Από την 1η Ιανουαρίου 2022 έχει ξεκινήσει να λειτουργεί το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) και υποδέχεται τους νέους που μπάινουν στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά από 1.1.2022 ως εργαζόμενοι με υποχρέωση υπαγωγής στην επικουρική ασφάλιση. Από 1.1.2023, όλοι οι υπόλοιποι ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών θα μπορούν προαιρετικά να ενταχθούν στο ΤΕΚΑ.
Τί είναι το ΤΕΚΑ
Το ΤΕΚΑ είναι το Ταμείο που θα διαχειρίζεται τους προσωπικούς ατομικούς λογαριασμούς των νέων ασφαλισμένων («ατομικοί κουμπαράδες») και είναι ο φορέας υλοποίησης των προβλέψεων του νόμου «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση για τη Νέα Γενιά» (Ν. 4826/2021) που ψηφίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Κεντρικός πυλώνας του νέου μοντέλου είναι η εισαγωγή των «ατομικών κουμπαράδων» για τις επικουρικές συντάξεις των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας, καθώς και όσων νέων μέχρι 35 ετών το επιλέξουν. Με αυτή την αλλαγή οι νέοι αποκτούν μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην επικουρική τους σύνταξη. Αντί οι νέοι άνθρωποι να δίνουν τα χρήματά τους σε ένα γενικό «κορβανά», θα τα επενδύουν σε προσωπική βάση, επιλέγοντας οι ίδιοι μεταξύ τριών επενδυτικών προφίλ.
Κουλτούρα αποταμίευσης
Με τη μεταρρύθμιση αυτή, η Ελλάδα υιοθετεί το μοντέλο που εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια σε προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, το οποίο -μεταξύ άλλων- περιορίζει τους κινδύνους που προκαλεί στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης το δημογραφικό πρόβλημα. Η εμπειρία των χωρών αυτών (Δανία, Σουηδία, Ολλανδία, κλπ.) δείχνει ότι οι νέοι μπορούν να λάβουν επικουρική σύνταξη μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή που λαμβάνουν σήμερα, μέσω της επαγγελματικής διαχείρισης των κεφαλαίων που θα επενδυθούν. Παράλληλα, το νέο σύστημα δημιουργεί κουλτούρα αποταμίευσης και έχει ξεκάθαρο αναπτυξιακό πρόσημο, αφού μέσω της συσσώρευσης των κεφαλαίων που θα διοχετευθούν στην ελληνική οικονομία θα ενισχυθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση.
Πρόσφατα δόθηκε στη δημοσιότητα ένας οδηγός με τις πιο συχνές ερωτήσεις και τις απαντήσεις σε αυτές, προκειμένου οι νέοι ασφαλισμένοι να ενημερωθούν πλήρως για το Ταμείο και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Ι. Νέοι Ασφαλισμένοι Μισθωτοί
Ε. Υπάγομαι στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ;
Α. Από 1.1.2022 εντάσσονται υποχρεωτικά στο ΤΕΚΑ όλοι οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, εφόσον αναλάβουν εργασία για την οποία υπήρχε υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
Στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης υπάγονται υποχρεωτικά όλοι οι μισθωτοί του δημοσίου, καθώς και οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι θα υπάγονταν υποχρεωτικά στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
Από 1.1.2023 έως 31.12.2023, οι ήδη ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ με ηλικία κάτω των 35 ετών (γεννημένοι από 1.1.1987 και εφεξής) μπορούν προαιρετικά να επιλέξουν αλλαγή ταμείου επικουρικής ασφάλισης και να μεταβούν στο ΤΕΚΑ.
Ε. Τι εισφορές πληρώνω στο ΤΕΚΑ;
Α. Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα ασφάλισης παραμένει ως έχει. Δηλαδή, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές για την επικουρική ασφάλισή τους είτε υπάγονται στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ είτε υπάγονται στο ΤΕΚΑ.
Ε. Πώς πληρώνω εισφορές;
Α. Οι εισφορές για τους μισθωτούς καταβάλλονται από τον εργοδότη τους. Ο εργοδότης παρακρατά από τις μεικτές αποδοχές του εργαζομένου τις εργατικές εισφορές (3,25% των μεικτών αποδοχών) και τις αποδίδει στο ΤΕΚΑ μαζί με τις εργοδοτικές εισφορές (3,25% των μεικτών αποδοχών) υπέρ επικουρικής ασφάλισης.
Ε. Τι είναι οι ασφαλιστέες αποδοχές και ποιο είναι το ανώτατο μηνιαίο όριο ασφαλιστέων αποδοχών;
Α. Ασφαλιστέες αποδοχές είναι οι αποδοχές για τις οποίες υπάρχει υποχρέωση απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών.
Οι αποδοχές που ξεπερνούν ένα ορισμένο όριο παύουν να λογίζονται ως ασφαλιστέες.
Το ανώτατο μηνιαίο όριο ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν) σήμερα είναι 6.500€, που σημαίνει πως όταν οι μηνιαίες αποδοχές ενός εργαζομένου ξεπερνούν το πλαφόν, για το τμήμα των αποδοχών που ξεπερνά το πλαφόν δεν υπάρχει υποχρέωση απόδοσης των εισφορών.
Ε. Πώς γίνεται η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας στο Μητρώο του ΤΕΚΑ;
Α. To TEKA αντλεί τα στοιχεία του μητρώου των ασφαλισμένων του από τον e-ΕΦΚΑ. Συνεπώς, η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας γίνεται είτε στο Τμήμα Μητρώου σε οποιοδήποτε Υποκατάστημα e-ΕΦΚΑ είτε διαδικτυακά στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ.
ΙΙ. Νέοι Ασφαλισμένοι Μη Μισθωτοί
Ε. Υπάγομαι στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ;
Α. Από 1.1.2022 εντάσσονται υποχρεωτικά στο ΤΕΚΑ όλοι οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, εφόσον δραστηριοποιούνται σε επαγγελματικό κλάδο για τον οποίο υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
Στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης υπάγονται υποχρεωτικά οι αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και μηχανικοί, καθώς και ορισμένες κατηγόριες ελεύθερων επαγγελματιών. Από 1.1.2023 έως 31.12.2023, οι ήδη ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ με ηλικία κάτω των 35 ετών (γεννημένοι από 1.1.1987 και εφεξής) μπορούν προαιρετικά να επιλέξουν αλλαγή ταμείου επικουρικής ασφάλισης και να μεταβούν στο ΤΕΚΑ.
Επιπλέον, από 1.1.2023 μπορούν προαιρετικά να υπαχθούν οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, οι ασκούντες επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ, καθώς και πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης εξαιρούνται από την υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης, εφόσον κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησής τους δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους.
Ε. Τι εισφορές πληρώνω στην κοινωνική ασφάλιση;
Α. Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι πληρώνουν σταθερά ποσά μηνιαίως ανά κλάδο ασφάλισης, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία κατατάσσονται.
Ειδικές κατηγορίες μη μισθωτών με μεγαλύτερες εξ αυτών τους δικηγόρους και τους μηχανικούς υποχρεούνται στην απόδοση εισφορών και για τους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών.
Ε. Τι είναι οι ασφαλιστικές κατηγορίες;
Α. Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, καθώς και οι έμμισθοι δικηγόροι και οι μισθωτοί μηχανικοί μπορούν να επιλέξουν μεταξύ διαφορετικών ασφαλιστικών κατηγοριών, οι οποίες αντιστοιχούν σε διαφορετικά ποσά μηνιαίας καταβολής στους διάφορους κλάδους ασφάλισης. Η κατάταξη σε μία από τις ασφαλιστικές κατηγορίες είναι υποχρεωτική και γίνεται με ελεύθερη επιλογή μετά από υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης μέσω ηλεκτρονικής υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ.
Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας είναι ανεξάρτητη για κάθε κλάδο ασφάλισης.
Το δικαίωμα επιλογής ασκείται από υποχρεωτικά και προαιρετικά ασφαλισμένους.
Η δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας ανανεώνεται ετησίως.
Ε. Τι ύψος εισφορών ασφάλισης πληρώνω στο ΤΕΚΑ;
Α. Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης για το ΤΕΚΑ είναι ίδιες με τις εισφορές του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (παλιά επικουρική).
Το ύψος των μηνιαίων εισφορών καθορίζεται μέσω της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία υπάγεται ο ασφαλισμένος μετά από ελεύθερη επιλογής μεταξύ των τριών ασφαλιστικών κατηγοριών ως εξής:
Ασφαλιστική κατηγορία-Μηνιαία εισφορά επικουρικής ασφάλισης έως 31.5.2022
1η – 42€
2η – 51€
3η – 61€
Ασφαλιστική κατηγορία Μηνιαία εισφορά επικουρικής ασφάλισης από 1.6.2022
1η – 39€
2η – 47€
3η – 56€
Ε. Πώς επιλέγω ασφαλιστική κατηγορία εισφορών επικουρικής;
Α. Οι ασφαλισμένοι με δικαίωμα υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης επιλέγουν ελεύθερα την κατάταξή τους σε μία από τις ασφαλιστικές κατηγορίες επικουρικής ασφάλισης, με υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ
Ε. Ποια ασφαλιστική κατηγορία να επιλέξω;
Α. Το ύψος των εισφορών καθορίζει και το ύψος της μελλοντικής σύνταξης. Οι ασφαλισμένοι χαμηλού εισοδήματος πιθανότατα ωφελούνται από την επιλογή χαμηλότερης κατηγορίας. Όσο αυξάνεται το εισόδημα όμως είναι πιο φρόνιμη η επιλογή υψηλότερης κατηγορίας, προκειμένου να προκύψει σταδιακά υψηλότερο κεφάλαιο και κατά συνέπεια υψηλότερη σύνταξη. Όσες περισσότερες εισφορές καταβάλλονται, τόσο υψηλότερες παροχές λαμβάνονται κατά τη συνταξιοδότηση.
Ε. Πώς πληρώνω τις εισφορές μου στο ΤΕΚΑ;
Α. Κάθε μήνα εκδίδεται ειδοποιητήριο πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών ΤΕΚΑ. Μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑ εδώ οι ασφαλισμένοι μπορούν να ενημερώνονται και για τις εισφορές στο ΤΕΚΑ, καθώς και να λαμβάνουν και να εκτυπώνουν τα ειδοποιητήριά τους.
Οι πληρωμές πραγματοποιούνται σε όλες τις τράπεζες μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ), με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού (πάγια εντολή).
Ε. Πώς παίρνω ασφαλιστική ενημερότητα;
Α. Η ασφαλιστική ενημερότητα χορηγείται από τον e-ΕΦΚΑ μέσω των ηλεκτρονικών του υπηρεσιών. Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να χορηγηθεί η ασφαλιστική ενημερότητα είναι ο υπόχρεος να έχει εξοφλήσει/τακτοποιήσει/ρυθμίσει όλες τις οφειλές του και προς το ΤΕΚΑ και προς τον e-ΕΦΚΑ.
Ε. Είμαι δικηγόρος, τα γραμμάτια προείσπραξης συμψηφίζονται με τις εισφορές μου;
Α. Τα ποσά που καταβάλλονται μέσω γραμματίων προείσπραξης δεν συμψηφίζονται με τις ασφαλιστικές εισφορές του ΤΕΚΑ.
Ε. Γιατί δεν συμψηφίζονται τα γραμμάτια προείσπραξης με τις εισφορές του ΤΕΚΑ;
Α. Οι εισφορές που καταβάλλουν οι δικηγόροι στο ΤΕΚΑ έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δεν συναντάται στις υπόλοιπες εισφορές που καταβάλλονται υπέρ e-ΕΦΚΑ. Η καταβολή τους συναρτάται με άμεση ταμειακή κίνηση πίστωσης του ατομικού λογαριασμού τους. Αν δεν καταβληθούν οι εισφορές, δεν πιστώνεται ο ατομικός τους λογαριασμός και δεν μπορεί να πιστωθεί ο ατομικός τους λογαριασμός χωρίς ταμειακή κίνηση εξόφλησης των εισφορών. Για αυτό δεν δύναται να υπάρξει εξόφληση μέσω λογιστικού συμψηφισμού έναντι των γραμματίων προείσπραξης.
Ε. Είμαι μηχανικός εγγεγραμμένος στο ΤΕΕ ή δικηγόρος εγγεγραμμένος στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο. Πρέπει να πληρώνω εισφορές στο ΤΕΚΑ;
Α. Όχι απαραίτητα. Η υπαγωγή στην ασφάλιση έχει αποσυνδεθεί από την ιδιότητα και πλέον βασικό στοιχείο της υπαγωγής στην ασφάλιση είναι η έναρξη της επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.
Ε. Πώς γίνεται η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας στο Μητρώο του ΤΕΚΑ;
Α. Το TEKA αντλεί τα στοιχεία του μητρώου των ασφαλισμένων του από τον e-ΕΦΚΑ. Συνεπώς η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας γίνεται είτε στο Τμήμα Μητρώου σε οποιοδήποτε Υποκατάστημα e-ΕΦΚΑ είτε διαδικτυακά στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ.