H υποχρεωτική πληρωμή των ενοικίων με ηλεκτρονικές μεθόδους και η φορολόγηση των Airbnb με βάση την κλίμακα των νομικών προσώπων περιλαμβάνονται στα επιμέρους μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την αύξηση της φορολογητέας ύλης, ενώ έχει επανέλθει και το σενάριο για μείωση της ορίου χρήσης μετρητών στις συναλλαγές κάτω από τα 500 ευρώ, όπου βρίσκεται σήμερα.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι το προσωπικό του στοίχημα. Είναι ένας στόχος που ταιριάζει στο προφίλ του εκσυγχρονιστή υπουργού. Οι συνομιλητές του καταλαβαίνουν ότι αυτή είναι η κληρονομιά που θέλει να αφήσει στη θητεία του στο συγκεκριμένο υπουργείο, όπως ήταν η εκκαθάριση του τεράστιου όγκου των εκκρεμών συντάξεων και η επίσπευση της έκδοσής τους στη θητεία του στο υπουργείο Εργασίας, και η πώληση της Ολυμπιακής παλαιότερα στο υπουργείο Μεταφορών. Θα ξεκινήσει, λοιπόν, άμεσα, σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, με την κατάθεση φορολογικού νομοσχεδίου Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.
– Η υποχρεωτική διαβίβαση στοιχείων στο MyData όχι μόνο για συναλλαγές με τους πελάτες αλλά και με τους προμηθευτές. Σήμερα είναι υποχρεωτική η χρήση του μόνο ως προς τους πελάτες, αφήνοντας παράθυρο φοροδιαφυγής βάσει των εξόδων που δηλώνονται. Στο εξής θα αναγνωρίζονται ως έξοδα μόνο όσα δηλώνονται στο MyData. O κ. Χατζηδάκης είπε στη Βουλή, στη συζήτηση των προγραμματικών δηλώσεων, ότι θα επιβληθούν κυρώσεις για τη μη διαβίβαση στοιχείων, ύστερα από ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
– Αύξηση των ελέγχων, και μάλιστα με αυτοματοποιημένο τρόπο, με χρήση μεθόδων ψηφιακής τεχνολογίας, ώστε να επιλέγονται οι πλέον «επικίνδυνες» για φοροδιαφυγή ομάδες. Ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής είπε πρόσφατα ότι θα εντατικοποιήσει τους ελέγχους σε όσους δηλώνουν εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, μετά την έκταση που πήρε η είδηση ότι 6 στους 10 φορολογουμένους ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Ο κ. Χατζηδάκης έχει μιλήσει για διπλασιασμό των ελέγχων, οι οποίοι –σημειωτέον– μειώθηκαν στην περίοδο της πανδημίας, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.
– Επέκταση των POS και σε άλλες κατηγορίες επαγγελματιών και διασύνδεσή τους, βεβαίως, με τις ταμειακές μηχανές. Το τελευταίο είναι ένα σίριαλ με συνεχείς παρατάσεις και η νέα προθεσμία για τις αρχές του 2024 αποτελεί στοίχημα.
– Υποχρεωτική πληρωμή των ενοικίων ηλεκτρονικά, μέσω τραπεζών.
– Φορολόγηση των κατοικιών που ενοικιάζονται με τη μέθοδο του Airbnb με βάση τη φορολογική κλίμακα των νομικών προσώπων, όπως, δηλαδή, ισχύει και για τα ξενοδοχεία. Αυτό θα εφαρμοστεί για όσους ενοικιάζουν πάνω από έναν αριθμό κατοικιών, π.χ. πάνω από τρία διαμερίσματα. Στην κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για επαγγελματική δραστηριότητα και ως τέτοια θα έπρεπε να φορολογείται.
– Εξετάζεται και η αυστηροποίηση του προστίμου για χρήση μετρητών σε συναλλαγές άνω των 500 ευρώ, που είναι το σημερινό όριο χρήσης μετρητών. Το ισχύον πρόστιμο είναι 100 ευρώ και δεν θεωρείται σημαντικό αντικίνητρο. Ως επόμενο βήμα εξετάζεται και η μείωση του ορίου χρήσης μετρητών από τα 500 στα 200 ευρώ, αν και παραμένει αδιευκρίνιστο αν κάτι τέτοιο θα γίνει δεκτό από την ΕΚΤ, δεδομένου ότι θα ακυρωθεί στην ουσία η χρήση του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ. Οι υποστηρικτές του μέτρου στην κυβέρνηση, πάντως, επικαλούνται απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στις 29/1/2021 (υποθέσεις C-422/19 και C-423/19), σύμφωνα με την οποία μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί στη δυνατότητα πληρωμής με μετρητά για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ΕΚΤ, στην Ελλάδα οι συναλλαγές με μετρητά στα σημεία πώλησης αντιπροσωπεύουν το 48% της αξίας των συναλλαγών, έναντι μέσου όρου 42% στην Ευρωζώνη, ωστόσο το μερίδιό τους μειώθηκε σημαντικά κατά 12% σε σύγκριση με το 2019.
Το στοίχημα της φοροδιαφυγής, όπως το θέτει ο κ. Χατζηδάκης, είναι διπλό. Υπηρετεί αφενός τον στόχο της κοινωνικής δικαιοσύνης και αφετέρου της εξασφάλισης «δημοσιονομικού χώρου» για περαιτέρω φορολογικές ελαφρύνσεις ή και μέτρα στήριξης των αδυνάμων. Γι’ αυτό άλλωστε και η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος προβλέπεται σταδιακά από το 2025 έως το 2027, αφού προχωρήσουν τα σχέδια για τη φοροδιαφυγή, που ελπίζεται να έχουν αποδώσει έως τότε 447 εκατ. ευρώ, που είναι τα σημερινά έσοδα από το τέλος. Κάτι που μένει να φανεί.