«Kι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;». «What if women ruled the World?» θέτει το ερώτημα το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και ξεδιπλώνει την αφήγηση με έργα αποκλειστικά γυναικών καλλιτέχνιδων, από τον Δεκέμβριο και για τους επτά επόμενους μήνες.
«Είναι η πρώτη φορά», τονίζει η Κατερίνα Γρέγου, καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, «που ένα δημόσιο μουσείο εκθέτει αποκλειστικά έργα γυναικών δημιουργών, όχι μόνο στην έκθεση της συλλογής του αλλά και σε όλους τους χώρους των περιοδικών του εκθέσεων. Πρόθεση και στόχος μας» συνεχίζει, «είναι να υπερβούμε την κυρίαρχη αφήγηση και να ανατρέψουμε συμβολικά, και όχι μόνο, την πραγματικότητα εκείνη της χρόνιας υπο-εκπροσώπησης των γυναικών δημιουργών σε όλα τα πεδία της τέχνης. Το ερώτημα που θέτουμε στον νέο κύκλο εκθέσεων του μουσείου είναι αφορμή για έναν ευρύτερο προβληματισμό. Τι θα γινόταν, πραγματικά, αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; Και τι μορφή θα είχαν τα μουσεία αν οι γυναίκες είχαν καταλάβει τη θέση που τους αναλογούσε στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης».
Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα, ο πρώτος κύκλος των νέων εκθέσεων του ΕΜΣΤ «Kι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» ξεκινάει στις 14 Δεκεμβρίου με τέσσερις εκθέσεις και μια σειρά από περφόρμανς.
Κατά αρχήν στον τρίτο όροφο, στο πλαίσιο της εκθεσιακής ανανέωσης της συλλογής, θα γίνει και η πρώτη παρουσίαση ενός αριθμού έργων από τη Δωρεά Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου, τη σημαντικότερη δωρεά στην ιστορία του μουσείου από την ίδρυσή του, μαζί με έργα της συλλογής του ΕΜΣΤ.
Παρουσιάζονται έργα καλλιτέχνιδων όπως οι: Ghada Amer, Helene Appel, Bertille Bak, Karla Black, Hera Buyucktasciyan, Μαρίνα Γιώτη, Diana Al Hadid, Tala Madani, Annette Messager, Tracey Moffatt, Ελένη Μυλωνά, Cornelia Parker, Agnieszka Polska, Χριστιάνα Σούλου, ‘Ασπα Στασινοπούλου, Μαρία Τσάγκαρη, Gillian Wearing κ.ά.
Επίσης, παρουσιάζεται ο νέος μακροχρόνιος δανεισμός ενός σημαντικού έργου της Αραβοαμερικανής συγγραφέως, εικαστικού Ετέλ Αντνάν (1925-2021).
Την ίδια περίοδο, και για τρεις μέρες, η βραβευμένη περφόρμερ Alexis Blake, θα παρουσιάσει στο ΕΜΣΤ την εμβληματική της περφόρμανς Allegory of the Painted Woman, για δύο χορεύτριες και τέσσερις μουσικούς, με την οποία αμφισβητεί την αρχετυπική, πατριαρχική απεικόνιση των γυναικών στην ιστορία της τέχνης.
Ακόμα, στο επίπεδο -1, εγκαινιάζεται η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση της Λήδας Παπακωνσταντίνου, από τις πλέον επιδραστικές καλλιτέχνιδες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, πρωτοπόρος της φεμινιστικής τέχνης στη χώρα μας, αλλά και πηγή έμπνευσης για τους νεώτερους εικαστικούς.
Επίσης στις 14/12, στον 4ο όροφο, η έκθεση- αφιέρωμα στο έργο της καταξιωμένης Χρύσας Ρωμανού (1931-2006 της οποίας η ασυμβίβαστη ματιά παραμένει αιχμηρή και επίκαιρη, ακόμη και σήμερα.
Ακόμα, στον 4ο όροφο, την ίδια ημέρα, εγκαινιάζεται και η πρώτη ατομική έκθεση στην Ελλάδα της Βελγοελληνίδας Δανάης Ανεσιάδου, με τίτλο D-POSESSIONS, μια αλληγορική σκηνογραφία αποτελούμενη από νέα γλυπτά και κολάζ, που σχετίζονται με τον πληθωρισμό των πολιτικών και πνευματικών κρίσεων. «Σαν σύγχρονη εξορκίστρια, η Ανεσιάδου επιχειρεί να εξαγνίσει και να μεταμορφώσει όχι μόνο τα προσωπικά της υλικά αγαθά αλλά και τις ενεργειακές ροές που δονούνται γύρω μας». Η έκθεση είναι συμπαραγωγή με το WIELS, στις Βρυξέλλες.
Ακολουθεί, από τις 10 Φεβρουαρίου 2024, το δεύτερο μέρος του κύκλου εκθέσεων «Kι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» με οκτώ ακόμη ατομικές παρουσιάσεις έργων γυναικών καλλιτέχνιδων: την αναδρομική της διεθνώς αναγνωρισμένης Ιρανής ζωγράφου Tala Madani, καθώς και ατομικές εκθέσεις των Bouchra Khalili (Mαρόκο), Μαλβίνας Παναγιωτίδου, Lola Flash (HΠΑ), Claudia Comte (Eλβετία), Yael Bartana (Ισραήλ), Ηadassah Emmerich (Iνδονησία/Ολλανδία) και της υποψήφιας για το Prix Marcel Duchamp 2023, Bertille Bak (Γαλλία). Το έργο της Bertille Bak, εγκαινιάζει ένα νέο πρόγραμμα του μουσείου, με τίτλο SPOTLIGHT, το οποίο θα αναδεικνύει, με μια ατομική παρουσίαση, το έργο ενός καλλιτέχνη της συλλογής του ΕΜΣΤ.
Το αφιέρωμα στις γυναίκες καλλιτέχνιδες ολοκληρώνεται με το τρίτο μέρος, στις 11 Μαΐου 2024 και την πρώτη μεγάλη μουσειακή αναδρομική έκθεση του έργου τής Penny Siopis. Γεννημένη στη Νότια Αφρική το 1953 από Έλληνες γονείς, η Siopis έγινε γνωστή στις αρχές των δεκαετιών του 1980 και του 1990 για τους φεμινιστικούς και ιστορικούς πίνακές της αλλά και για την ενεργή στάση της σε σχέση τόσο με τα δικαιώματα των γυναικών όσο και με την αντίσταση κατά του απαρτχάιντ. Δουλεύοντας με ένα ευρύ φάσμα υλικών, η Siopis έχει διερευνήσει την πολιτική του σώματος, τη θλίψη και τη ντροπή, τη συλλογική ιστορία και, πιο πρόσφατα, τη σχέση μεταξύ του ανθρώπινου και του μη ανθρώπινου στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
Ο επόμενος κύκλος εκθέσεων του ΕΜΣΤ εγκαινιάζεται το καλοκαίρι, στις 13 Ιουνίου 2024. Στο επίκεντρο βρίσκεται η μεγάλη διεθνής έκθεση «Why Look at Animals?» εκτεινόμενη σε δύο ορόφους του μουσείου, σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου.
Η έκθεση εμπνέεται από το ομότιτλο, ιστορικό βιβλίο του Τζον Μπέργκερ, στον πυρήνα του οποίου διερευνώνται οι σχέσεις ανθρώπων και ζώων στα χρόνια της νεωτερικότητας, καθώς και η σταδιακή περιθωριοποίηση των ζώων στις ανθρώπινες κοινωνίες. Με εκκίνηση και άξονα αυτό το νοηματικό πλαίσιο, η έκθεση επιδιώκει τον αναστοχασμό πάνω στο ζήτημα της σχέσης ανθρώπων-ζώων, όπως την αποξένωση των ανθρώπων από τα ζώα ή την απομάκρυνση των ζώων από το φυσικό τους περιβάλλον, στοχεύοντας, ταυτόχρονα, σ’ ένα δημόσιο, ανοιχτό διάλογο για την τραγική μοίρα των ζώων. Η έκθεση «Why Look at Animals?» προβάλλει πρωτίστως την επιτακτική ανάγκη αναγνώρισης της αυτεπίγνωσης και της ενσυναίσθησης των ζώων και των δικαιωμάτων τους.