Όπως προκύπτει από τα ευρήματα έρευνας, η απειλή του brain drain συνεχίζει να ρίχνει βαριά την σκιά της πάνω από την ελληνική πραγματικότητα. Εν έτει 2022, οι τάσεις φυγής δείχνουν να παραμένουν… σε «μνημονιακά» επίπεδα.
Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνει το δεύτερο μέρος της έρευνας της ΔιαΝΕΟσις, με τίτλο «Τι πιστεύουν οι Έλληνες 2022». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία ερευνών MARC A.E., σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του γενικού πληθυσμού ηλικίας 17 και άνω (1.254 άτομα), με τηλεφωνικές συνεντεύξεις και online panel στο διάστημα 26 Ιανουαρίου – 5 Φεβρουαρίου 2022.
Ειδικά στο μέρος της έρευνας που αφορά στον τομέα «Εργασία & Ισότητα» οι συμμετέχοντες απάντησαν σε σειρά ερωτήσεων, που χαρτογραφούν τις απόψεις των Ελλήνων για θέματα που αφορούν στην εργασία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση.
Καλύτερη «μία δουλειά με μέτριο μισθό αλλά σταθερότητα» – Το Δημόσιο η πρώτη επιλογή
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα και το 2022 η πλειοψηφία των Ελλήνων (58,3%) εξακολουθούν να προτιμούν «μια δουλειά με μέτριο μισθό, μικρές προοπτικές εξέλιξης, αλλά σταθερότητα» από «μια δουλειά με μεγάλες αποδοχές, μεγάλες προοπτικές εξέλιξης, αλλά χωρίς εργασιακή ασφάλεια», μια προτίμηση που φαίνεται να είναι σταθερή τα τελευταία 7 χρόνια.
Ωστόσο, αυτή τη φορά, το 36,4% των ερωτηθέντων δηλώνουν, ότι αν μπορούσαν να διαλέξουν δουλειά, θα προτιμούσαν «μισθωτή εργασία στο Δημόσιο» -είναι η δημοφιλέστερη απάντηση για τους ερωτηθέντες και το υψηλότερο ποσοστό προτιμήσεων για εργασία στο Δημόσιο που έχουμε καταγράψει από το 2016, όταν αρχίσαμε να κάνουμε αυτή την ερώτηση (τότε το ποσοστό ήταν 24,4%).
Πλέον, μια δουλειά στο Δημόσιο είναι η πρώτη επιλογή για όλες τις ηλικίες των Ελλήνων.
Σύνταξη πριν τα 60 έτη
Η πλειοψηφία των Ελλήνων (55,4%) εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι πολίτες πρέπει να βγαίνουν στη σύνταξη πριν από τα 60 έτη.
Όσον αφορά το θέμα της συνταξιοδότησης, 1 στους 3 Έλληνες (34%) πιστεύει ότι «η σύνταξή του είναι εξασφαλισμένη» (από 43,1% το 2019). Στους άνω των 65 (για τους οποίους η έννοια της λέξης «εξασφαλισμένη» στην ερώτηση πιθανότατα είναι διαφορετική), το ποσοστό είναι 52%. Είναι αξιοσημείωτο ότι 1 στους 5 συνταξιούχους θεωρεί ότι η σύνταξή του δεν είναι εξασφαλισμένη.
Το 57,9% των Ελλήνων θα έφευγε για δουλειά στο εξωτερικό
Από τους Έλληνες που εργάζονται πάντως (μόλις το 47,7% του δείγματος), μόνο οι μισοί (52,2%) δηλώνουν ότι εργάζονται κανονικό 8ωρο. Σχεδόν 1 στους 5 εργαζόμενους εργάζεται με μερική απασχόληση (17,4%) και ένα πολύ υψηλό 29,2% δηλώνουν ότι εργάζονται περισσότερες από οκτώ ώρες την ημέρα.
Το 41,8% των εργαζομένων απάντησαν, πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν εργαστεί με τηλεργασία.
Μετά το τέλος της πανδημίας, σχεδόν 1 στους 3 εργαζόμενους (37,5%) θα ήθελε να επιστρέψει κανονικά στον χώρο εργασίας του, αλλά 1 στους 4 (23,2%) θα ήθελε «ένα ευέλικτο σύστημα που να συνδυάζει τηλεργασία με παρουσία στον χώρο εργασίας κάποιες ημέρες της εβδομάδας». Υπάρχει, δε, και ένα 6,9% (που ειδικά στις γυναίκες είναι 7,6% και στους νέους ηλικίας 17-24 είναι 22,2%), που θα προτιμούσε να συνεχίσει να εργάζεται αποκλειστικά με τηλεργασία.
Όλα αυτά, βεβαίως, δεν συνθέτουν ένα εργασιακό περιβάλλον ικανοποιητικό για τους Έλληνες εργαζόμενους. Πράγματι, το 57,9% των Ελλήνων (και το 77,1% των νέων ηλικίας 17-24 και το 71,9% των 25-39) δηλώνουν ότι «θα μετανάστευαν στο εξωτερικό αν έβρισκαν δουλειά με καλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες». Το 38,1% του γενικού πληθυσμού, μάλιστα, επιλέγουν την απάντηση «σίγουρα ναι».
Όσον αφορά στο πώς άλλαξε η εργασιακή κατάσταση των Ελλήνων κατά την περίοδο της πανδημίας, Το 39,1% των εργαζομένων δήλωσαν ότι οι συνθήκες εργασίας τους το τελευταίο διάστημα «έχουν χειροτερέψει».
Όσον αφορά την παιδεία, σχεδόν οι μισοί Έλληνες απαντούν ότι, αν μπορούσαν να διαλέξουν, θα επέλεγαν την ιδιωτική εκπαίδευση για τα παιδιά τους (48,8% “ναι” και “μάλλον ναι” -έναντι 40,6% το 2019). Στην πραγματικότητα, βέβαια, το ποσοστό των παιδιών που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία στην Ελλάδα είναι μικρότερο του 5%.
Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον εύρημα εμφανίστηκε στην ερώτηση για το αν οι ερωτηθέντες θα προτιμούσαν «ένα πτυχίο πανεπιστημίου που οδηγεί σε εργασιακή ανασφάλεια και χαμηλές αποδοχές» ή «ένα πτυχίο τεχνικής σχολής με εξασφαλισμένη εργασία και υψηλότερες αποδοχές». Παραδόξως, μόλις 18,9% επιλέγουν το πρώτο -έναντι 75,2% που επιλέγουν το δεύτερο, το τεχνικό πτυχίο με εξασφαλισμένη εργασία και υψηλές αποδοχές δηλαδή. Αν και απαντούν έτσι σε αυτή την ερώτηση, στην πράξη οι Έλληνες διαχρονικά κάνουν εντελώς διαφορετικές επιλογές -οι νέοι που επιλέγουν να φοιτήσουν στα πανεπιστήμια είναι σταθερά υπερδιπλάσιοι των νέων που ακολουθούν την τεχνική εκπαίδευση.
Όσον αφορά, δε, τη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και γενικότερα τα θέματα ισότητας, προέκυψαν μερικά ενδιαφέροντα ευρήματα. Περίπου ο μισός πληθυσμός (48,7%), για παράδειγμα, θεωρεί ότι «γυναίκες και άνδρες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες απασχόλησης».
Οι απαντήσεις ανδρών (60,7%) και γυναικών (37,2%) σε αυτή την ερώτηση, ωστόσο, ήταν αρκετά διαφορετικές. Αντίστοιχες διαφορές υπήρξαν και σε άλλες ερωτήσεις: το 54,9% των ανδρών πιστεύουν ότι «οι γυναίκες πρέπει να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην οικογένεια παρά στην καριέρα», αλλά το ποσοστό των γυναικών που συμφωνούν με αυτό είναι 42,7%.
Πάντως, το 93,4% του πληθυσμού συμφωνούν ότι «η μητέρα και ο πατέρας πρέπει να έχουν ακριβώς τις ίδιες ευθύνες στη φροντίδα των παιδιών».