Οξύ πρόβλημα επάρκειας τροφής αντιμετωπίζουν περίπου 700.000 Έλληνες, όπως προκύπτει από την έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εύρεσης συγκριτικών στατιστικών για την κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας έτους 2022, το 6,6% του πληθυσμού ή 700.000 άτομα δήλωσε ότι αντιμετώπισε μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής. Το ποσοστό είναι αυξημένο σε σχέση με το 2021, που ήταν στο 6%.
Επίσης, το 1,5% του πληθυσμού δήλωσε ότι αντιμετώπισε μόνο σοβαρή ανεπάρκεια τροφής (σύμφωνα με την παγκόσμια τυπική κλίμακα FIES).
Τα ποσοστά για τη μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής κατά τα προηγούμενα έτη ήταν 6,0% το 2021, 6,1% το 2020 και 8,0% το 2019, ενώ για τη σοβαρή ανεπάρκεια τροφής ήταν, αντίστοιχα, 1,5%, 1,6% και 1,5%.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2022, αλλά αφορά στο έτος 2021. Ωστόσο την τελευταία διετία, η κατάσταση επιδεινώθηκε επιπλέον λόγω της τεράστιας ακρίβειας που μαστίζει τα νοικοκυριά, που σημαίνει ότι η επόμενη έρευνα θα είναι πιο ανησυχητική.
Όπως διευκρινίζει η ΕΛΣΤΑΤ, ένα νοικοκυριό θεωρείται ότι έχει μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής όταν τουλάχιστον ένα μέλος του νοικοκυριού δήλωσε ότι, κατά τη διάρκεια των 12 προηγούμενων μηνών πριν τη διενέργεια της έρευνας, αναγκάστηκε να παραλείψει ένα γεύμα, έφαγε λιγότερο από όσο θεωρούσε ότι είχε ανάγκη, έμεινε χωρίς τροφή, πεινούσε αλλά δεν έφαγε, πέρασε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή, λόγω έλλειψης χρημάτων ή άλλων πόρων.
Ακόμη, ένα νοικοκυριό θεωρείται ότι έχει σοβαρή ανεπάρκεια τροφής, όταν τουλάχιστον ένα μέλος του νοικοκυριού δήλωσε ότι, κατά τη διάρκεια των 12 προηγούμενων μηνών πριν τη διενέργεια της έρευνας, πέρασε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή λόγω έλλειψης χρημάτων ή άλλων πόρων.
Όπως διευκρινίζει η ΕΛΣΤΑΤ, συμπεριέλαβε στην Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών, από το 2019, οκτώ ερωτήματα τα οποία πρότεινε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας για την κατάρτιση του δείκτη 2.1.2 του στόχου 2 της βιώσιμης ανάπτυξης (εξάλειψη πείνας έως το 2030), ο οποίος αφορά στον επιπολασμό της μέτριας ή σοβαρής ανεπάρκειας τροφής.
Τα ερωτήματα της ενότητας αυτής αναφέρονται στην περίοδο των 12 προηγούμενων μηνών, πριν τη διενέργεια της έρευνας, και έχουν σκοπό να αποτυπώσουν τη δυνατότητα ή μη παροχής, στο σύνολο των μελών του νοικοκυριού, επαρκούς ποσότητας κατάλληλης τροφής, προκειμένου να εξασφαλίζονται για κάθε μέλος οι διατροφικές προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για υγιή διαβίωση.
Μερικά από τα ερωτήματα που υποβάλει η ΕΛΣΤΑΤ στους ερωτώμενους, στο πλαίσιο της έρευνας, είναι τα ακόλουθα:
Ανησυχία: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας ανησυχήσατε ότι δεν θα είχατε αρκετή τροφή για να καλύψετε τις ανάγκες σας; Το ερώτημα αναφέρεται σε κατάσταση κατά την οποία υπάρχει στεναχώρια, αγωνία, άγχος, φόβος, ανησυχία ότι δεν θα υπάρχει επαρκής ποσότητα τροφής ή η τροφή θα τελειώσει λόγω έλλειψης χρημάτων ή άλλων πόρων.
Υγιεινή τροφή: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας δεν είχατε τη δυνατότητα να φάτε υγιεινή και θρεπτική τροφή; Το ερώτημα καταγράφει τις περιπτώσεις που το νοικοκυριό δεν είχε τη δυνατότητα να παρέχει έστω και σε ένα μέλος του τροφή την οποία θεωρεί κατάλληλη και θρεπτική, υγιεινή, ικανή να παρέχει μια ωφέλιμη και ισορροπημένη διατροφή. Η απάντηση εξαρτάται από την υποκειμενική γνώμη του νοικοκυριού σχετικά με το τι θεωρείται θρεπτική και υγιεινή τροφή και αναφέρεται στη ποιότητα της διατροφής και όχι στην ποσότητα της τροφής.
Ορισμένα είδη τροφίμων: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας φάγατε μόνο μερικά είδη τροφών; Ενδιαφέρει να καταγραφεί η περίπτωση κατά την οποία έστω και ένα μέλος του νοικοκυριού αναγκάστηκε να καταναλώσει περιορισμένη ποικιλία τροφών, να καταναλώνει την ίδια τροφή ή απλώς περιορισμένο αριθμό τροφών καθημερινά. Εναλλακτικές φράσεις για να γίνει κατανοητή η ερώτηση θα μπορούσαν να είναι: – Καταναλώσατε γεύματα περιορισμένης ποικιλίας τροφών; – Καταναλώσατε την ίδια τροφή ή απλώς περιορισμένο αριθμό τροφών καθημερινά; – Ήσασταν αναγκασμένοι να καταναλώσετε περιορισμένη ποικιλία τροφών; – Ήσασταν αναγκασμένοι να καταναλώνετε την ίδια τροφή καθημερινά; – Ήσασταν αναγκασμένοι να καταναλώνετε μόνο λίγα τρόφιμα;
Παράλειψη γευμάτων: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας αναγκαστήκατε να παραλείψετε ένα γεύμα; Το ερώτημα ερευνά την περίπτωση που έστω και ένα μέλος του νοικοκυριού αναγκάστηκε να παραλείψει ένα βασικό γεύμα π.χ. πρωϊνό, μεσημεριανό, δείπνο, το οποίο υπό κανονικές συνθήκες θα είχε καταναλώσει. Η συγκεκριμένη ερώτηση αναφέρεται στην πιθανή ανεπαρκή ποσότητα τροφής.
Λιγότερη ποσότητα τροφής: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας φάγατε λιγότερο από όσο θεωρούσατε ότι είχατε ανάγκη; Το ερώτημα ερευνά την περίπτωση που έστω και ένα μέλος του νοικοκυριού έφαγε λιγότερο από όσο θεωρούσε αναγκαίο, ακόμα και αν δεν παρέλειψε κάποιο γεύμα. Η απάντηση εξαρτάται από την υποκειμενική γνώμη του νοικοκυριού για την αναγκαία ποσότητα τροφής. Αναφέρεται στην ποσότητα της τροφής που καταναλώθηκε και όχι στην ποιότητα της διατροφής, ενώ ταυτόχρονα δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένη διατροφή με στόχο την απώλεια βάρους ή για θρησκευτικούς λόγους ή λόγους υγείας.
Χωρίς τροφή: το νοικοκυριό σας έμεινε χωρίς τροφή; Το ερώτημα καταγράφει τυχόν εμπειρίες έλλειψης τροφής για το σύνολο των μελών του νοικοκυριού λόγω έλλειψης χρημάτων, άλλων πόρων ή οποιουδήποτε άλλου τρόπου να βρουν τροφή.
Πείνα: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας πεινούσατε αλλά δεν φάγατε; 6 Το ερώτημα καταγράφει την περίπτωση που έστω και ένα μέλος του νοικοκυριού βίωσε κατάσταση πείνας. Δεν αναφέρεται σε περιπτώσεις ειδικής διατροφής για απώλεια βάρους ή για θρησκευτικούς λόγους ή λόγους υγείας.
Ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή: εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας περάσατε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή; εσείς ή κάποιο/α άλλο/α μέλος/η του νοικοκυριού σας περάσατε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή; Το ερώτημα αυτό καταγράφει πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις και συγκεκριμένα την απουσία λήψης τροφής για ολόκληρη μέρα (ασιτία). Δεν αναφέρεται σε περιπτώσεις ειδικής διατροφής για απώλεια βάρους ή για θρησκευτικούς λόγους ή λόγους υγείας.