Κοινή πεποίθηση ότι παρά την δυσμενή συγκυρία, η ελληνική οικονομία θα πετύχει ρυθμό ανάπτυξης σαφώς καλύτερο από την υπόλοιπη ευρωζώνη, επικρατεί στις τάξεις του εγχώριου πιστωτικού συστήματος, έτσι όπως αυτή εκφράστηκε χθες από τους εκπροσώπους του κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Economist, με θέμα Sustainable Finance in Uncertain Times.
Χαμηλότερη ανάπτυξη για το 2023
Οι έλληνες τραπεζίτες προβλέπουν άνοδο του ΑΕΠ σαφώς σε επίπεδα άνω του 5% για φέτος, με αρκετούς να θέτουν τον πήχη στο 6%. Για μια σειρά από λόγους, ανάπτυξη αναμένεται και το 2023, σε χαμηλότερα όμως επίπεδα, στο 2-3%.
Πτώση κόκκινων δανείων
«Οι τράπεζες μπαίνουν σε ένα περιβάλλον προκλήσεων με αρκετά μαξιλάρια και αισιοδοξία, αφήνοντας πίσω μας τα προβλήματα του παρελθόντος» είπε χαρακτηριστικά ο Κώστας Βασιλείου αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος Εurobank, εκτιμώντας ότι στο τέλος του έτους, τα κόκκινα δάνεια θα έχουν πέσει κατά μέσο όρο στο 7%, με προβλέψεις άνω του 50%.
«Να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία» είπε σαν ο κ. Βασιλείου, ερμηνεύοντας την περαιτέρω εξυγίανση ως ανάγκη για αξιόχρεους πελάτες και βιώσιμα επενδυτικά πλάνα. «Να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Να προχωρήσουμε σε επενδύσεις ψηφιοποίησης, εξοικονόμησης ενέργειας, εξωστρέφειας. Εξάλλου, αργά ή γρήγορα οι κρίσεις περνάνε. Το θέμα είναι να τις περάσουμε ανώδυνα».
Στη συνέχεια, παρέθεσε μερικά στοιχεία που αφορούν το ενδιαφέρον των ελληνικών επιχειρήσεων για το RRF:
Μέχρι την προηγούμενη Παρασκευή 23/09, είχαν συμβασιοποιηθεί περίπου €650 εκατ δάνεια RRF από περίπου 20 επιχειρήσεις, δάνεια που αντιστοιχούν σε σύνολο επενδύσεων περίπου €1.4 δις που θα υλοποιηθούν την ερχόμενη τριετία.
Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή λόγο της ανόδου των κυμαινόμενων επιτοκίων που καθιστά τα δάνεια του RRF ιδιαίτερα ελκυστικά λόγο της σταθερής φύσης των επιτοκίων καθώς και του ανταγωνιστικού τους ύψους.
Η εκτίμηση μου είναι ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν συμβασιοποιηθεί δάνεια RRF συνολικού ύψους περίπου €1 δις και περίπου επιπλέον €1.5 δις θα συμβασιοποιηθούν εντός του 2023.
Πυλώνες Πράσινης μετάβασης και εξωστρέφειας
Οι πυλώνες που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι αυτοί της Πράσινης Μετάβασης (κατ’ ελάχιστο 5%), και της ψηφιακής μετάβασης (κατ’ ελάχιστο 20.8%).Επιπλέον, ο πυλώνας της εξωστρέφειας λόγο του πλήθους των εξαγωγικών επιχειρήσεων καθώς και του τουριστικού κλάδου.
Από πλευράς sectors, προς μεγάλη μου ικανοποίηση έχουν ήδη κινητοποιηθεί επιχειρήσεις από όλους τους τομείς της οικονομίας, ενδεικτικά αναφέρω: αλυσίδες supermarket, εξωστρεφείς βιομηχανικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις από το χώρο τον τηλεπικοινωνιών, εταιρείες από το χώρο του φαρμάκου καθώς και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Θα ήθελα να κλείσω αναφέροντας ως ένδειξη της επιτυχίας του Προγράμματος ότι το Ταμείο έχει ήδη «καλύψει» όλες τις προϋποθέσεις της δεύτερης δόσης, ύψους περίπου €1.7 δις, την οποία και εκτιμώ ότι θα ζητήσει άμεσα.
Δεν αναμένεται νέο κύμα κόκκινων δανείων
«Το 2023 δεν αναμένεται να δούμε αντιστροφή της τάσης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια, παρά την άνοδο των επιτοκίων και την αύξηση του ενεργειακού κόστους», τόνισε ο Θοδωρής Τζούρος, Ανώτερος Γενικός Διευθυντής, Επικεφαλής Corporate& InvestmentBanking της Τράπεζας Πειραιώς, από το βήμα του συνεδρίου του Economist. Όπως υπογράμμισε, παρά τις προκλήσεις του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, ακόμη και σε πρώιμους δείκτες των NPLs, όπως οι μικρές καθυστερήσεις σε στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, στα πρώτα δηλαδή δάνεια που επηρεάζονται σε μια κρίση, δεν καταγράφονται ανησυχητικά στοιχεία.
Αναλυτικά ο κ. Τζούρος αναφέρθηκε σε μια σειρά από σημαντικούς λόγους που στηρίζουν την εκτίμηση ότι δεν θα υπάρξει νέο κύμα NPLs.
1. Το ιδιωτικό χρέος που βρίσκεται στους ισολογισμούς των τραπεζών έχει μειωθεί από €250δισ. το 2008 σε €110δισ. στο τέλος του 2021 και από το 103% του ΑΕΠ, αντιστοιχεί στο 60% του ΑΕΠ. Συνεπώς σήμερα τα δάνεια που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες αντιπροσωπεύουν μικρότερο κομμάτι της οικονομίας, και μάλιστα αντιπροσωπεύουν το πιο υγιές και ανθεκτικό μέρος της.
2. Οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν κατορθώσει να επιβιώσουν μετά από μια δεκαετή κρίση χρέους και μετά την κρίση της πανδημίας είναι εξαιρετικά ανθεκτικές, προσαρμοστικές και με υγιείς ισολογισμούς.
3. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να έχει, παρά τις αντιξοότητες, καλύτερη επίδοση από την υπόλοιπη ευρωζώνη, με εκτιμώμενη άνοδο του ΑΕΠ άνω του 6% φέτος και 2-3% το 2023. Ταυτόχρονα, καταγράφεται εκρηκτική άνοδος των άμεσων ξένων επενδύσεων σε Ελλάδα, με €4,8δισ. το 2022 (+70% σε ετήσια βάση) ενώ στο πεντάμηνο του 2022 είμαστε ήδη στα €3,5δισ.
4.Η ελληνική κυβέρνηση, με τη συνδρομή των αυξημένων φορολογικών εισόδων έχει προβεί σε σημαντική επιδότηση του ρεύματος σε νοικοκυριά αλλά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα το 90% της αύξησης του ρεύματος να μην έχει περάσει στα νοικοκυριά.
5. Οι ελληνικές τράπεζες είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένες για να αντιμετωπίσουν άμεσα ένα δυνητικό κύμα ΝPLs και συνεργάζονται με servicers που διαθέτουν μεγάλη τεχνογνωσία, όπως η Intrum, η Cepal, η DoValue, ώστε σήμερα ακόμα και δάνεια με μερικές μέρες καθυστέρησης μεταφέρονται άμεσα στους διαχειριστές για επικοινωνία.
Στο ύψος των περιστάσεων το τραπεζικό σύστημα
Διαφορετική πτυχή ανάπτυξε ο Γιάννης Εμίρης, γενικός διευθυντής wholesale banking της Alpha Bank, ο οποίος τόνισε ότι οι επιχειρήσεις έσπευσαν να καλύψουν το επενδυτικό κοινό που συσσωρεύτηκε τη δεκαετία της κρίσης.
Το κλίμα αυτό ουσιαστικά άρχισε να αντιστρέφεται το ΄22. Οι επενδύσεις έχουν ξεπεράσει τις αποσβέσεις που έχει κάνει η χώρα, η οποία έχει γίνει πλέον ελκυστικός προορισμός. Η σχέση ρίσκου και απόδοσης έχει βελτιωθεί πολύ, όπως και η πιστοληπτική διαβάθμιση του Δημοσίου και των επιχειρήσεων. Το τραπεζικό σύστημα στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και υπάρχει κλίμα φιλικό στην προσέλκυση επενδύσεων.
Σύμφωνα με τον Βασίλη Καραμούζη, γενικό διευθυντή corporate & investment banking της Εθνικής Τράπεζας, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η ανάπτυξη που θα ξεπεράσει το 5% φέτος, δεν προέρχεται όπως παλαιότερα από την ιδιωτική κατανάλωση.
Αντιθέτως, σε αυτό συμβάλλει η κατά 9% περίπου αύξηση στις πάγιες επενδύσεις. Σημαντικό είναι, όπως πρόσθεσε, ότι οι εξαγωγές υπηρεσιών έχουν σημειώσει αύξηση κατά 47% κ αυτό το «τρέχει» ο τουρισμός. Επίσης, θετικό στοιχείο αποτελεί η ισχυρή ζήτηση για δάνεια, κάτι που αποτυπώνεται στα 148 δισ. ευρώ προ προβλέψεων δάνεια το α’ εξάμηνο .