Έπειτα από περίπου δέκα χρόνια, όταν και ξεκίνησε η φρενίτιδα των online φαρμακείων, η ανοδική πορεία τους όχι μόνο δεν φαίνεται να κάμπτεται, αλλά συνεχίζει να διευρύνεται. Έτσι, η φετινή χρονιά, όπως φαίνεται, θα συνοδευτεί με ένα νέο ρεκόρ από άποψη πωλήσεων τόσο σε επίπεδο αξίας όσο και όγκου παρά τις πληθωριστικές πιέσεις, ακουμπώντας για πρώτη φορά τα 300 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Convert Group, που παρακολουθεί τις πωλήσεις περίπου 100 ηλεκτρονικών φαρμακείων, οι πωλήσεις το 2022 ήταν 271 εκατ. ευρώ, ενώ στο α’ εξάμηνο της φετινής χρονιάς ο ρυθμός ανάπτυξής τους ήταν στο 9%, φτάνοντας τα 145 εκατ. ευρώ. Μάλιστα στο συγκεκριμένο διάστημα οι online παραγγελίες εμφανίζονται αυξημένες κατά 7% σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2022, απόδειξη ότι η… πληθωριστική ανάπτυξη της αγοράς των online φαρμακείων είναι περιορισμένη. Κάτι ιδιαίτερα ενδιαφέρον εάν αναλογιστεί κανείς ότι επί τοις ουσίας τα online φαρμακεία στη χώρα μας πωλούν μόνο παραφαρμακευτικά προϊόντα, μια και η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο και μοναδική στην Ε.Ε. που δεν επιτρέπει τη διαδικτυακή πώληση ακόμη και των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΗΣΥΦΑ).
Για τον Παναγιώτη Γκεζερλή, ιδρυτή και πρόεδρο του Convert Group, οι λόγοι επιτυχίας της συγκεκριμένης αγοράς, που ουσιαστικά στήθηκε από το μηδέν, είναι αρκετοί. «Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως που μπήκαν στον κλάδο του ηλεκτρονικού φαρμακείου. Τα 3 πρώτα φαρμακεία που δημιουργήθηκαν παγκοσμίως το 1999 ήταν τα Drugstore.com (ΗΠΑ), PlanetRX (ΗΠΑ) και Rharmacy2u.co.uk (Ηνωμένο Βασίλειο). Και μόλις 3 χρόνια αργότερα, το 2002, ιδρύεται το pharmacy4u.gr από τον Πατρινό φαρμακοποιό Παναγιώτη Παπαδόπουλο», λέει στο «business stories» o κ. Γκεζερλής, και συνεχίζει: «Στα 20 και πλέον χρόνια παρουσίας του κλάδου στην Ελλάδα ο βασικός παράγοντας που οδήγησε στην επιτυχία του κλάδου ήταν κυρίως οι εκπτώσεις που συναντάνε οι καταναλωτές online.
Στο α’ εξάμηνο του 2023 η μέση έκπτωση στο κανάλι ήταν 38% επί της αναγραφόμενης τιμής λιανικής των προϊόντων, ενώ σε κάποιες κατηγορίες, όπως τα αντηλιακά, η έκπτωση φτάνει και το 45%. Αλλοι παράγοντες επιτυχίας είναι η μεγάλη ποικιλία παραφαρμάκων που υπάρχουν οnline, π.χ. ένα μέσο online φαρμακείο έχει 12.000 κωδικούς στο ηλεκτρονικό κατάστημα ενώ στα φυσικά σημεία πώλησης συνήθως βρίσκεις κατά μέσο όρο 3.000 κωδικούς. Τέλος, η ευκολία της παραγγελίας από απόσταση και η παράδοση στο σπίτι ή στο γραφείο επίσης ωθούν τον κλάδο συνεχώς σε άνοδο», επισημαίνει. Την ίδια ώρα όμως η αγορά των online φαρμακείων εισέρχεται σε μια πιο ώριμη φάση σε επίπεδο στρατηγικής και εμπορικής πολιτικής, καθώς οι πωλήσεις «κάτω του κόστους» οδήγησαν δεκάδες βραχύβιες, όπως αποδείχθηκε, προσπάθειες στο κενό, ενώ πλέον και η «πολυκαναλική» προσέγγιση στρέφει ολοένα και περισσότερους παίκτες στη δημιουργία δικτύου καταστημάτων.
Εξάλλου το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αγορά εισέρχεται σε τροχιά ωρίμανσης φαίνεται και από το γεγονός ότι από τα 100+ online φαρμακεία, πλέον οι μεγαλύτεροι παίκτες φαίνεται να έχουν ξεχωρίσει.
Το ενδιαφέρον στοιχείο με αυτούς, όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω στην παρουσίασή τους από το «b.s.», είναι πως πρόκειται για επιχειρήσεις που δεν έχουν γεωγραφικό περιορισμό, μια και κάποιες από τις πλέον επιτυχημένες περιπτώσεις έχουν ως βάση την ελληνική επαρχία. Ολες πάντως απαίτησαν και απαιτούν σημαντικές επενδύσεις στο κομμάτι των logistics και καλές εμπορικές συνεργασίες ώστε να αναδειχθούν σε ένα εντόνως ανταγωνιστικό περιβάλλον, αλλά και εν μέσω ενός ιδιαίτερου αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου.
«Δυστυχώς ο κλάδος των online φαρμακείων στην Ελλάδα έχει μείνει στάσιμος επειδή απαγορεύεται η πώληση μη συνταγογραφούμενων και συνταγογραφούμενων φαρμάκων οnline», λέει ο κ. Γκεζερλής. Και εξηγεί: «H χώρα μας είναι η μόνη στην Ευρώπη που δεν έχει εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/62/Ε.Ε. και τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 699/2014, ενώ δεν έχει εφαρμόσει ούτε τη σχετική σύσταση του ΟΟΣΑ για τα online φαρμακεία, όπως καταγράφηκε σε έκθεση του Οργανισμού το 2017 για τις συνθήκες ανταγωνισμού του κλάδου. Μάλιστα, η ΚΥΑ της 20ής Απριλίου 2022 καθορίζει ότι στη χώρα μας απαγορεύεται να πωλούνται τα ΜΗΣΥΦΑ online, και μπορούν να διατίθενται μόνο στα φυσικά φαρμακεία. Κατά συνέπεια οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προοδεύουν στον κλάδο του online φαρμακείου με νέα συστήματα και υπηρεσίες αλλά όχι η δική μας», επισημαίνει ο ίδιος.
Στις νέες υπηρεσίες και λύσεις που ήδη εφαρμόζονται στην ευρωπαϊκή αγορά ο κ. Γκεζερλής περιλαμβάνει τα εξής: τηλε-φαρμακείο για συμβουλευτική από τον φαρμακοποιό εξ αποστάσεως, διασύνδεση ηλεκτρονικής συνταγογράφησης με το οnline φαρμακείο, χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης και εφαρμογών για υποστήριξη σωστής λήψη φαρμάκων μέσω εφαρμογών στο κινητό, χρήση μητρώου ηλεκτρονικών φαρμακείων για να αποφεύγεται η πώληση ψευδεπίγραφων φαρμάκων και παράνομων ουσιών οnline, προσωποποιημένη φαρμακολογία, και διασύνδεση με wearables, όπως smart watches, για τη μετάδοση πληροφοριών απευθείας στον φαρμακοποιό.
Αν υπάρχει κάτι που ξεχωρίζει σήμερα τον Θοδωρή Σακόπουλο από τους υπόλοιπους παίκτες της αγοράς είναι ότι προς το παρόν είναι ο μόνος που κατάφερε να αντλήσει κεφάλαια από μεγάλους επενδυτές. Και τούτο διότι πρόσφατα εισήλθε ως στρατηγικός επενδυτής και βασικός μέτοχος στην εταιρεία πίσω από το γνωστό portal tofarmakeiomou.gr ο ιδρυτής της Viva Wallet Χάρης Καρώνης, έχοντας προφανώς πολλά και ενδιαφέροντα σχέδια για το μέλλον.
Ο κ. Σακόπουλος διαφέρει επίσης στο γεγονός πως πριν ξεκινήσει την επαγγελματική του δραστηριότητα στην Ελλάδα από τη βάση που πρόσφερε το μικρό φαρμακείο που λειτουργούσε η μητέρα του στο Δάσος Χαϊδαρίου, είχε πέραν της Φαρμακευτικής σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, αλλά κυρίως εμπειρία στη διοίκηση καταστημάτων γνωστών αλυσίδων φαρμακείων στη Βρετανία, όπου και έμαθε καλά το επιχειρηματικό κομμάτι της Φαρμακευτικής. Κάπως έτσι, με την επιστροφή του στην Ελλάδα το μικρό φαρμακείο του Δάσους Χαϊδαρίου έκανε το πρώτο άνοιγμα στα παραφαρμακευτικά προϊόντα και εν τέλει το 2009 αποτέλεσε τη βάση για ToFarmakeioMou.gr.
Μία -για εκείνη την εποχή- startup που όμως ήταν οργανωμένη με δομές στα πρότυπα των ξένων επιχειρήσεων του κλάδου.
Αρχικά, για την προετοιμασία και αποστολή των παραγγελιών χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά ο χώρος του φυσικού καταστήματος. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν σημαντικές επενδύσεις σε συστήματα ERP και CRM και αποθηκευτικούς χώρους.
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν τέσσερα φυσικά καταστήματα, δύο στο Χαϊδάρι, ένα στον Κορυδαλλό και ένα στη Γλυφάδα. Πρόσφατα άνοιξε το πρώτο παραφαρμακείο στην περιοχή της Ελευσίνας σε έναν χώρο 600 τ.μ και ένα δεύτερο παραφαρμακείο TFM store στον Προμηθευτικό Οργανισμό Ναυτικού – ΠΟΝ.
Σήμερα το 80% των πωλήσεων προέρχεται από το ηλεκτρονικό κατάστημα και το 20% από τα φυσικά, ενώ το 60% των πελατών του ToFarmakeioMou.gr είναι επαναλαμβανόμενοι.
Σήμερα στα φυσικά φαρμακεία, παραφαρμακεία και e-shop του ομίλου απασχολούνται συνολικά 140 άτομα.