Η Ουκρανία έχει ζητήσει από την Τουρκία να κλείσει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων για τα ρωσικά πλοία. Το αίτημα κατέθεσε ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Άγκυρα την Πέμπτη, μετά το ξέσπασμα της ρωσικής εισβολής.
Όσο ισχύει η Συνθήκη του Μοντρέ, η Τουρκία έχει τον έλεγχο της πρόσβασης των πλοίων μεταξύ Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας και έτσι η χώρα αποκτά έναν ρόλο-κλειδί στην κρίση στην Ουκρανία.
Δύσκολη η θέση της Τουρκίας
Η θέση της Τουρκίας κρίνεται ως δύσκολη, καθώς η χώρα επιθυμεί να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Ρωσία αλλά και με την Ουκρανία, με τις οποίες μοιράζεται θαλάσσια σύνορα. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει καταδικάσει την επίθεση της Ρωσίας, ωστόσο δεν έχει μιλήσει για τη Συνθήκη του Μοντρέ ως τώρα και για το σχετικό αίτημα που κατέθεσε η Ουκρανία.
Από τότε που ξέσπασαν οι εντάσεις για την Ουκρανία, οι Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν μόνο, ότι η Συνθήκη του Μοντρέ παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της περιφερειακής ειρήνης. Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ εάν η Ρωσία εισβάλει, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Τι προβλέπει η Συνθήκη του Μοντρέ
Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μοντρέ, που συνήφθη το 1936, η Τουρκία μπορεί να ελέγξει τη δίοδο των πολεμικών πλοίων από τα σημεία αυτά. Η ίδια Σύμβαση δίνει εγγυήσεις για την ελεύθερη πρόσβαση των μη πολεμικών πλοίων σε καιρό ειρήνης, ενώ επίσης περιορίζει την πρόσβαση όσων δεν ανήκουν σε χώρες της Μαύρης Θάλασσας.
Σε καιρό πολέμου, ή όταν απειλείται από επιθετικές κινήσεις, η Τουρκία έχει το δικαίωμα να κλείσει τα στενά για όλα τα ξένα πολεμικά πλοία. Μπορεί επίσης να αρνηθεί τη διέλευση εμπορικών πλοίων από χώρες σε πόλεμο με την Τουρκία και να οχυρώσει τα στενά σε περίπτωση σύγκρουσης.
Τα πολιτικά αεροσκάφη μπορούν να διέρχονται από διαδρομές που έχουν εγκριθεί από την τουρκική κυβέρνηση.