Η κατάσταση στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό στην Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις και αντιφάσεις. Από τη μία πλευρά, η απουσία ενός ξεκάθαρου και ενιαίου νομοθετικού πλαισίου, με ιδιαίτερα παραδείγματα όπως ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) και οι συνεχείς αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που ακυρώνουν κανονισμούς, προκαλεί αβεβαιότητα και καθυστερήσεις στην εκδοσή οικοδομικών αδειών. Από την άλλη, οι στρατηγικές επενδύσεις και η εκτός σχεδίου δόμηση δημιουργούν νέες περιουσίες για ορισμένους, ενώ άλλοι που είχαν επενδύσει σε γη και άδειες βρίσκονται σε αναμονή, αντιμετωπίζοντας απώλειες.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τη νέα ηγεσία του Σταύρου Παπασταύρου, καλείται να δώσει λύσεις σε αυτές τις πολυδιάστατες εκκρεμότητες και να βάλει τέλος στην αδράνεια που έχει επικρατήσει για χρόνια. Παρά τις προσπάθειες του προηγούμενου υπουργού, Θεόδωρου Σκυλακάκη, η κατάσταση παραμένει περίπλοκη. Οι βασικές δυσκολίες επικεντρώνονται στην εφαρμογή του ΝΟΚ, την εκτός σχεδίου δόμηση και την ανάγκη να διαμορφωθούν ρυθμίσεις που να συμβιβάζουν τις ανάγκες ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος.
Ειδικότερα, η εκτός σχεδίου δόμηση παραμένει ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα, καθώς η αλλαγή του καθεστώτος που ίσχυε για δεκαετίες θα δημιουργήσει αντιφάσεις και θα επηρεάσει την αξία των ακινήτων, δημιουργώντας πιθανές κοινωνικές αντιδράσεις. Η ανάγκη για χωροταξικό σχεδιασμό είναι ιδιαίτερα έντονη στα νησιά, όπου η τουριστική ανάπτυξη έχει προκαλέσει τεράστιες πιέσεις.
Η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ καλείται να προχωρήσει σε νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα εξασφαλίσουν δικαιοσύνη και συνέχεια στο οικοδομικό καθεστώς, ενώ παράλληλα θα προσπαθήσει να βρει μια ισχυρή λύση για το ζήτημα της εκτός σχεδίου δόμησης. Ωστόσο, οι επιπτώσεις της αδράνειας στην αγορά ακινήτων και στον τουρισμό είναι εμφανείς και η κατάσταση απαιτεί επειγόντως στρατηγική και συνεννόηση.
