από το 13% στο 24% o σερβιριζόμενος καφές πωλείται από σήμερα ακριβότερα κατά 11%. Για παράδειγμα ο ελληνικός καφές σε μια καφετέρια που μέχρι χθες κόστιζε 2,5 ευρώ σήμερα πωλείται 2,80 ευρώ ενώ ο freddo espresso των 3,5 ευρώ πωλείται περίπου 4 ευρώ.
Κι όλα αυτά την ώρα που τιμή που πληρώνουμε για έναν καφέ εκτός σπιτιού να είναι ήδη αρκετά τσιμπημένη σε σχέση με άλλες χώρες.
Ενδεικτικά ένα καπουτσίνο στην Ελλάδα κοστίζει 3,32 ευρώ κατά μέσο όρο, περίπου όσο και στην Ολλανδία (3,31 ευρώ), ενώ στην Ιταλία κάποιος/α πληρώνει 1,60, στην Τσεχία 2,53 ευρώ, στην Τουρκία 2,50, στη Γαλλία 3,06, στην Πορτογαλία 1,78, στη Μάλτα 2,40 και την Ισπανία 1,88 ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Numbeo.
Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, ο οποίος διαμορφώνεται στα 2 ευρώ ανά κιλό στον πράσινο (ωμό) καφέ και 3 ευρώ στον έτοιμο εισαγόμενο καφέ και 4 ευρώ στον στιγμιαίο, είναι ένας από τους λόγους των υψηλότερων τιμών λένε παράγοντες του κλάδου.
Συνολικά στα κρατικά ταμεία έχει εισρεύσει περί το 1 δισ. ευρώ από το 2017, όταν επιβλήθηκε ο ΕΦΚ, μέχρι και το 2023, με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον καφέ να επικαιροποιούν το αίτημα για απόσυρση του φόρου, που πλήττει τόσο τους καταναλωτές όσο και τη ρευστότητά τους, ειδικά σε μια συγκυρία που ο καφές ακριβαίνει.
Τα τελευταία στοιχεία
Πάντως, η ακρίβεια είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο που πλήττει τη χώρα μας. Με βάση δε και τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το Μάιο, σε ένα έτος υπήρξαν νέες ανατιμήσεις σε: Κρέατα- γενικά (1,9%), Ψάρια νωπά (12,5%), Ελαιόλαδο (56,8%), Φρούτα- γενικά (1,7%), Λαχανικά- γενικά (1,2%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (2,3%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (7,7%) και Αλκοολούχα ποτά- μη σερβιριζόμενα (3,5%).
Παράλληλα, η ένδυση και η υπόδυση κατέγραψαν ανατιμήσεις 6,4% τον Μάιο, ενώ μισθωτοί και συνταξιούχοι «κόβουν» από όπου μπορούν για να βγάλουν το μήνα, με το εισόδημά τους να εξαντλείται τις πρώτες 15 μέρες.
Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την οικονομία και την απασχόληση, το διάστημα της διακυβέρνησης της ΝΔ το πραγματικό εισόδημα των μισθωτών από την εργασία τους μειώθηκε σχεδόν 9% -η μεγαλύτερη μείωση στην ΕΕ. Επιπλέον, πάνω από το ένα τρίτο των νοικοκυριών (36%) τα βγάζει πέρα με δυσκολία, ενώ το πραγματικό μέσο ωρομίσθιο, σε όρους αγοραστικής δύναμης, είναι το χαμηλότερο από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η…ίδια συνταγή μέτρων
Αναφορικά με τα μέτρα, με τροπολογία του υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου, προωθούνται προς ψήφιση στη Βουλή οι εξής διατάξεις:
-Επεκτείνεται ο χρόνος εφαρμογής του πλαφόν του περιθωρίου κέρδους μέχρι 31.12.2024. Ως πλαφόν τίθεται το μικτό περιθώριο κέρδους που αποκόμιζε κάθε επιχείρηση από την πώληση κάθε βασικού προϊόντος πριν την 31.12.2021 (κλεισμένη χρήση 2021).
-Επεκτείνεται η εφαρμογή της διάταξης και για τον έλεγχο του περιθωρίου κέρδους στο πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – Αλλάζω θερμοσίφωνα». Λόγω των voucher που προσφέρονται στους δικαιούχους υπάρχει η πιθανότητα ορισμένες επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα να αυξήσουν τις τιμές που ζητούν για την προμήθεια και εγκατάσταση νέου θερμοσίφωνα αξιοποιώντας την αύξηση της ζήτησης που προκαλεί η έκδοση των vouchers περιορισμένης χρονικής διάρκειας.
-Πενταπλασιάζεται το ανώτατο όριο προστίμου για την παράβαση των διατάξεων του πλαφόν και αυξάνεται από 1.000.000 ευρώ σε 5.000.000 ευρώ.
-Τριπλασιάζεται το ανώτατο όριο προστίμου για παράβαση των διατάξεων περί απαγόρευσης προωθητικών ενεργειών όταν έχει προηγηθεί ανατίμηση και αυξάνεται από 2.000.000 σε 6.000.000 ευρώ.
-Παρατείνεται «το καλάθι του νοικοκυριού» έως και την 31.12.2024.
-Παρατείνεται η υποχρέωση ανακοίνωσης ανατιμήσεων των προμηθευτών από τα supermarkets προς το Υπουργείο Ανάπτυξης έως 31.12.2024.
-Παρατείνεται η υποχρέωση ανακοίνωσης ενδεικτικών τιμών οπωροκηπευτικών προϊόντων από τα supermarkets προς το Υπουργείο Ανάπτυξης έως 31.12.2024.
-Ο περιορισμός του πλαφόν στο βρεφικό γάλα ορίζεται έως 31.12.2024.
Στο 2,4% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Ιούνιο (όσο και τον Μάιο) και στο 2,5% για την ευρωζώνη (από 2,6% τον Μάιο), σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Εξετάζοντας τις κύριες συνιστώσες του πληθωρισμού της ζώνης του ευρώ, οι υπηρεσίες αναμένεται να έχουν τον Ιούνιο τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό (4,1%, σταθερό σε σχέση με τον Μάιο), ακολουθούμενες από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό (2,5%, έναντι 2,6% τον Μάιο), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (0,7%, σταθερό σε σχέση με τον Μάιο) και την ενέργεια (0,2%, έναντι 0,3% τον Μάιο).
Eurostat: Στο 2,5% στη Γερμανία
Επιβραδύνθηκε ο πληθωρισμός στη Γερμανία μετά από δύο μήνες επιτάχυνσης, καθώς η οικονομική ανάκαμψη της χώρας παρουσιάζει σημάδια στασιμότητας.
Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 2,5% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο από 2,8% τον Μάιο και κινήθηκε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg. Το ενεργειακό κόστος συνέχισε να μειώνεται, ενώ οι τιμές των υπηρεσιών παρέμειναν αμετάβλητες στο 3,9%.
Οι εκτιμήσεις της Bundesbank
Η Bundesbank αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει ελαφρώς μέχρι τον Σεπτέμβριο, προτού ανακάμψει και πάλι μέχρι το τέλος του έτους. Ενώ η οικονομία «συνεχίζει να αντιμετωπίζει αντίθετους ανέμους, υπάρχουν αυξανόμενα φωτεινά σημεία», ανέφερε τον περασμένο μήνα.
Η αύξηση των μισθών ενέχει ανοδικό κίνδυνο για τις τιμές. Οι αμοιβές βάσει διαπραγματεύσεων αυξήθηκαν 6,2% το πρώτο τρίμηνο και οι απαιτήσεις του μεγαλύτερου συνδικάτου της Γερμανίας για ενίσχυση 7% για σχεδόν 4 εκατομμύρια εργαζόμενους στη βιομηχανία μετάλλων και ηλεκτρικών εξαρτημάτων υποδηλώνουν ότι η πίεση θα συνεχιστεί.
Ενώ η ΕΚΤ βλέπει τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη των 20 εθνών πίσω στο 2% προς το τέλος του 2025, η Bundesbank προβλέπει κατά μέσο όρο 2,2% το επόμενο έτος για τη Γερμανία.
Τι συνέβη στη Γαλλία
Στο 2,5% υποχώρησε ο πληθωρισμός στη Γαλλία τον Ιούνιο, επιβραδυνόμενος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα.
Η επιβράδυνση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων συνέβαλε στη μείωση του συνολικού πληθωρισμού, σύμφωνα με τα στοιχεία της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας. Η πτώση από το 2,6% του Μαΐου ήταν σε συμφωνία με τις προβλέψεις των οικονομολόγων σε δημοσκόπηση του Reuters.
Η κυβέρνηση Μακρόν δαπάνησε δισεκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις για να κρατήσει τις τιμές από το να αυξηθούν τόσο πολύ όσο και αλλού στην Ευρώπη.
Χαμηλότερα στην Ισπανία
Χαμηλότερα κινήθηκε ο πληθωρισμός στην Ισπανία τον Ιούνιο λόγω της επιβράδυνσης των τιμών των καυσίμων και των τροφίμων, η οποία αντιστάθμισε την εκτίναξη του κόστους των υπηρεσιών αναψυχής και πολιτισμού καθώς ξεκίνησε η καλοκαιρινή τουριστική περίοδος.
H ισπανική στατιστική υπηρεσία ανακοίνωσε ότι το συνολικό ποσοστό του πληθωρισμού μειώθηκε στο 3,5% τον Ιούνιο από 3,8% τον Μάιο, αλλά ήταν ελαφρώς υψηλότερο από ό,τι είχαν προβλέψει οι οικονομολόγοι σε προηγούμενη δημοσκόπηση του Reuters.