Αναθεώρηση του άρθρου 103, αυστηρότερη αξιολόγηση, νέες προϋποθέσεις απόλυσης – Η μονιμότητα δεν θα είναι πια “εγγύηση εσαεί”
Με τον θεσμό της μονιμότητας να μετρά πάνω από 114 χρόνια ζωής, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φέρνει στο τραπέζι των θεσμικών αλλαγών τη συνταγματική επαναξιολόγηση του άρθρου 103. Στόχος δεν είναι η κατάργηση, αλλά η προσαρμογή της μονιμότητας στις ανάγκες ενός σύγχρονου κράτους, που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των πολιτών.
Η μονιμότητα εισήχθη από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1911 με σκοπό να προστατεύσει τη δημόσια διοίκηση από κομματικές παρεμβάσεις. Όμως σταδιακά κατέληξε να υπονομεύει την ίδια τη λειτουργία του κράτους. Το Δημόσιο, μέχρι το 2010, δεν διέθετε καν επίσημη ψηφιακή καταγραφή των υπαλλήλων του, ενώ η ηλεκτρονική απογραφή αποκάλυψε υπεράριθμο προσωπικό με δυσβάσταχτο δημοσιονομικό βάρος.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από μαζικές μονιμοποιήσεις το 2004, χωρίς επαρκή έλεγχο προσόντων. Οργανικές θέσεις παρέμεναν “αόρατες” και απολύσεις σπανιότατες, ακόμη και όταν υπήρχαν πειθαρχικά παραπτώματα. Η μνημονιακή περίοδος επέβαλε περιορισμούς στις προσλήψεις και έθεσε το ΑΣΕΠ ως κεντρικό εργαλείο, όμως δικαστικές αποφάσεις συνεχίζουν να οδηγούν σε παρασκηνιακές μονιμοποιήσεις.
Σήμερα, το σχέδιο αναμόρφωσης περιλαμβάνει αυστηροποίηση των πειθαρχικών διαδικασιών, ενίσχυση του μηχανισμού αξιολόγησης και διακοπή της μονιμότητας σε περίπτωση κατάργησης οργανικής θέσης. Σε τέτοια περίπτωση, προβλέπεται διαθεσιμότητα και απόλυση, αν δεν υπάρξει μετάταξη.
Αν η αναθεώρηση δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, η κυβέρνηση εξετάζει ερμηνευτικές λύσεις εντός του υφιστάμενου πλαισίου, ώστε να προχωρήσει σε βήματα εκσυγχρονισμού. Η ακινησία του παρελθόντος δεν θεωρείται πλέον ανεκτή.
Η επόμενη μέρα στο Δημόσιο εξαρτάται από την ισορροπία ασφάλειας και ευελιξίας, με την αξιολόγηση, τη στοχοθεσία και την κινητικότητα να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Το ζητούμενο είναι ένα λιτό αλλά λειτουργικό κράτος, αξιοκρατικό και υπεύθυνο, στο ύψος των σύγχρονων προκλήσεων.
